***** De Argentijnse sopraan Hina Spani (1890-1969) had een grote carrière in Italië gedurende de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Tussen 1915 en 1934 zong zij regelmatig in de Scala van Milaan, maakte in 1928 met het ensemble van Nellie Melba een tournee door Australië en trad tussen 1915 en 1939 in het Teatro Colón van Buenos Aires op. Hina Spani zong meer dan 70 rollen en nam tussen 1924 en 1931 38 platen op voor de Italiaanse labels van Columbia en Gramophone. Het label Marston heeft nu deze opnamen integraal op twee CDs uitgebracht onder de titel ‘The Complete Recordings of Hina Spani’.

Het album opent met de zeven fragmenten uit de Milanese Columbia sessie van 1924. Luister naar de unieke, voor het eerst gepubliceerde testpersing van “La mamma morta” en je hoort de grote kunst van Spani. Daarna de Milanese Gramophone opnamen van 1926 tot en met 1931 onder leiding van dirigent Carlo Sabajno. De fragmenten staan niet in chronologische volgorde, maar zijn gegroepeerd op componist. De aria’s van Verdi zijn indrukwekkend, luister naar “Ma dall’arido stelo” uit ‘Un Ballo In Maschera’.

Op de tweede CD een vervolg van deze Milanese Gramophone sessies met vier populaire aria’s van Puccini en “Ebben ne andrò lontana” uit ‘La Wally’. Interessant daarna de twee liederen uit ‘Cigánské melodie’ van Dvořák in het Frans met kamerorkest. Ten slotte vijf Spaanstalige liederen met dubbel kwintet, waaronder twee schitterende liederen van de Argentijnse componisten Floro Ugarte en Carlos López Buchardo.

Hina Spani bezat een indrukwekkende spintosopraan met volle, brede tonen. Het “grand”, bijna drukkend gebruik van het borstregister en snelle vibrato waren typisch voor de jaren twintig en dertig. Haar tekstuitdrukking is altijd intensief. Incidenteel is de stem fraai ingetogen, maar te allen tijde met onderliggende expressie. In de appendix zes minder interessante opnamen van Verdi-aria’s, die de Italiaanse sopraan Giannina Arangi Lombardi tussen 1926 en 1933 maakte. Waar deze opnamen werden gemaakt is niet vermeld.
Marston Records 52077-2 (2CDs)

***** Baron Lord Berners (1883-1950) was een Britse componist, auteur en schilder. Hij componeerde slechts één opera, wellicht vanwege de combinatie van het vele werk en de geringe artistieke waardering daarvoor. De opera ‘Le Carrosse du Saint-Sacrement’ had hij gecomponeerd op een toneelstuk van Prosper Mérimée en ging in 1924 onder leiding van Ernest Ansermet in première in Parijs als een drieluik met ‘La Chatte’ van Sauguet en ‘L’Histoire du Soldat’ van Stravinsky. De ontvangst van ‘Le Carrosse du Saint-Sacrement’ in Parijs was gereserveerd, maar de hernemingen in Engeland waren een succes.

Een Engelstalige opname van ‘Le Carrosse du Saint-Sacrement’ werd op 16 augustus 1983 in BBC Studio 1 in Glasgow gemaakt en uitgebracht door het label Marco Polo. Van deze opname is nu een heruitgave verschenen op Naxos. ‘Le Carrosse du Saint-Sacrement’ is een komische opera. Het verhaal speelt zich af in het werkkamer van de Viceroy van Peru, die vanwege jicht aan huis gebonden. Hij krijgt bezoek van de actrice Camilla Pericola, een personage gebaseerd op de bekende Peruviaanse comédienne Micaela Villegas (1748-1819), die ook werd geportretteerd door Offenbach in ‘La Périchole’. Zij verleidt hem om zijn nieuwe koets uit te lenen voor haar rit naar de kathedraal. Na het bezoek aan de kathedraal keert zij terug om de Viceroy te informeren dat zij de koets aan de kerk geschonken heeft na een verschijning van de maagd Maria aan haar. De koets moet voortaan dienen om het Heilig Sacrament naar stervende Peruanen te dragen.

‘Le Carrosse du Saint-Sacrement’ is een doorlopende opera, zonder aria’s of scenisch separate taferelen. Het geestige verhaal bevat heerlijk huislijk gekibbel en Berners benadrukt de tekst met humor en gevoel. De muziek is toegankelijk, elegant, bezield en heeft karakter, vloeit, boeit en illustreert en het geheel wordt bijeengehouden in de stijl van een symfonisch gedicht.

