***** Jostein Gaarder – De wereld van Sofie

Van de Noorse schrijver Jostein Gaarder (1952) verscheen in 1991 ‘Sofies verden; roman om filosofiens historie’. Van het boek werden maar liefst meer dan 50 miljoen exemplaren in 60 talen verkocht. In Nederland verscheen het in 1994 als ‘De wereld van Sofie’ en is het inmiddels aan zijn 75ste druk toe.

Nu is ‘De wereld van Sofie’ na het succes van de stripversie van ‘Sapiens’ van Yuval Noah Harari ook als beeldverhaal verschenen. Het origineel is bewerkt door de Franse stripauteur Nicoby en zijn landgenoot auteur Vincent Zabus en het resultaat is in 15 talen gelijktijdig uitgebracht. De Nederlandse versie ‘De wereld van Sofie; 1. de filosofie, van Socrates tot Galileï’ is vertaald door W. Davids.

Gaarder vertelt boeiend over de geschiedenis van de filosofie en Zabus en Nicoby gebruiken het stripmedium voortreffelijk. Het verhaal wordt onderhoudend verteld als een reis door de geschiedenis van de filosofie met stripfiguren. Het is een luchtige manier om met filosofie in contact te komen en het helpt te begrijpen wat filosofie betekent.

Zij die ‘De wereld van Sofie’ in het verleden reeds lazen zullen opnieuw plezier aan het boek beleven en de strip zal nieuwe lezers aanspreken. Het is een schitterend leerboek en uitstekend voor leerlingen op de middelbare school. Voor het omvangrijke origineel van ruim 500 pagina’s zijn twee delen nodig en deel twee staat gepland voor oktober 2023.

Hardcover
september 2022
264 pagina’s
Uitgeverij Scratchbooks
ISBN 9789493166639
€ 24,95

***** Yuval Noah Harari – Hoe wij het machtigste dier op aarde werden

De Israëlische historicus Yuval Noah Harari (1976) is docent geschiedenis aan de Hebreeuwse Universiteit van Jeruzalem en veroverde in 2011 de wereld met zijn boek ‘Sapiens; De kleine geschiedenis van de mensheid’, dat in 2014 in Nederlandse vertaling verscheen. Het werk werd in 40 landen werd vertaald en wereldwijd zijn er meer dan één miljoen exemplaren verkocht. Het nieuwste boek van zijn hand is ‘Unstoppable us’, dat dit jaar verscheen en nu in een vertaling van Inge Pieters is uitgebracht als ‘Het mysterie van de mens; hoe wij het machtigste dier op aarde werden’.

‘Hoe wij het machtigste dier op aarde werden’ is het belangrijke verhaal over de mensheid. Het vertelt hoe onze voorouders het machtigste dier op aarde werden, hoe zij zich over de planeet verspreidden, hoe zij ervoor zorgen dat andere menssoorten verdwenen en hoe zij heel wat diersoorten hebben laten uitsterven. Harari concludeert dat, als je een goed verhaal verzint waar genoeg mensen in geloven, je de wereld kunt veroveren.

‘Hoe wij het machtigste dier op aarde werden’ is toegankelijk en Harari vertelt geestig voor kinderen. Het boek bevat kleurrijke tekeningen van de Spaanse illustrator Ricard Zaplana Ruiz. Een mooi geschenk voor Sinterklaas en kerst!

Hardcover
september 2022
168 pagina’s
Uitgeverij WPG kinderboeken
ISBN 9789493295001
€ 19,99

**** Delphine Horvilleur – Leven met onze doden

Delphine Horvilleur (1974) is een vrouwelijke rabbijn, die in Parijs bij de liberaal Joodse gemeente werkt. Tijdens de corona-epidemie schreef zij het boek ‘Vivre avec nos morts’ (2021), dat nu is vertaald door Corine Kisling en is uitgebracht onder de titel ‘Leven met onze doden; een essay over troost’. In elf ontmoetingen vertelt Horvilleur hoe in de Joodse cultuur omgegaan wordt met de dood.

Zo legt Horvilleur uit waarom op een Joods graf geen bloemen maar steentjes worden gelegd, waarom men de overledene niet meer mag bekijken, waarom zieken een andere naam krijgen en dat de overledene in een wit laken worden gewikkeld en niet altijd in een kist worden gelegd. Zij beschrijft situaties uit haar dagelijkse praktijk waarbij zij nabestaanden bijstaat in hun verlies en troost probeert te brengen met verhalen uit de Thora. Een liefdevol boek over hoe het onafwendbare door het Joodse geloof benaderd wordt. Voor geïnteresseerden van dit onderwerp is nog het standaardwerk ‘Sterk als de dood’ van Sasja Martel aan te raden.

Paperback
mei 2022
224 pagina’s
Uitgeverij De Arbeiderspers
ISBN 9789029545181
€ 21,50

**** Hans Geleijnse – Fascisme en de goede dictator

In ‘Fascisme en de goede dictator; oordelen en dwalingen van de Nederlandse pers (1920-1940)’ staat de informatievoorziening over en de beoordeling van het Italiaanse fascisme door de Nederlandse pers centraal. Om dit te onderzoeken bestudeerde oud-universitair bibliothecaris Hans Geleijnse (1947) een selectie uit duizenden krantenartikelen uit die periode. Hij stelde zich daarbij de vragen of en hoe de belangrijke feiten en gebeurtenissen uit die tijd door de Nederlandse pers zijn opgemerkt en beoordeeld en hoe deze kranten zich tijdens de opkomst en regeerperiode van Mussolini opstelden.

