***** Andreas Burnier – Elk boek is een gevaar

De Nederlandse filosofe Andreas Burnier (1931-2002) ontketende diverse verhitte debatten. Zo schreef zij openhartig over homoseksualiteit en verdwaald zijn in een vrouwenlichaam. Ook weigerde zij als feminisme mannenhaat en gebrek aan ambitie als iets positiefs te beschouwen. Toen de euthanasiewet in de maak was, wees zij op de gevaren ervan en bepleitte zij een andere omgang met stervenden. Tevens waarschuwde zij tegen alle linkse sentimenten in voor het Russische gevaar.

Tegelijkertijd werd Burnier geteisterd door angsten die hun oorsprong vonden in de oorlogsjaren. Als Joods kind overleefde zij de Tweede Wereldoorlog in zestien verschillende onderduikgezinnen. Getraumatiseerd was zij zoekende en daardoor een interessante denker. Een leven lang ontheemd, vond het zijn weerslag in indringende romans als ‘Een tevreden lach’ (1965), ‘Het jongensuur’ (1969), ‘De litteraire salon’ (1983) en ‘De trein naar Tarascon’ (1986) en in talrijke lezingen en essays.

Twintig jaar na haar overlijden verschijnt in de reeks ‘privé-domein’ de bloemlezing ‘Elk boek is een gevaar’. De bundel is samengesteld door Ronit Palache, die eerder voor de serie bloemlezingen opstelde over twee andere markante, Joodse Nederlanders, Ischa Meijer en Renate Rubinstein. De titel van de nieuwe verzameling is de eerste zin uit Burniers debuutroman ‘Een tevreden lach’. In ‘Elk boek is een gevaar’ zijn de meest persoonlijke en vaak niet eerder gepubliceerde artikelen, fragmenten, brieven en gedichten van de filosofe bij elkaar gebracht.

De collectie bestaat uit elf onderwerpen. Zo bevat ‘Oorlog’ een interview met Ischa Meijer, die zich helaas niet goed ingelezen en ingeleefd schijnt te hebben in Burnier. Onder ‘Omgaan met het kwaad’ vinden we het opiniestuk “Euthanasie; de zelfmoord op zieken en bejaarden”. Hierin trekt Burnier een parallel tussen euthanasie, abortus en de misdaden van de nazi’s. In ‘Jodendom’ is er een gedeelte uit de lezing “Jodendom voor nieuwe Joden” die Burnier gaf voor een symposium in 1995, waar zij sprak over de ervaringen en de last van de “tweede generatie”. Daarnaast een aangrijpende “Brief aan de Weleerwaarde Heer D. Lilienthal”, waarin zij aangeeft lid te willen worden van de Joodse gemeente en tegelijkertijd duidelijk maakt hoe zij denkt over de positie van vrouwen binnen het Jodendom. Verder is er de “Openingsspeech Joods Educatief Centrum ‘Crescas’”, het kenniscentrum dat Burnier mede oprichtte. Verder zijn er fragmenten uit de romans ‘Een tevreden lach’, ‘Het jongensuur’ en ‘De wereld is van glas’ uit 1997. In deze laatste, meest autobiografische roman vertelt zij over haar “depressieve grondstemming”, waardoor zij in alles vooral het negatieve ziet. Dit beschaamt haar “want wat heb ik te klagen”, wat haar nog depressiever maakt.

‘Elk boek is een gevaar’ laat de lezer kennismaken met een geëngageerde, uitgesproken, moedige, angstige, kwetsbare en altijd in alles diep geïnteresseerde duizendpoot. In september 2022 werden bij Atlas Contact nog de biografie ‘Andreas Burnier, metselaar van de wereld’ (2015) van Elisabeth Lockhorn en tevens ‘Het jongensuur’ heruitgebracht.

Paperback
september 2022
540 pagina’s
Uitgeverij De Arbeiderspers
ISBN 9789029544368
€ 29,99

***** Marjon Bolwijn – Levenslessen van 100-jarigen

Naar aanleiding van het portret dat de journaliste Marjon Bolwijn in 2018 voor de Volkskrant maakte van de 97-jarige pianist Wim van Vollenhoven, werd aan de lezers van deze krant gevraagd 100-jarige familieleden, vrienden of bekenden aan te dragen voor interviews. Deze interviews verschenen het afgelopen jaar in de Volkskrant en zijn nu verzameld in het boek ‘Levenslessen van 100-jarigen’. De bundel bevat 40 interviews waarvan 20 met mannen en 20 met vrouwen.