De bezetting van de opname is eersteklas. De bariton Ian Caddy geeft uitstekend portret aan de pijnlijdende Viceroy en de mezzosopraan Cynthia Buchan is fantastisch als La Périchole met zo nu en dan de klank van Christa Ludwig. In de partij van de privésecretaris Martinez is in de eerste scène de tenor Alexander Oliver te horen.

Het BBC Scottish Symphony Orchestra speelt licht en transparant onder leiding van dirigent Nicholas Cleobury. Het werk wordt ingeleid door het ‘Caprice Péruvien’ dat Constant Lambert (1905-1951) construeerde op basis van thema’s, motieven en melodieën uit ‘Le Carrosse du Saint-Sacrement’. De onlangs overleden dirigent David Lloyd-Jones dirigeert de RTÉ Sinfonietta in een uitvoering in Dublin in 1995. Het CD-boekje bevat een synopsis en een essay over het werk, maar helaas geen libretto en geen roverdeling.
Naxos 8660510 (1CD) 

**** De sopraan Isabel Bayrakdarian werd in Libanon geboren, groeide op in Armenië, studeerde in Canada en woont tegenwoordig in Amerika. Haar ervaringen tijdens deze omzwervingen neemt zij mee op haar nieuwe CD ‘La Zingarella; Through Romany Songland’, die zij tussen 15 en 19 augustus 2021 opnam in de Humbercrest United Church in Toronto.

Het album bevat 27 liederen en aria’s op zigeunerthema’s. Bayrakdarian brengt de fragmenten in verrassende bewerkingen van Peter Tiefenbach en John Greer. Zij opent met het lied “Die drei Zigeuner” van Liszt met een schitterende vioolsolo van Mark Fewer. De acht heerlijk ‘Zigeunerlieder’ van Brahms waren oorspronkelijk bedoeld voor vierstemmig koor en die partijen komen prachtig terug in de piano, viool, altviool en cello. Natuurlijk ontbreken de zeven ‘Cigánské melodie’ van Dvořák niet, hier met begeleiding van pianotrio.

Ook het tweede gedeelte van het recital bevat interessant materiaal. Drie liederen van de inmiddels vergeten Spaans-Baskische componist Sebastián Iradier, die bekend was vanwege zijn habanera’s. Zijn “El Arreglito” werd voor zijn opera ‘Carmen’ gebruikt door Bizet, die dacht dat het een volkslied was. Toen hij zijn fout ontdekte voegde Bizet een bronvermelding toe aan de partituur. Bayrakdarian plaatst de twee habanera’s ter vergelijking op dit album achter elkaar. Na het bekende “Clavelitos” van Valverde, ‘2 South American Gypsy Songs’ van Henry F.B. Gilbert. Bayrakdarian verving in de twee liederen de teksten uit het boek ‘Through Romany Songland’ door de oorspronkelijke Spaanse versies.

Ten slotte vier operette-aria’s waarin de zigeunerklanken een rol spelen. De heerlijk Air d’entrée “La Zingarella” van Mitidika uit de eerste akte van ‘Chanson Gitane’ van de Franse componist Maurice Yvain, opwindend en goed verstaanbaar gezongen door Bayrakdarian. De Csárdás van Zorika “Hör’ ich Cymbalklänge” uit de derde akte van Zigeunerliebe’ van Franz Lehár met fraaie non-vibrato tonen van de sopraan. De aria “Heia, heia, in den Bergen’” van Sylva uit de eerste akte van ‘Die Csárdásfürstin’ van Emmerich Kálmán met lekkere glissandi van Bayrakdarian. De CD besluit met de bekende “Gypsy Love Song” van Sandor uit de tweede akte van ‘The Fortune Teller’ van Victor Herbert, hier nu niet voor bas maar voor sopraan. Er bestaat overigens nog een opname van het lied door de Sandor van de wereldpremière Eugene Cowles uit 1898.

Isabel Bayrakdarian heeft een aangename lyrische stem en is een intelligente en communicatieve zangeres. Het timbre doet op sommige momenten denken aan dat van Lucia Popp. Het CD-boekje bevat een summier essay van Michael Church en alle teksten met Engelse vertaling.
Avie AV2506 (1CD)

**** De Duitse mezzosopraan Alice Lackner en pianiste Imke Lichtwark ontmoetten elkaar tussen 1 en 4 maart 2021 in de Ölbergkirche van Berlijn voor de opname van de CD ‘Ernsthaft?!; Witz und Wahn in Liedern von Zemlinsky, Schönberg und Daigger’. Liederen die Zemlinsky en Schönberg schreven voor het Berlijnse cabaret Überbrettl werden gecombineerd met hun serieuzere liederen en nieuwe liederen die de componist Sven Daigger speciaal voor de dames schreef.

