In de serie ‘Nederlandse premières’ worden de eerste opvoeringen van opera’s in Nederland belicht. In deel 23: ‘Trouble in Tahiti’ van Leonard Bernstein.
De Engelstalige opera ‘Trouble in Tahiti’ is een eenakter in zeven scènes van de Amerikaanse componist Leonard Bernstein (1918-1990) en het is het enige werk waarvoor Bernstein zowel de muziek als de tekst schreef. Het werk droeg hij op aan de componist en librettist Marc Blitzstein. De twee waren vrienden en studiegenoten aan het Curtis Institute in Philadelphia en zij hadden dezelfde Joodse achtergrond. ‘Trouble in Tahiti’ beleefde zijn wereldpremière op 12 juni 1952 tijdens het Festival of the Creative Arts voor zo’n 3000 mensen op de campus van de Brandeis University in Waltham, Massachusetts, waar Bernstein docent was.
‘Trouble in Tahiti’ is één van de somberste werken van Bernstein. De opera speelt zich af in een Amerikaanse voorstad gedurende de jaren vijftig. Er zijn slechts twee solisten, het getrouwde middenstandsechtpaar Sam en Dinah, die zich afvragen wie zij zijn en wat zij willen. Zij willen elkaar weer liefhebben, leren elkaar weer te beminnen, de muur tussen hen slechten en voor hun kind zorgen. Maar zij weten niet hoe, ze weten niet waar te beginnen, ze kunnen niet praten en kunnen hun gevoelens niet uiten.
De Nederlandse première van ‘Trouble in Tahiti’ op 19 maart 1961 voor de KRO-radio in de studio te Hilversum was een Europese radiopremière van het werk. Het geheel stond onder muzikale leiding van dirigent Albert Catell, sopraan Laura Cormonte zong Dinah en de bas Rom Kalma was Sam (zie foto v.l.n.r.). Het Trio – een Grieks koor, geboren uit een radioreclame – werd gevormd door sopraan Yvonne Oostveen, tenor Henk Dorel en bas Gerard de Vos (De Tijd/De Maasbode; 20-3-1961).
Op 26 september 1963 zond de VARA een televisieregistratie uit van ‘Trouble in Tahiti’ met Cora Canne-Meyer en Peter van der Bilt in een Nederlandse bewerking van Michel van der Plas. Het Trio was Heya Ruys, Piet van der Meulen en Chris de Vos. De regie was in handen van Teun Lammertse (De Telegraaf; 25-9-1963).
Jan Bouws regisseerde de Nederlandse scenische première in he theater van ‘Trouble in Tahiti’ met zijn Opera Studio van de Nederlandse Operastichting. Onder diens artistieke leiding werd op zondag 1 oktober 1972 – pas twintig jaren na de wereldpremière – in theater De Speeldoos te Zaandam de eenakter gespeeld in combinatie met ‘La Voix Humaine’ van Poulenc. De mezzosopraan Inge Frölich was Dinah en de Limburgse bariton Nardy Graus vertolkte Sam. Het trio bestond uit Anne Haenen, Jan Blinkhof en Nico Schaap en de muzikale leiding was in handen van dirigent Jochem Slothouwer:
“Jochem Slothouwer leidt zijn kleine „combo” namelijk goed en smaakvol. En de decors en kostuums van Gerard Deen zijn een ware vondst: speels, wendbaar en zeer oorspronkelijk van uitwerking. De griffel van de voorstelling waard! (en een naam om te onthouden). De regie met het functioneel gebruiken van de „toneelknechten” en het geschuif met de zetstukken was hier ook veel overtuigender” (De Volkskrant; 2-10-1972)