***** Meta Gemert – Barbara

Op 24 november 2022 is het 25 jaar geleden dat de Franse zangeres, tekstschrijfster en componiste Barbara overleed. Haar poëtische, autobiografische teksten waren origineel en verregaand voor haar tijd. Bekend werd zij door nummers als “L’aigle noir”, “Nantes”, “La solitude” en “Dis, quand reviendras-tu?”. Barbara moest in de Tweede Wereldoorlog tijdens de bezetting van Frankrijk door de nazi’s vanwege haar Joodse afkomst onderduiken en de relatie met haar ouders was na de oorlog problematisch. Aan het einde van haar leven onthulde zij in een onvoltooide autobiografie dat zij seksueel misbruikt was door haar vader.

De Nederlandse uitgeefster en historica Meta Gemert (1951) merkte dat Barbara in het najaar 2021 te weinig aandacht kreeg in het BNNVARA TV-programma ‘Chansons!’ en besloot naar aanleiding van de 25e sterfdag van de zangeres een boek over haar te schrijven. Met ‘Barbara; een gezongen leven’ wilde Gemert liefhebbers en mensen die de chansonnière beter willen leren kennen een reis laten maken langs haar leven en werk.

‘Barbara; een gezongen leven’ is een levensschets aan de hand van Barbara’s chansons, interviews en de verhalen van vrienden, minnaars en assistentes. De bronnen van Gemert bestaan voornamelijk uit secundaire literatuur. Als men geen primaire bronnen gebruikt bestaat de kans op het kopiëren van fouten, maar fouten zijn er in het boek slechts een paar. Zo kan artistiek leider van Pathé Pierre Hiegel haar niet in maart 1958 hebben ontdekt (pag. 61), aangezien Barbara al in februari 1958 bij Pathé “La chanteuse de minuit” opnam. Ook was ‘Barbara chante Brassens’ was niet haar eerst 33-toerenalbum (pag. 68), want dat was ‘Barbara à L’Écluse’ uit 1959.

“Het is allemaal te horen in mijn chansons”, zei Barbara meer dan eens en dat is waar. Barbara zong haar leven. Men begrijpt dat leven slechts als men de teksten van haar liederen verstaat en hierin ligt de kracht van het boek van Gemert, die vele teksten van Barbara met vertaling gebruikt om haar levensloop te beschrijven. Een liefdevol boek en een beeld van een bijzondere artieste.

Paperback
augustus 2022
252 pagina’s
Uitgeverij van Maaskant Haun
ISBN 9789083200255
€ 21,99

***** Orlando Figes – Het verhaal van Rusland

De autocratische staat Rusland is in de 20ste eeuw tweemaal ten onder gegaan, in 1917 en in 1991, om vervolgens in een andere vorm opnieuw te verrijzen. Dikwijls wordt de hedendaagse Russische politiek geanalyseerd zonder voldoende kennis van de Russische geschiedenis. Maar begrip van het verleden van het land is van cruciaal belang om de ontwikkelingen van de afgelopen dertig jaar te doorgronden.

In zijn nieuwe boek ‘The Story of Russia’ (2022) laat de Engelse historicus Orlando Figes (1959) zien hoe het hedendaagse Rusland van Poetin wortelt in het mythische verleden van het land. Figes onderwijst aan Birkbeck, University of London en is gespecialiseerd in de Russische geschiedenis vanaf 1700. Eerder al schreef hij boeken over de Russische Revolutie 1891-1924, over de culturele geschiedenis van Rusland en over het leven onder Stalin. ‘The Story of Russia’ is nu door Toon Dohmen en Frank Lekens vertaald en bij Nieuw Amsterdam uitgegeven als ‘Het verhaal van Rusland; mythe en macht van Vladimir de Grote tot Vladimir Poetin’.

In ‘Het verhaal van Rusland’ maakt Figes duidelijk hoe ideologieën en mythes een fundamentele rol hebben gespeeld in de geschiedenis van Rusland. Deze mythes zijn altijd verweven geweest met Russische geschiedenis: de mythe van het ‘Heilige Rusland’, de ‘heilige tsaar’ en de ‘Russische ziel’. Bovendien is er geen land waarvan de geschiedschrijving zo onderworpen is geweest aan de grillen van de heersende ideologie. Rusland is een land dat bijeen wordt gehouden door ideeën die wortelen in een ver verleden, door historische denkbeelden die voortdurend worden herzien en herschreven om te voldoen aan de wensen van het heden en de verlangens voor de toekomst.

‘Het verhaal van Rusland’ is meer dan een boek over de duizendjarige, geweldige en interessante geschiedenis van Rusland. Figes interpreteert die geschiedenis vooral ook op sociale en culturele wijze en verklaart daarmee het Rusland van nu. Toegankelijk geschreven voor een breed publiek.

Paperback
september 2022
336 pagina’s
Uitgeverij Nieuw Amsterdam
ISBN 9789046828021
€ 29,99

***** David de Jong – Nazimiljardairs

De Nederlandse journalist David de Jong (1986) deed in 2011 bij Bloomberg News in New York onderzoek naar verborgen rijkdom, miljardairs en familiebedrijven. Al snel daarna begon hij te schrijven over de Duitssprekende landen. In zijn artikelen concentreerde hij zich op de financiële belangen van Duitse families als Quandt, Flick, Von Finck, Porsche en Oetker, die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog met hun bedrijven hadden verrijkt.

