© Stefan Romanik
Weelderige ‘Le Rossignol’ in Warschau
De opera ‘Le Rossignol’ is een sprookje over een nachtegaal in het Chinese keizerrijk, die door de keizer vervangen wordt door een mechanische nachtegaal van Japanse makelij. De Nationale Opera van Polen in Warschau maakt hieruit een parabel van visuele en muzikale pracht.
De opera ‘Le Rossignol’ van Igor Stravinsky (1882 – 1971) ging in 1914 in de Opéra van Parijs in première. Het libretto van de componist zelf en Stepan Mitoesov is gebaseerd op een sprookje van Hans Christian Andersen en gaat over de macht van de muziek, over het verlies van de jeugd en over het natuurlijke versus het kunstmatige. Het werk behoort tot Stravinsky’s Russische periode (1908 – 1918). Er zaten zo’n vijf jaren tussen het componeren van de eerste en de andere twee akten, aangezien de componist na het voltooien van de eerste akte opdrachten kreeg voor ‘De Vuurvogel’ (1910), ‘Petroeshka’ (1911) en ‘Le Sacre du Printemps’ (1913). Deze tijdsspanne tussen de akten zorgt enigszins voor een gebrek aan muzikale eenheid, want Stravinsky’s taal had zich in de tussentijd radicaal ontwikkeld, maar ondanks dat is het een uiterst innemend werk.
De parabel werd onlangs nog in Nederland opgevoerd in een statische enscenering bij DNO. In de Nationale Opera van Polen in Warschau beleeft het werk nu zijn Poolse première in een productie van het Mariinsky theater van St. Petersburg uit 1995. De regie is in handen van de Rus Alexander Petrov. Zijn enscenering is een verrukking voor het oog en gericht op de schoonheid van kleuren, vormen, modellen, figuren en schaduwen. De choreografie van Irina Novik is een hoogtepunt van visuele sensaties en bewegingsvermogen. Het decor van Vladimir Firer met verschuivende bamboegordijnen zorgen voor een fraai driedimensionaal effect en zijn kostuums zijn onbeschrijfelijk weelderig en gedetailleerd.
Het Nationale Opera van Polen in Warschau heeft een groeiende internationale reputatie en zij vraagt haar Poolse sterren die internationale carrière maken regelmatig terug voor titelrollen. Zo zingt dit seizoen Aleksandra Kurzak de titelrol van Lucia di Lammermoor, is Mariusz Kwiecień te horen als Don Giovanni en wordt Le Rossignol gezongen door het Poolse coloratuurwonder Katarzyna Dondalska. Dondalska zong in Nederland onder andere al de Koningin van de Nacht en het vuur, de nachtegaal en de prinses in ‘L’Enfant et les Sortilèges’ tijdens de Zaterdag Matinee en maakt met de rol van de nachtegaal nu haar debuut aan het Nationale Opera van Polen. Zij is de ster van het ensemble. Haar sierlijke virtuositeit en haar geaccentueerde zang maken de uitvoering wervelend. Sensationeel haar cadens aan het begin van de tweede akte, die zij een octaaf hoger zingt en uiteindelijk uitkomt op een hoge A! En aan het einde van de tweede akte nog een prachtige messa di voce op een hoge D. Ook voor de andere drie hoofdrollen zijn Poolse topzangers geëngageerd. De veterane sopraan Izabella Kłosińska als de Kokkin toont zich een topsoliste van het Teatr Wielki, de geliefde tenor Rafał Bartmiński is een mooie lyrische visser en de bariton Adam Kruszewski is een indrukwekkende keizer met het timbre van zijn borstregister dat doet soms denken aan Jan Derksen.
De Litouwse dirigent Modestas Pitrénas maakt duidelijk, dat ‘Le Rossignol’ een lyrische poëzie bezit. Hij benadrukt goed het impressionisme van de eerste akte en het levendige en explosieve van de laatste akten. Het Orkest van het Theater Wielki realiseert niet alleen de noten uitstekend, maar ook een warmte en een elegantie, die niet altijd in de noten staan. De verschillende kleine groepjes instrumentalisten worden door Pitrénas goed bij elkaar gehouden. Alleen de zachte passages van de koperblazers in de tweede en derde akte verdienen nog wat aandacht.
De uitverkochte voorstelling was een verrukking voor het oog en oor en op iedere rij zaten kinderen ademloos te kijken en te luisteren. Opvallend was dat de zangers versterkt werden, maar het is een publiek geheim, dat van de grote tot de kleinere operahuizen – van de Met tot DNO – de stemmen tegenwoordig worden versterkt door microfoons. Deze uitvoering van ‘Le Rossignol’ door het Nationale Opera van Polen in Warschau zal binnenkort verschijnen op DVD.