****
© Emma Szabó
Bonn, 25 augustus 2023

Duitse ‘Young Frankenstein’ een bonte revue

Het seizoen 2023/2024 is begonnen. De programmering in Nederland is niet bijzonder aantrekkelijk, maar voor interessante producties kan men naar het Duitse grensgebied. Opera Nederland zal daarom het komende seizoen berichten over opvoeringen in Düsseldorf, Duisburg, Gelsenkirchen, Wuppertal, Mönchengladbach, Münster, Dortmund en Bonn. Theater Bonn opent het seizoen met de musical ‘Young Frankenstein’ van Mel Brooks.

In Duitsland is het niet ongebruikelijk dat operahuizen naast opera ook operettes en musicals opvoeren. Theater Bonn opent het seizoen 2023/2024 met de Duitse première van de musical ‘Young Frankenstein’ van de Amerikaanse regisseur Mel Brooks (1926).

Brooks schreef zelf de teksten en songs van ‘Young Frankenstein’ na het overweldigende succes van zijn eerste musical ‘The Producers’ (2001). Zoals ‘The Producers’ voorkwam uit Brooks’ gelijknamige film uit 1967, was ‘Young Frankenstein’ gebaseerd op zijn film uit 1974. Na het overlijden van Brooks’ echtgenote Anne Bancroft in 2005 moedigde scenarist Tom Meehan hem aan weer aan het werk te gaan en ook van ‘Young Frankenstein’ een musical te maken*. Het werk ging in 2007 op Broadway in première met de gemengde recensies. Brooks reviseerde de musical en een kortere versie opende exact tien jaren op West End met louter positieve kritieken. Bonn presenteert nu de eerste, oorspronkelijke versie van de musical in het Duits als ‘Frankenstein Junior’.

De enscenering van Jens Kerbel houdt zich aan het origineel. Na een instructie voor studenten in zijn laboratorium in New York met patiënt Hiltrop – de tweede patiënt Bertram Batram is geschrapt – verplaatst het bonte gezelschap zich naar Transsylvanië. Daar creëert Frankenstein zijn Monster in het spookkasteel van Frankensteins grootvader Victor. De toneelbeelden wisselen elkaar vloeiend af en de gruwelbeelden zijn overvloedig. De zwart-wit projectie vol donder en bliksem in een video-ontwerp van Judith Selenko zijn effectief. Karikaturale revue, giechelige en vunzige scènes à la Brooks genieten de voorkeur.

Brooks’ teksten zijn gevat en geestig, maar de Duitse vertaling van Frank Thannhäuser en Iris Schumacher vat niet al zijn hilarisch puberale grappen, dubbelzinnigheden en slapstick, wellicht mede vanwege de huidige “woke” tijd. Het publiek in Bonn lacht duidelijk minder om de grappen dan in Londen (zoals men horen kan op de Londense Original Cast Recording).

De cast van Bonn heeft haar sporen in musical reeds ruimschoots verdiend en haalt in ‘Frankenstein Junior’ alles uit de kast en het onderste uit de kan. Mathias Schlung zet met zijn grote ervaring in woord, zang en dans overtuigend een kleurrijke en bevlogen professor Frederick Frankenstein neer. Carina Sandhaus maakt zijn geloofde Elizabeth Benning egocentrisch, indringend en flamboyant. Kara Kemeny is perfect als zijn assistente Inga; aantrekkelijk in acteren, dansen en zingen, hitsig jodelend en overtuigend fijngevoelig.

De Amerikaanse bas-bariton Ethan Freeman is sinds de jaren tachtig in Europa werkzaam en vierde onder andere al successen in de titelrol van ‘Phantom of the Opera’ in 1995 in Her Majestys Theater London (zie YouTube). Hij is groots in de onbeholpenheid van het geschapen Monster. De bekende actrice Daniela Ziegler zet de huishoudster Frau Blücher onheilspellend en eigenzinnig neer met een heerlijk Roemeens accent. Ziegler zingt en danst met jeugdige spelvreugde en wordt volgende week 75 jaar! Michael Heller is uitstekend spottend en klungelig als professor Frankensteins gebochelde hulp Igor en Hans-Jürgen Schatz vertolkt de dubbelrol van de kluizenaar en inspector Kemp prima. De personages van Frederick Frankensteins grootvader Victor (Nico Hartwig) en de dorpsgek Ziggy (Bernard Niemeyer), die Brooks voor de West End productie schrapte, verschijnen in Bonn gelukkig ook ten tonele. Het voordeel van de eerste editie van ‘Young Frankenstein’ is bovendien dat men kan genieten van songs als “The happiest town”, “Join the family business” en “Life, life”, sterke liederen die Brooks voor Londen helaas schrapte om de musical compacter te maken.

De choreografie van Sabine Arthold is boeiend, fantasierijk en humorvol. De stoutmoedige en levendige dansen passen schitterend bij de songs. Zo geven in de tweede akte Frankenstein en het Monster een prachtige dansvertolking van Irving Berlins “Puttin’ on the Ritz”. Het orkestrale arrangement van Doug Besterman klinkt in handen van de dertienkoppige band onder muzikale leiding van Jürgen Grimm meer Duits revue-achtig rond dan Amerikaanse light comedy vaudeville.

Aan het einde een staande ovatie van een enthousiast publiek. De productie wordt tot 9 maart 2024 nog 19 keer opgevoerd. Verder heeft Bonn dit seizoen nog een aantal interessante opera’s op het programma staan: in december 2023 ‘Moses und Aron’ van Schönberg en in maart 2024 nog ‘María de Buenos Aires’ van Piazzolla. Opera Nederland is van de partij.

* Mel Brooks – ‘All about me; my remarkable life in show business’; Century, 2021