Maar de artikelen lieten de meest fascinerende vragen onbeantwoord. Hoe konden de patriarchen van deze families onder Hitlers heerschappij tot zulke grote hoogten reiken? Waarom gingen zij na de val van nazi-Duitsland bijna allemaal vrijuit? Waarom doen de erfgenamen zo weinig om de misdaden te erkennen? Daarnaast bleken de geschiedenissen van deze families nooit aan een groot publiek buiten Duitsland verteld. Om deze vragen te beantwoorden én een Engelstalig publiek te informeren over de misstappen schreef De Jong het boek ‘Nazi Billionaires’ (2022), dat nu in Nederlandse vertaling van Fred Hendriks is uitgebracht als ‘Nazimiljardairs; de donkere geschiedenis van de rijkste families van Duitsland’.

‘Nazimiljardairs’ schetst de nazigeschiedenis van deze Duitse zakendynastieën. In de jaren voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten de patriarchen van de families samen met Hitlers regime en verrijkten zij zichzelf en hun bedrijven via wapenproductie, de inzet van dwang- en slavenarbeid en de overname van al dan niet Joodse bedrijven in Duitsland en door de nazi’s veroverde gebieden. Het boek vertelt ook over de zegevierende geallieerden die na de oorlog plots moesten beslissen over het lot van deze naziprofiteurs. Na de oorlog volgden voor deze industriëlen nauwelijks sancties.

De Jong beschrijft de verhalen chronologisch in zes hoofdstukken van ieder tien tot 23 verhalen. In elk verhaal komt steeds een andere familie aan bod, waardoor het tamelijk scenisch wordt en blijft het boeien. Zo nu en dan is de toon belerend, reeds aan het einde van de inleiding als De Jong spreekt over het cancelen van historische figuren. De bronvermelding is uitvoerig en het boek bevat interessante foto’s en de stambomen van de families. Een aangrijpend onderzoek naar inhaligheid en eigenbelang, resulterend in misdaden en uiteindelijk ontkenning en medeplichtigheid.

Hardcover
augustus 2022
400 pagina’s
Uitgeverij Meulenhoff
ISBN 9789029093002
€ 27,99

***** Jamie Oliver – EEN

Dit jaar verscheen het nieuwste boek van Britse chef-kok Jamie Oliver (1975) ‘One: Simple One-Pan Wonders’. Oliver begon op zijn achtste met koken in het café van zijn ouders en na zijn eindexamen volgde een carrière in de horeca. Hij werd ontdekt door een productieteam van de BBC en op zijn 23ste presenteerde hij al het kookprogramma ‘The Naked Chef ‘.

Jaromir Schneider vertaalde Olivers nieuwste boek in het Nederlands als ‘EEN; simpel & lekker uit 1 pan’. Het is een ultiem kookboek voor wie van gemak houdt. Het biedt ruim 120 eenvoudige en vaak snelle gerechten, die allemaal te maken zijn in één (koeken)pan of ovenschaal. Elk recept bestaat uit maximaal acht ingrediënten en ruim de helft van de gerechten bevat weinig tot geen vlees. Waar mogelijk zijn er ook ‘ga vega’-opties.

Er zitten een paar nieuwe kookstijlen bij, zoals het hoofdstuk koekenpanpasta, waarin heet water bij de pasta in de koekenpan wordt gegoten. Tevens zijn er een aantal basale trucs zoals het insnijden van het bladerdeeg om het te laten rijzen, het inkerven van de zalm en de bonen niet afspoelen maar met vocht en al aan het gerecht toevoegen. De belangrijkste ingrediënten vindt men in de gemiddelde supermarkt, maar niet allemaal en voor sommigen – zoals tartaarsaus en panko – dient men dan alternatieven te zoeken. Oliver beweert dat de gerechten nooit meer dan € 2,50 per portie kosten, maar ook dat is niet helemaal de waarheid.

De lay-out van het boek is fraai. Op de linker pagina staan foto’s van de ingrediënten en is er informatie over hun hoeveelheid, de tijdsduur van (voor)bereiding, het aantal porties, de calorieën en het recept en op de rechter bladzijde is er een grote foto van het uiteindelijke resultaat. Een boek met smaakvolle gerechten zonder uren in de keuken te staan en zonder een grote berg afwas.

Hardcover
september 2022
312 pagina’s
Kosmos Uitgevers
ISBN 9789043924009
€ 32,50

**** Ismail Kadare – Onenigheid aan de top

De Russische schrijver Boris Pasternak werd op 23 juni 1934 gebeld door de Sovjetdictator Jozef Stalin. Tijdens dit gesprek van zo’n minuut lang vroeg Stalin hem naar zijn mening over de dichter Osip Mandelsjtam, die een maand eerder was gearresteerd. Het gesprek kreeg daarna mythische proporties en bood ruimte aan allerlei geruchten en interpretaties. Was Pasternak opgekomen voor Mandelsjtam of had hij hem misschien verraden?

Van het legendarische telefoongesprek bestaan verschillende versies. De vraag hoeveel lezingen ervan bekend zijn, trok de belangstelling van de Albanese schrijver Ismail Kadare (1936) dankzij het artikel ‘Stalin en Pasternak’ van Izzi Visjnevetski uit 2009. Uiteindelijk vond Kadare dertien verschillende versies, die hij voor zijn bundel ‘Kur sunduesit grinden’ (2022) onderzocht. Het boek is nu in een Nederlands vertaling van Roel Schuyt uitgebracht als ‘Onenigheid aan de top’.

In ‘Onenigheid aan de top’ analyseert Kadare met historische betrokkenheid en literaire achtergrond de dertien verschillende versies. Elke versie wordt tot op het woord uitgeplozen. Dikwijls gaat Kadare hierbij uit van fundamentele kennis van de Russische geschiedenis bij zijn lezer. Vooraf belicht hij nog zijn eigen oeuvre ten tijde van de Albanese dictator Enver Hoxha en de complexe verhouding die bestaat tussen een schrijver en een dictatuur.

Hardcover
september
208 pagina’s
Uitgeverij Querido
ISBN 9789021468228
€ 21,99