De 100-jarigen zagen belangrijke hervormingen en ontwikkelingen voorbijkomen. In de interviews beschrijven zij hun ervaringen in het interbellum, tijdens de Tweede Wereldoorlog en de armoede daarna. Ook de emancipatie van de vrouw komt aan bod. Tevens vertellen zij hoe ze aankijken tegen de actualiteit, zoals corona en de oorlog in Oekraïne. Opmerkelijk aan de interviews is hoe flexibel, energiek en positief de 100-jarigen in hun leven waren. De verhalen bezielen en maken duidelijk hoe bevoorrecht wij tegenwoordig eigenlijk zijn.

Paperback
oktober 2022
288 pagina’s
Uitgeverij Spectrum
ISBN 9789000385195
€ 22,50

***** John Reid – Fokke & Sukke – Het afzien van 2022

‘Fokke & Sukke’ is een Nederlandse cartoonreeks die wordt gemaakt door rechter John Reid, tekstschrijver Bastiaan Geleijnse en tekenaar Jean-Marc van Tol. De allereerste cartoon uit de reeks werd in 1993 gemaakt op verzoek van de redactie van het studentenblad. De cartoons met in de hoofdrol de eend Fokke en de kanarie Sukke verschijnen sinds 1999 zes dagen per week in het NRC Handelsblad. Albums van Fokke en Sukke verschijnen sinds november 2007 bij Van Tols eigen uitgeverij Catullus.

De tweede reeks albums bestaat uit een uitgave met telkens de titel “Fokke & Sukke; Het afzien van…” met het jaartal toegevoegd. De laatste uitgave hiervan is ‘Fokke & Sukke; Het afzien van 2022’. Hierin is een selectie gebundeld van de cartoons, die tot november 2022 in het NRC stonden. De tekeningen spelen in op de actualiteit. Thema’s uit het nieuws worden dikwijls gecombineerd en vergeleken, altijd in het absurde getrokken en zo nu en dan van een onderliggend inzicht voorzien. Een fraai nieuwjaarsgeschenk!

Paperback
112 pagina’s
Uitgeverij Catullus
november 2022
ISBN 9789492409614
€ 12,99

***** Joost van den Vondel – Lucifer

Joost van den Vondel (1587-1679) werd in 1587 geboren in Keulen. Zijn ouders waren doopsgezind en vluchtten derhalve naar Amsterdam. Rond 1641 bekeerde Joost van den Vondel zich naar het rooms-katholieke geloof. Bijbelse motieven spelen dikwijls een belangrijke rol in zijn tweeëndertig toneelstukken, zoals in ‘Lucifer’ (1654), nu uitgegeven in een hertaling van neerlandica en historisch letterkundige Marijke Meijer Drees (1954).

‘Lucifer’ vertelt het verhaal van de jaloerse stadhouder en engel Lucifer die een oproer aanvoert, omdat God de mens boven de engelen stelt. De aartsengel en veldheer Michaël brengt deze revolte tot een einde door de opstandelingen uit de hemel te verdrijven. Op aarde worden daarna Adam en Eva slachtoffer van Lucifers wraak als hij hen tot de zondeval leidt.

Dit indrukwekkende treurspel van Vondel is tegenwoordig voor bijna niemand meer te verstaan. Het hedendaagse Nederlands is te ver weg van Vondels poëtische taal. De hertaling van Marijke Meijer Drees maakt het treurspel nu weer toegankelijk voor een hedendaags publiek. Ook het origineel uit 1654 blijft gehandhaafd, want de oorspronkelijke, rijmende verzen van Vondel staan afgedrukt naast de moderne, rijmloze prozahertaling.

Paperback
oktober 2022
216 pagina’s
Uitgeverij Kleine Uil
ISBN 9789493170889
€ 18,50

***** Godfried Bomans – Sprookjesboek

In het oeuvre van Godfried Bomans (1913- 1971) nemen sprookjes een prominente plaats in. Bij uitgeverij Sunny Home verscheen in maart 2022 het sprookje ‘De gierige koning’, dat Bomans in 1935 had geschreven en waarvan recentelijk een complete versie was opgedoken. Nu is bij dezelfde uitgever het ‘Sprookjesboek’ verschenen.