Drie zusters met zelfmoordneigingen, loszinnige jongedames, geblinddoekte meisjes en meer bijzondere types komen samen op dit album. De CD opent met de ‘6 Lieder nach Gedichten von Maurice Maeterlinck op. 13’ die Alexander von Zemlinsky tussen 1910 en 1913 in eerste instantie voor zang en piano componeerde. De originele Franse teksten zijn vrij in het Duits vertaald. Lachner en Lichtwark treffen met hun intieme voordracht goed de schemerige stemming van Zemlinsky’s harmonisch gevarieerde en compacte verklanking.

Zemlinsky was onder de indruk van het Berlijnse cabaret Überbrettl, dat in 1901 was opgericht door Ernst von Wolzogen, de librettist van ‘Feuersnot’ van Richard Strauss. Voor het gezelschap componeerde Zemlinsky in dat jaar de twee Brettl-Lieder “In der Sonnengasse” und “Herr Bombardil”, hier door Lackner en Lichtwark puntig gepresenteerd. Als intermezzo ‘Windgespräch’ van de Duitse componist Sven Daigger (1984), een dialoog van een globetrotter met de wind. Een gejaagde pianopartij en staccato gesproken teksten begeleiden de etherische lijnen van de zangstem.

Tijdens een vakantie met Zemlinsky in 1899 begon Arnold Schönberg aan zijn ‘Vier Liedern op. 2’. De liederen hebben nog Schönbergs vroege, laatromantische karakter, met overtuiging gezongen door Lackner en delicaat begeleid door Lichtwark. Schönberg schreef in 1901 voor Überbrettl acht liederen, waarvan Lackner en Lichtwark hier vier vermakelijk brengen.

De CD besluit met twee werken die Sven Daigger voor het duo componeerde. Het zesdelige ‘Vereinsamt’ op tekst van Nietzsche beschrijft verschillende gemoedstoestanden van een vereenzaamde: kil, bevlogen, teleurgesteld, traag (met een quote van “Die Krähe” uit Schuberts ‘Winterreise’), bitter, opnieuw bevlogen en kil. Tot slot het geestige ‘Abfertigung’ van Daigger – openend met de titel van het album – op tekst van Arno Holz.

Alice Lackner en Imke Lichtwark bieden een gebalanceerde programma, nu eens gewichtig, dan weer luchtig. Lackner noemt zich mezzosopraan, maar dikwijls ontbreekt het mezzokarakter van de stem en klinkt zij meer als een lyrische sopraan. Het CD-boekje bevat een essay over het repertoire door Lackner zelf in Duits en Engels, de Duitstalige liedteksten zonder vertalingen en een interview met Sven Daigger.
Genuin Classics GEN 21758 (1CD)

*** Van de Duitse sopraan Hanna-Elisabeth Müller verscheen in 2020 een CD met liederen van Poulenc, Schumann en Zemlinsky op Pentatone. Dit label heeft nu met de lyrische zangeres het album ‘Sinnbild’ met elf liederen van Richard Strauss (1864-1949) uitgebracht. Zij nam de liederen tussen 14 en 17 december 2019 op in de Kölner Philhamonie met het WDR Symphony Orchestra onder leiding van de Duitse dirigent Christoph Eschenbach.

De CD opent met het “Ständchen”. De kleur blijft in het hele lied hetzelfde en de sopraan knijpt opvallend de stem in het lage middenregister dicht. De rest van het album bevat verder weinig verrassends. “Morgen!” heeft mooie lijnen, “Allerseelen” mist bezieling en voor de ‘Vier letzte Lieder” ontbreekt de grote ronde klank. Hanna-Elisabeth Müller zingt rollen als Eva in ‘Die Meistersinger von Nürnberg’, Donna Anna in ‘Don Giovanni’ en Elettra in ‘Idomeneo’ en de titelrol in ‘Arabella’, maar een grote stem hoort men op dit album helaas niet. De veteraan Christoph Eschenbach begrijpt de lange lijnen, decadentie én van Richard Strauss.

Het album duurt slechts 46:28 minuten en is daarmee aan de nogal korte kant. Met de grote keuze in de CD-catalogus wat betreft de liederen van Richard Strauss staat deze CD niet in zijn top 10.
Pentatone PTC 5186 806 (1CD)