***
© Marie Laforge
Duisburg, 10 september 2025
Deutsche Oper am Rhein opent seizoen met concertante ‘Fidelio’
Met een concertante uitvoering van Beethovens enige opera ‘Fidelio’ geeft de Deutsche Oper am Rhein de aftrap voor het seizoen 2025/2026. De presentatie is een co-productie met de Duisburger Philharmoniker.
De Deutsche Oper am Rhein (DOR) van Duisburg en Düsseldorf speelt de concertante ‘Fidelio’ van Ludwig van Beethoven (1770-1827) in de schitterende akoestiek van de Duisburgse Mercatorhalle. De verwachtingen waren gespannen vanwege deze eerste, echte praktijkproef bij DOR voor de nieuwe, Wit-Russische Generalmusik Direktor Vitali Alekseenok (1991) en interim artistiek directeur Marwin Wendt.
De avond wordt geopend met drie voordrachten – van in totaal een kwartier – door Wendt, SPD-burgermeester Sören Link en orkestintendant Nils Szczepanski, waarbij als enige Szczepanski netjes een das draagt.
Daarna dan wordt ‘Fidelio’ gespeeld in Beethovens derde, definitieve versie uit 1814. Alekseenok laat al in de ouverture horen meer op een egale, romantische klank gericht te zijn dan op spannende, dynamische en ritmische contrasten. Hij dient zich nog meer te bewijzen als zangersdirigent, want echt oogcontact met de zangers zou er pas in de tweede akte enigszins komen. Ook de Duisburger Philharmoniker speelt onder zijn leiding niet altijd even nauwkeurig.
Na het duet “Jetzt Schätzchen” van Marzelline en Jaquino blijkt dat de recitatieven worden weggelaten. Het verwijderen van deze korte, gesproken teksten uit ‘Fidelio’ is betwistbaar, zoals men twee seizoenen geleden zag bij de Reisopera. Zo is het bijvoorbeeld gissen of na het schrappen van het voorafgaande recitatief Marzelline in haar aria “Mir ist so wunderbar” haar liefde voor Fidelio of voor Jaquino bezingt. Een paar gesproken woorden kunnen al fraai de muzikale fragmenten illustreren, ook al ondervangt DOR dat zo nu en dan door een synopsis op de achterwand te projecteren. Ook worden op de achterwand ondersteunend de gezongen teksten getoond.
Na Marzellines aria is er een “tekstinterventie” van de Oekraïens-Duitse schrijfster Katja Petrowskaja (1970). Twee maal in de eerste akte en twee maal in de tweede akte wordt zo’n fragment door acteur Jens Harzer – sinds 2019 drager van de Iffland-Ring – met lijzige stem voorgedragen. In haar teksten legt Petrowskaja, die in 2013 de Ingeborg-Bachmann-Preis ontving, actuele en historische perspectieven – waaronder de oorlog in Oekraïne en de toestand in de naziconcentratiekampen – in relatie met de thema’s vrijheid, moed en mensenrechten in ‘Fidelio’.
De zangers zingen allen uit het hoofd. De Amerikaanse sopraan Jacquelyn Wagner – in 2014 een prachtige Arabella bij DNO – vertolkt de titelrol lyrisch en slank helaas zonder groot contrast met Marzelline. Daarentegen zijn haar fraseringen beeldschoon. De 65-jarige, Duitse bas Hans-Peter König – sinds 2001 ensemblelid bij DOR – is als Rocco de ster van de avond. Met een Schwarze Bass zoals je tegenwoordig nog zelden hoort, zingt hij de oude gevangenisbewaker gemoedelijk met hand in de broekzak.
De Engelse bariton Simon Neal is een kwaadaardige gouverneur Pizarro met heldengeluid; kernachtig en breed in de hoogte. De Amerikaanse tenor John Matthew Myers zingt Florestan met breed geluid, maar weinig lage resonansen waardoor zijn timbre musical-achtig klinkt. De Duitse soubrette Lavinia Dames (sinds 2014 bij DOR) als Marzelline en de Italiaanse tenor Riccardo Romeo (sinds 2024 bij DOR en vorig seizoen nog een uitstekende Cassio) als Jaquino vormen een mooi en warm lyrisch paar. Het Chor der Deutschen Oper am Rhein – ingestudeerd door de Zuid-Afrikaanse koordirigent Albert Horne – zingt energetisch en geconcentreerd als de soldaten, gevangenen en burgers.
Deze ‘Fidelio’ doet verlangen naar meer in het komende, interessante DOR-seizoen. Zo is er tussen april en juni 2026 ‘Elektra’ in Düsseldorf en ‘On the Town’ van Bernstein in Duisburg en speelt in beide steden tussen mei en juli 2026 ‘Die Königin von Saba’ van Gounod. Opera Nederland is erbij!