In ‘Sprookjesboek’ zijn 17 sprookjes van Bomans bijeengebracht door de Chinees-Nederlandse striptekenaar en illustrator Thé Tjong-Khing (1933). Hij koos de sprookjes op basis hun licht-ironische toon en het donkere randje en maakte er fraaie tekeningen bij. Wellicht was het ook Thé Tjong-Khing die deze teksten van Bomans bewerkte voor een hedendaags publiek. De uitgave laat zien hoe universeel en tijdloos de sprookjes van Bomans zijn. Overigens werden acht van de sprookjes in dit boek in 1974 door Hetty Blok schitterend ingesproken voor de grammofoonplaat (zie YouTube).

Hardcover
oktober 2022
144 pagina’s
Uitgeverij Sunny Home
ISBN 9789077780091
€ 28,95

*** Skye Cleary – Wat zou Simone de Beauvoir doen?

De Amerikaanse filosofe Skye Cleary (1975) vroeg zich af hoe de Franse filosofe Simone de Beauvoir (1908-1986) de wereld zou hebben gezien als zij in Cleary’s schoenen had gestaan. Cleary onderzocht of De Beauvoirs ideeën haar konden helpen om een uitweg te vinden uit het gevoel van opsluiting dat zij had. Daarom wilde zij De Beauvoirs filosofie van de authenticiteit begrijpen. Haar boek ‘How to be authentic’ verscheen dit jaar en gaat over haar bevindingen. Karl van Klaveren en Indra Nathoe vertaalden het als ‘Wat zou Simone de Beauvoir doen?; Gids voor een authentiek leven’.

Cleary onderzoekt de denkbeelden van De Beauvoir over thema’s als opgroeien, vriendschap, liefde, huwelijk, moederschap, ouder worden, de dood en gelukkig zijn aan de hand van haar werken. Zij toont hoe De Beauvoirs ideeën relevant zijn voor de 21ste eeuw. Ook nu nog zijn De Beauvoirs beschouwingen interessant als wij een authentiek leven willen leiden en zij daagt ons uit om te worden wie wij zijn.

Cleary heeft echter ook kritiek op De Beauvoir. De Beauvoir zou zich niet los hebben weten te maken van haar “witte privilege” en had moeten beseffen dat ze het lijden van vrouwen van kleur vergrootte door niet over hun slechtere situatie te spreken. Ook zelf verontschuldigt Cleary zich voor het maatschappelijke voordeel dat zij als “witte mens” heeft ten opzichte van “mensen van kleur”. Daarnaast benoemt zij thema’s als genderschema’s, -transitie en -identiteit, heteroseksuele cisgendermodel, transinclusieve feminisme, toxische mannelijkheid, intersectionaliteit, seksebinariteit en structureel, systemisch en interstitieel racisme. Onbehandeld laat Cleary echter andere aspecten van de woke-beweging, zoals censuur en cancelcultuur, idea laundering, Bias Response Teams, No-platforming, polarisatie door segregatie en verheerlijking van slachtofferschap. Interessant is het hoe De Beauvoir daar tegenaan zou hebben gekeken.

Paperback
september 2022
368 pagina’s
Uitgeverij Ten Have
ISBN 9789025908386
€ 22,99

***** Sébastien Grenier & Jean-Luc Istin – Orks & Goblins; 11. Kronan

‘Orks & Goblins’ is een spin-off van de van oorsprong Franse fantasyreeks ‘Elfen’ van de bedenkers en scenaristen Jean-Luc Istin en Nicolas Jarry. Het eerste Nederlandstalige album van de reeks ‘Orks & Goblins’ werd in december 2018 gepubliceerd. Voor het nieuwste deel 11 ‘Kronan’ werkte Istin samen met zijn landgenoot en tekenaar Sébastien Grenier.

In ‘Orks & Goblins’ staan de twee verwante rassen orks en goblins centraal. De op zichzelf staande stripverhalen spelen zich af in het oosten van Arran, een universum oorspronkelijk gecreëerd door Istin en Jarry. In ‘Kronan’ maakt het rijk Antarya een diepe crisis door sinds koningin Nawell haar verstand is verloren. Als toppunt van haar verraad laat ze haar soldaten vermoorden. De ork Kronan, de kapitein van haar wacht, ontkomt. Voor hem is de vrouw, die zich Nawell laat noemen, een bedriegster. Hij is vastbesloten dat te bewijzen en zich te wreken. De tekeningen van Grenier zijn fantastisch, de inkleuring verzorgde J. Nanjan en de Nederlandse vertaling is van Dieter Van Tilburgh.

oktober 2022
56 pagina’s
Uitgeverij Daedalus
ISBN 9789463944816
€ 10,95 (softcover)

