****
© Bettina Stöß
Bielefeld, 22 april 2016
Europese première ‘Dog Days’ in Bielefeld groot succes
De langverwachte wereldpremière van de opera ‘JFK’ van de Amerikaanse componist David T. Little vond op 23 april 2016 plaats bij de Fort Worth Opera in Texas. De dag vóór die wereldpremière sloot het Theater Bielefeld de Europese premièrereeks van Littles derde opera ‘Dog Days’ af. Het vooral jonge publiek van Bielefeld beloonde deze Europese première van ‘Dog Days’ met groot applaus.
De golf van belangstelling voor de muziek van de Amerikaanse componist David T. Little (1978, New Jersey) komt van de Verenigde Staten over naar Europa. Als bewijs van het enthousiasme voor zijn muziek is het feit dat al zijn vier werken voor muziektheater in het seizoen 2015/2016 door diverse gezelschappen werden opgevoerd. Zijn eerste opera ‘Soldier Songs’ (2006) – gebaseerd op interviews met oorlogsveteranen – werd in november 2015 op de planken gebracht door de Atlanta Opera en de eenakter ‘Vinkensport’ (2010) – over de Vlaamse wedstrijdsport – werd in oktober opgevoerd in Boston. Zijn derde opera ‘Dog Days’ (2012) werd in januari 2016 uitgevoerd in New York en beleefde nu zijn Europese première in de Duitse stad Bielefeld.
‘Dog Days’ werd voor het eerst uitgevoerd op 29 september 2012 in het Kassel Theater in de Amerikaanse plaats Montclair en de bezetting van de wereldpremière zong in 2015 de opera ook bij de Fort Worth Opera. De tekst is van Royce Vavrek, die ook het libretto schreef van Littles ‘Vinkensport’ en ‘27’ van Ricky Ian Gordon. De handeling van ‘Dog Days’ is gebaseerd op het gelijknamige verhaal van Judy Budnitz, speelt in drie akten en duurt zo’n twee uur.
De enscenering van Klaus Hemmerle (1960, Offenburg) in Bielefeld brengt de inspanningen van het familieleven in de post-apocalyptische wereld goed in beeld. De draaibühne – veelgebruikt en betrouwbaar – van ontwerper Tilo Steffens biedt het toneel aan de verschillende scènes in de slaapkamer, de woonkamer en de veranda. De vader die geen voedsel naar huis kan brengen, de worsteling van de moeder die de familie bijeen tracht te houden, de zwerver in een hondenkostuum, de dochter die contact probeert te houden met een denkbeeldige vriendin en de zoons die hun toevlucht nemen in drugs. In moeilijke tijden worden geestesziekten, waanbeelden en dierlijke instincten zichtbaar en vervaagt de grens tussen mens en dier. Uiteindelijk worden de mannen van het huis tot dier en eten zij de man die tot dier werd.
De Rotterdamse dirigent Merijn van Driesten is sinds 2013 Kapellmeister in Bielefeld en heeft een goede greep op de tienkoppige orkestleden van het Bielenfelder Philharmoniker. Het elektronisch versterkte ensemble van viool, altviool, cello, contrabas, klarinet, piano, elektronische gitaar en veel slagwerk laat donkere, heldhaftig en chaotische klanken samenkomen met stotende en daverende zanglijnen. De melancholische melodieën en sporen van gezangen ontmoeten harde en hoekige ritmen en met zijn onorthodoxe orkestratie maakt Little de indrukwekkende en vaak gevoelige tekst emotioneel duidelijk. De stijl van Little is uiteenlopend – Bernstein, Copland, Adams en heavy metal laten zich horen – maar samenhangend en origineel en krachtig. Het drama is nu eens overpeinzend en stilstaand, dan weer energiek en woest.
Ook het zangerssextet is akoestisch versterkt, waardoor de tekst direct aankomt. De Nederlandse sopraan Nienke Otten is sinds het seizoen 2014/2015 ensemblelid in Bielefeld en een ontdekking in dit hedendaagse repertoire. Als de dochter Lisa hanteert zij haar stralende, lyrische sopraan virtuoos en is te allen tijd verstaanbaar. Haar grote monologen in de eerste en tweede akte waren prachtig ontroerend. De Engelse uitspraak van de overige solisten had beter begeleid mogen worden. De Japanse Yoshiaki Kimura als vader Howard heeft een kernachtig bas en de Duitse sopraan Melanie Kreuter – sinds 2001 ensemblelid in Bielefeld – maakt de Moeder sympathiek. De zoons Pat (de Chinese lyrische tenor Lianghua Gong) en Elliot (de Duitse karaktertenor Max Friedrich Schäffer) hebben een goede helderheidsverhouding. De Libanees-Duitse zangeres Nohad Becker zingt de Soldier met volle alt en toont zich een groot talent. De bewegingskunstenaar Omar El-Saeidi drukt zonder muziek of woord het leed van de hondsman voortreffelijk uit.
‘Dog Days’ werd in Bielefeld door een opvallend jong publiek ontvangen met een enthousiast applaus. En dat is terecht, want ‘Dog Days’ is een voorbeeld van goed, hedendaags muziektheater. Geen oude opera in een nieuwe jasje en nu eens geen nieuwe kleren van de keizer, maar uitstekende, moderne, Amerikaanse opera, die men in Nederland helaas niet te zien krijgt.