In veel gevallen verschenen identieke berichten over gebeurtenissen in alle kranten omdat – zoals ook nu nog – gebruikt werd gemaakt van nieuwsagentschappen. Tevens merkt Geleijnse op dat de Nederlandse pers onvolledige of onjuiste informatie verspreidde door blindelings berichten van kranten als de New York Times over te nemen. Zoals ook tegenwoordig nog in de Nederlandse media vaak slechts CNN wordt geciteerd.

Een bijzonder aspect van de Nederlandse pers in het interbellum is de gebondenheid van de meeste kranten aan een zuil of politieke partij. Die afhankelijkheid en vooringenomenheid betekende dat niet altijd objectief en eerlijk werd bericht en geoordeeld. Verder blijkt dat Nederlandse kranten beleid en man nogal eens wilden scheiden. Waar de kritiek op de fascisten en de Italiaanse regering ook in de Nederlandse pers steeds meer aanzwol, werd Mussolini steevast vergeven of vrijgepleit. Tevens wisselden de beoordelingen sterk afhankelijk van de omstandigheden. Het beleid van de Nederlandse pers was op zijn zachtst gezegd nogal zwalkend.

Al met al is Geleijnse niet positief over de Nederlands burgerlijke pers van die periode. De meeste kranten hebben volgens hem bijgedragen aan het creëren van een te weinig kritisch beeld van het fascisme. Een kanttekening maakt hij met de vraag of de pers zich bewust was van haar rol in deze periode. In de epiloog benoemd Geleijnse nog radicaal rechts in het huidige Italië, Polen, Hongarije en natuurlijk Trump en de relatie van de Nederlandse pers nu met Forum voor Democratie. Deze narede was niet dringend noodzakelijk geweest voor dit fraaie boek. Beter had ter afronding het slot besteed kunnen worden aan het einde van het fascisme en Mussolini.

Paperback
augustus 2022
176 pagina’s
Uitgeverij Verloren
ISBN 9789464550023
€ 20,00

**** Michel Dijkstra – Taoïsme

Voor de reeks ‘Elementaire Deeltjes; grootse onderwerpen in zakformaat’ is nummer 78 gewijd aan het ‘Taoïsme’. Filosofiehistoricus Michel Dijkstra (1982) belicht hierin deze Chinese filosofie aan de hand van de belangrijkste taoïstische auteurs en gedachten. Hij behandelt een aantal geschriften die het hart van de zogeheten ‘Canon van het taoïsme’ vormen: de ‘Daodejing’ van Lao Li (604-507 v.Chr.), de ‘Zhuangzi’ van Meester Zhuang (369-286 v.Chr.) – in de appendix staat als sterfjaar abusievelijk 238 v.Chr. – , de ‘Huainanzi’ van Liu An van Huainan (179–122 v.Chr.), de ‘Liezi’ van Meester Lie (5e eeuw v.Chr.) en tot slot ‘De Poorteloze Poort’ van zenmeester Wumen uit de 12e eeuw n.Chr..

Dijkstra gebruikt voor zijn uiteenzettingen vertalingen uit het Engels en Nederlands en oude en nieuwe commentaren. De vijf taoïstische basisteksten blijken qua inhoud en qua stijl nogal van elkaar te verschillen, maar dat verschil doet niets af aan hun filosofische kwaliteiten. De teksten blinken uit in opzettelijke duisterheid. Dijkstra omarmt echter die ondoorgrondelijkheid en met respect wijdt hij zich aan elke tekst, elk commentaar en elke vertaling. Op sympathieke en boeiende wijze tracht hij te ontsluiten wat in de oude geschriften verborgen ligt.

Paperback
september 2022
144 pagina’s
Uitgeverij Athenaeum
ISBN 9789025312640
€ 12,50

*** Cees Nooteboom – Over het raadsel van woorden, tonen en stemmen

Cees Nooteboom (1933) is één van de belangrijke, naoorlogse, Nederlandse schrijvers. Zijn boeken werden in meer dan dertig talen vertaald en voor zijn gehele oeuvre ontving hij de Constantijn Huygensprijs en de P.C. Hooftprijs. Naast romans, poëzie, reisverhalen en toneelstukken schreef Nooteboom essays over muziek voor Preludium, het blad van het Concertgebouw en het Concertgebouworkest. De artikelen die hij tussen 2006 en 2009 schreef zijn nu verzameld in het boek ‘Over het raadsel van woorden, tonen en stemmen’.

Nooteboom is een muziekliefhebber en luistert graag naar muziek. Op zijn kalme en nuchtere wijze overdenkt hij in de essays het leven aan de hand van de muziek die hij hoort. Diverse componisten, uitvoerenden en schrijvers komen voorbij. Dikwijls zijn de observaties herkenbaar. Zo bijvoorbeeld “Cd’s zonder hoes, en hoeveel zonder cd? De wet van na het spelen onmiddellijk terugdoen is kennelijk meermalen geschonden”.

Niet altijd zijn de beschouwingen vrij van feitelijkheden. Zo zag Nooteboom dat de dirigent Pierre Monteux een hartaanval kreeg tijdens een repetitie in Amsterdam en schrijft hij dat Monteux “in Amerika, bij een dergelijke gelegenheid, in het harnas” stierf. Monteux overleed echter op 89-jarige leeftijd thuis, kort nadat hij drie herseninfarcten had gekregen. Nooteboom noemt aangaande een optreden tijdens de Proms ene Brigitte Römer, maar deze naam komt niet in de archieven van de Proms voor. De Nederlandse bas-bariton Marc Pantus wordt abusievelijk bariton Mare Pantus genoemd. Afgezien van deze kleine incorrectheden is dit een sympathieke verzameling vertelsels voor muziekliefhebbers.

Hardcover
oktober 2022
122 pagina’s
Uitgeverij Koppernik Bv
ISBN 9789083262161
€ 21,50