***** Carlos Rafael Duarte & Clotilde Bruneau – Herakles; 2. De twaalf werken

De collectie ‘De wijsheid van mythes’ is ontstaan op initiatief van Luc Ferry, een Franse filosoof en voormalig minister van onderwijs. Hij heeft de Grieks mythologische verhalen herschreven en is daarbij trouw gebleven aan de originele teksten van onder anderen Homerus en Plutarchus. Voor deel twee van de drieluik over de Griekse halfgod Herakles ‘Herakles; 2. De twaalf werken’ werkte de Franse scenariste Clotilde Bruneau opnieuw – na ‘Tantalos’ – samen met de Braziliaanse tekenaar Carlos Rafael Duarte.

In dit nieuwe, tweede deel is Herakles een held geworden en begint hij in opdracht van koning Eurystheus van Mykenai aan zijn twaalf werken. Voor de uitdagingen die hem te wachten staan moet Herakles diep tasten in zijn krachtenarsenaal en gebruik maken van zijn sluwheid. Maar dat is het lot van een uitverkorene van Zeus, het lot van de man die de chaos moet bestrijden. De kleuren van Duarte zijn feller dan die Annabel gebruikte voor deel één. Maar ook de tekeningen van dit tweede deel zijn weer prachtig, indringend en ruimtelijk. Gefascineerd verdrinkt men in de mythe. De inkleuring is van Ruby en de Nederlandse vertaling van Dieter Van Tilburgh.

juli 2022
56 pagina’s
Uitgeverij Daedalus
ISBN 9789463944816
€ 10,95 (softcover)

**** Frédéric Vignaux & Yann – Thorgal; 40. Tupilaks

De stripreeks ‘Thorgal’ van de Franse scenarist Yann en zijn landgenoot en tekenaar Frédéric Vignaux geldt als één van de meest succesvolle stripseries in het Nederlandse taalgebied. De eerste verhalen verschenen in 1977 in het weekblad ‘Kuifje’ en vanaf 1980 ook in albumvorm. De Frans- en Nederlandstalige drukoplage van het nieuwe album bedraagt ongeveer 200.000 exemplaren.

Eén- à tweejaarlijks verschijnt er een nieuw album van ‘Thorgal’. In het nieuwe deel 40 ‘Tupilaks’ maakt Thorgal zijn comeback met het slot van het tweeluik over de Atlantische dreiging. Terug op het schip van zijn afkomst moet Thorgal het opnemen tegen Neokora, een kunstmatige intelligentie die vastbesloten is om de Atlantische heerschappij te herstellen. De Nederlandse vertaling is van the house of BOOM!, Wingene.

november 2022
48 pagina’s
Uitgeverij Le Lombard
ISBN 9789086771257
€ 9,99 (softcover)

**** Giovanni Lorusso / Nicolas Jarry / David Courtois / Alex Sierra – Magiërs; 6. Yoni

Ook ‘Magiërs’ is een spin-off van ‘Elfen’ van Jean-Luc Istin en Nicolas Jarry. Door het succes van ‘Elfen’ konden de bedenkers hun ideeën voor een nieuwe conceptreeks over ‘Magiërs’ uitwerken, om zo een nog sterker gedefinieerd, uitgestrekt en samenhangend fantasy-universum te creëren met kruisende verhaallijnen. De hele collectie is zodoende doorontwikkeld naar een soort hyperserie.

Het eerste Nederlandstalige album van de reeks ‘Magiërs’ verscheen in juni 2020. In deel zes ‘Yoni’ van de Franse scenaristen Nicolas Jarry en David Courtois, de Spaanse verhaalontwerper Alex Sierra en de Italiaanse tekenaar Giovanni Lorusso ontmoeten we de jonge Runenmagiër Yoni in het rijk Dumn. De runisten zijn meesters in het maken van Golems, stalen kolossen die nu in tijden van vrede in arena’s strijden om hun bouwers rijk te maken. Als echter Yoni’s ouders en alle bewoners van hun dorp uit wraak van de heerser Aldanum door Golems worden vermoord, zint de jonge zoon op wraak en construeert hij zijn eigen, perfecte Golem. Opnieuw een fraai getekend fantasieverhaal uit de creatieve vertelgeest van Nicolas Jarry! De inkleuring is van Élodie Jacquemoire en de Nederlandse vertaling opnieuw van Dieter Van Tilburgh.

oktober 2022
56 pagina’s
Uitgeverij Daedalus
ISBN 9789463944830
€ 10,95 (softcover)