Nederlandse operazangers op DVD (deel 3)

De ‘Götterdämmerung’ uit Stuttgart is onderdeel van de spectaculaire ‘Ring’ van vier regisseurs uit 1999 / 2000, die ook integraal op DVD uitgebracht is. ‘Das Rheingold’ werd geregisseerd door Joachim Schlömers, ‘Die Walküre’ door Christoph Nel, ‘Siegfried’ door Jossi Wieler en deze ‘Götterdämmerung’ door Peter Konwitschny (1945, Frankfurt am Main). In ‘Götterdämmerung’ interpreteert Konwitschny niet zozeer, als wel vertelt hij intelligent en met plezier het verhaal. Konwitschny ontmaskert de personages en legt hun sterke en zwakke kanten bloot zonder ze belachelijk te maken. Hierdoor krijg je bij hem zoals altijd psychologisch en ontroerend muziektheater. Konwitschny is een muzikale regisseur en in het boek ‘Musiktheater heute: Peter Konwitschny regisseur’ van Frank Kämpfer vertelt hij dat “het gevaar bestaat dat je als regisseur niet meer opmerkt, dat de muziek altijd nog iets anders bevat en slechts als bevestiging van de tekst wordt gezien.” In deze ‘Götterdämmerung’ zijn zo een aantal van die momenten waarop Konwitschny zoekt in de muziek. Aan het einde van de eerste akte komt Siegfried vermomd als Gunther Brünnhilde halen en bij het “Was könntest du wehren, elendes Weib” doet de geschonden Brünnhilde haar ondergoed uit. Dit zoals ook de muziek laat horen als het meest grove en verwonde, maar ook trotse gebaar. Verder komt in de tweede akte Alberich bij zijn zoon Hagen als geestverschijning. In de muziek hoor je Hagen kreunen en omdat hij de geestverschijning moet ondergaan wordt hij menselijker. Hagen wordt daardoor bij Konwitschny niet alleen een brute personages maar ook een tragische. Daarnaast wordt aan het einde van de tweede akte Brünnhilde als een dier meegetrokken naar het Gibichungenhof. De shock is in de muziek aanwezig en Konwitschny gebruikt het koor om duidelijk te maken wat er aan het hof gebeurt. In deze ‘Götterdämmerung’ horen we de Nederlandse sopraan Eva-Maria Westbroek aan het begin van haar carrière als Gutrune. Nog niet helemaal open zoals we haar nu kennen in het middenregister, is toch het enorme dramatische potentieel al helemaal voelbaar. Indringend zingend én acterend kondigt zich hier een groot zangeres al aan. De Nederlandse tenor Albert Bonnema als een eenkleurige en naïeve Siegfried is volop verstaanbaar met een goed legato. Konwitschny’s favoriete sopraan Luana DeVol is Brünnhilde en geeft zich zoals altijd 100%. (EuroArts TDK DVOPRDNG 105209-9)

Uit een tijd dat men minder gejaagd was komt de opera ‘La Didone‘ van Francesco Cavalli. Het was pas Cavalli’s derde opera en werd voor het eerst opgevoerd in 1641 in Venetië. Cavalli was vooral een vertaler van het affect dat zich uit in een overall muzikale sfeer van zijn opera’s. Dat resulteert in drie uur somberheid in ‘La Didone’. De opera zit vol met “lamento’s”, een typisch onderdeel van bijna alle Cavalli-opera’s. Arioso-momenten zijn zeldzaam. Deze ‘La Didone’ komt pas tot leven vanaf de tweede akte met de bijdrage van Claron McFadden in de titelrol. We mogen haar inmiddels een Nederlandse sopraan noemen, want zij woont al sinds 1984 in Nederland en heeft een Nederlands paspoort. De lamento’s van de gekwelde Didone zingt zij hartverscheurend: in de derde akte gekwetst en woedend over Enea’s vertrek in “Perfido, misleale” en vol schuld over de ontrouw jegens de herinnering aan haar echtgenoot Sicheo in haar pijnlijke slotmonoloog “Porgetemi la spada”. Een zeer sterke vertolking! Dirigent en violist Fabio Biondi maakt met het Orchestra Europa Galante fraai beschrijvend, eenvoudige en ritmische ensemblemuziek. De koren van ‘La Didone’ zijn in deze vroege Cavalli met name nog in het licht van een vroege concertato-traditie, zoals in de opening fanfare “Armi Enea, diamo all’armi” en in de derde akte in “Al cinghiale”. Fraaie decore en kostuums voor deze productie uit Venetië zijn vervaardigd door het “Facoltà di Design e Arti dell Univerità IUAV di Venezia” onder supervisie van de oud artistiek directeur van de San Carlo van Napels Carlo Majer. De enscenering is verstillend en laat veel aan de verbeelding over. (Dynamic DVD 33537)

Regisseur Laurent Pelly (1962, Frankrijk) ensceneerde al vele werken van Jacques Offenbach, waaronder ‘Orphée aux Enfers’ (Genève, 1997), ‘La Périchole’ (Grenoble, 1998), ‘La Belle Hélène’ (Parijs, 2000), ‘Les Contes d’Hoffmann’ (Lausanne, 2003), ‘La Grande-Duchesse de Gérolstein’ (Parijs, 2004) en in 2007 deze ‘La Vie Parisienne‘ in Lyon. Pelly’s producties zijn vermakelijk en gebalanceerd. Deze ‘La Vie Parisienne’ is geestig en kleurrijk, maar ook modern en serieus. Met theatrale middelen zoals trappen, deuren, muren en meubels brengt hij een verjonging van het stuk. Zoals altijd zit Pelly vol vondsten. In de eerste akte op een modern treinstation is de klerk ingeruild voor een hilarische omroepster en de namen van Patti en Téréza zijn vervangen door die van Dessay en Bartoli. De samenwerking met zijn vaste choreografe Laura Scozzi zorgt voor bewegelijk en prikkelende momenten, zoals de finale van de tweede akte waarin het koor kostelijk ongepast het Tiroolse “Schnadahüpfel” danst en zingt. Ook de magistrale finales van de derde en vierde akte worden hierdoor een feest. De rol van de promiscue Métella wordt gezongen door Maria Riccarda Wesseling. De mezzosopraan is geboren in Zwitserland en getrouwd met een Nederlander. Zij woont inmiddels al meer dan 10 jaar in Nederland en spreekt vloeiend Nederlands. De eerste opkomst van Maria Riccarda Wesseling met haar derde aanbidder is geweldig en haar uitvoering van het Rondo met de aanbevelingsbrief voor opnieuw een aanbidder in de tweede akte “Vous souvient-il” is één van de sterkste momenten van het stuk. Marie Devellereau zingt de rol van Gabrielle en levert een schitterende vertolking van haar aria in de tweede akte “Je suis veuve d’un colonel”. De talentvolle tenor Jesús García is de Braziliaan en besluit zijn aria in de eerste akte met een indrukwekkende, gezongen (!) hoge C met het timbre à la Pavarotti. Het duet van García en Devellereau in de vierde akte is weergaloos en de attente dirigent Sébastien Rouland heeft hier met de Cancan het laatste woord. Offenbach op zijn best! (Virgin Classics DVD 50999 5193019 6)