***
© Pedro Malinowski
Gelsenkirchen, 13 oktober 2023

Salome knuffelt met amoebe in Gelsenkirchen

Het seizoen 2023/2024 is begonnen. De programmering in Nederland is niet bijzonder aantrekkelijk, maar voor interessante producties kan men naar het Duitse grensgebied. Opera Nederland zal daarom het komende seizoen berichten over opvoeringen in Bochum, Bonn, Dortmund, Duisburg, Düsseldorf, Gelsenkirchen, Mönchengladbach, Münster en Wuppertal. Het Musiktheater im Revier van Gelsenkirchen brengt als eerste opera in het nieuwe seizoen ‘Salome’ van Richard Strauss.

Opera in Nederland is op stervens na dood. De Reisopera is slechts nog bezig met pocketversies van opera’s, opera op de camping, Nederlandstalige bewerkingen van opera’s en Meezing Messiahs. De prioriteit van DNO is inclusiviteit, diversiteit en woke – oktober is Black Achievement Month – en in Opera Zuid zit nauwelijks nog enig leven. Voor interessant repertoire kan men naar het Duitse grensgebied, zoals voor een nieuwe productie van ‘Salome’ (1905) van Richard Strauss (1864-1949) in Gelsenkirchen.

Gelsenkirchen telde bijna 400.000 inwoners – nu nog slechts 260.000 inwoners – toen het Musiktheater im Revier (MiR) in december 1959 de deuren van zijn “Traumpalast” aan de Kennedyplatz opende. Sinds 1997 is het MiR cultureel erfgoed. In 2009 werd het auditorium vooral vanwege de akoestiek gerestaureerd en sindsdien biedt het plaats aan ca. 1000 bezoekers.

Het auditorium van het MiR was slechts ten dele gevuld voor de vijfde uitvoering in een reeks van negen voorstellingen van deze ‘Salome’. Het verhaal van de opera mag bekend worden verondersteld. In het paleis van Herodes bewaakt kapitein Narraboth de gevangen profeet Jochanaan. Salome – dochter van Herodias en stiefdochter van Herodes – is gefascineerd door hem en verleidt Narraboth om de profeet vrij te laten. Jochanaan wijst haar echter af. Herodes vraagt ​​Salome om voor hem te dansen en belooft in ruil daarvoor al haar wensen te vervullen. Na de Dans van de Zeven Sluiers eist Salome het hoofd van Jochanaan…

De Duitse regisseur Manuel Schmitt deed in Gelsenkirchen al een ‘Les Pêcheurs de Perles’ van Bizet en ‘Otello’ van Rossini. Zijn ‘Salome’ speelt zich af in een sfeervol donkere, maar ongedefinieerde ruimte. Er zijn piano’s aan de zijkant, er is een maanvormige uitsparing in de wand aan de andere kant en centraal is er een plateau. Dit decor is niet geheel vanaf elke zitplaats in het auditorium te overzien en dat is kwalijk. Jochanaan verschijnt als een amoebe-achtig wezen uit een laboratorium en wordt door desinfecterende mannetjes in ruimtepakken begeleid. Dat Salome op dit gedrocht verliefd wordt, is niet heel geloofwaardig. De Dans van de Zeven Sluiers wordt een groepsverkrachting, waarin de mannen steeds een sluier van haar afpakken.

De Duits-Hongaarse, lyrische sopraan Susanne Serfling zong de titelrol al in vijf andere operahuizen en maakt hier haar debuut in Gelsenkirchen. Zij is het die de uitvoering draagt als een vocaal prachtige Salome. Uiterst muzikaal met prachtige fraseringen neemt zij de tijd voor iedere noot. In de Dans van de Zeven Sluiers toont Serfling overigens nog haar balletachtergrond.

De Britse bariton Benedict Nelson is nieuw als ensemblelid in Gelsenkirchen. Hij zingt Jochanaan met Bryn-Terfel-achtig timbre, maar zo nu en dan enigszins geknepen. Achter elke slot-“n” laat hij een “e” vallen wat op den duur stoort. De Duitse tenor Martin Homrich – sinds 2017 bij MiR – in fatsuit zingt Herodes stürmisch als Max Lorenz, zoals hij zich bij de Reisopera in 2016 ook brullend aan de partij van Bacchus vergreep. De in Bocholt geboren zangeres Almuth Herbst – sinds 2009 bij MiR – benadert Herodias met lyrische mezzo en de Zuid-Afrikaanse tenor Khanyiso Gwenxane zingt Narraboth in belcantostijl.

De in Gelsenkirchen geboren dirigent Rasmus Baumann heeft meer oor voor het Neue Philharmonie Westfalen – sinds 2014 is hij Generalmusikdirektor van het orkest – dan oog voor de zangers. Nauwelijks worden door hem inzetten aangegeven, wat er vooral aan het begin voor zorgt dat het één en ander scheef loopt. Later dit seizoen in Gelsenkirchen nog de operette ‘Eine Nacht in Venedig’ van Johann Strauß jr. en de musical ‘Hello Dolly’ van Jerry Herman. Opera Nederland is van de partij!