****
© Björn Hickmann
Dortmund, 20 november 2021

Oper Dortmund ontdekt verborgen operajuweel ‘Frédégonde’

De opera ‘Frédégonde’ krijgt kort voor de 100ste sterfdag van Saint-Saëns zijn Duitse première. Een bijzonder werk dat zelden opgevoerd wordt en nu door Oper Dortmund tevoorschijn is getoverd.

‘Frédégonde’ is een interessante opera van eigenlijk drie componisten. De Franse componist Ernest Guiraud (1837-1892) had nog voor zijn dood de eerste drie akten van het werk gecomponeerd, zijn student Paul Dukas (1865-1935) voltooide daarna de instrumentatie en Camille Saint-Saëns (1835-1921) componeerde de vierde en vijfde akte.

Louis Gallet baseerde zijn libretto op een boek van Augustin Thierry die bronnen uit de 6e eeuw had gebruikt. Het verhaal speelt zich ook af in die 6e eeuw in het Merovingische koninkrijk. Daar wordt Koningin Brunhilda van Austrasië verslagen door koning Hilpéric I van Neustrië en diens echtgenote Frédégonde. Deze Frédégonde was een wrede en sadistische vrouw die de moorden op Hilpérics eerste vrouw Audovera (van wie hij een zoon Mérowig heeft), zijn tweede vrouw Galswintha (de zus van Brunhilda) en Brunhilda’s echtgenoot Sigebert had aangemoedigd. Na de verovering van Austrasië nu eist Frédégonde dat haar man Brunhilda en Mérowig laat verbannen en daarover gaat de opera.

De wereldpremière van ‘Frédégonde’ was op 18 december 1895 in Opéra Garnier van Parijs met negen voorstellingen. Pas ruim een eeuw later werd de opera opnieuw opgevoerd en wel twee keer in oktober 2017 in Vietnam waar Saint-Saëns aan de compositie had gewerkt. En nu in Dortmund ontvangt ‘Frédégonde’ dus zijn derde productie.

Voor Oper Dortmund maakte de Franse regisseuse Marie-Eve Signeyrole (1978) een semi-concertante uitvoering in een nogal statische opstelling. In alle akten nemen de zangers aan een lange bankettafel plaats en met het koor op de parterre van het auditorium, het orkest achter het toneel en de bezoekers op de balkons is de inrichting “corona-proof”. In deze adynamische line-up weet Signeyrole helaas het verhaal niet goed te vertellen en over te brengen en haar personenregie is spaarzaam. De filmprojectie boven het toneel van Laurent La Rosa en Signeyrole zelf biedt mooie beelden, maar leidt helaas meer af dan dat het daadwerkelijk iets toevoegt.

In de eerste drie akten is de focus op het koppel Brunhilda en Mérowig. De Zuid-Koreaanse Anna Sohn – sinds 2018/19 ensemblelid Dortmund – zingt Brunhilda met stralende sopraan. Haar duet met haar geliefde (en neefje!) Mérowig in de tweede akte is kippenvelmuziek! Als Mérowig komt de Russische tenor Sergey Romanovsky – te gast in zijn Duitse debuut – niet geheel zonder kleerscheuren door de veeleisende partij van de tweede en derde akte, maar zijn aantrekkelijke timbre en muzikaliteit maken alles goed.

In de laatste twee akten ligt de nadruk meer op Frédégonde en Hilpéric. De Zuid-Koreaans Hyona Kim – sinds 2018/19 ensemblelid Dortmund – zingt de titelpartij met een fraaie en egale, maar meer lyrische dan dramatische mezzosopraan. Niet voor niets had Saint-Saëns de indrukwekkende zangeressen Lucienne Bréval en Meyrianne Héglon voor de wereldpremière. Ook Kim wordt niet geholpen door de regie en haar koningin blijft te zachtaardig en gereserveerd in plaats van manipulatief. Haar echtgenoot Hilpéric wordt geconcentreerd gezongen door de Zuid-Afrikaanse bariton Mandla Mndebele, sinds 2018/19 ensemblelid Dortmund. Saint-Saëns geeft hem een mooi cantabile aan het begin van de vierde akte. De Zuid-Koreaanse tenor Sungho Kim – sinds 2020/21 ensemblelid Dortmund – toont zich als de dichter Fortunatus een talent. Het Opernchor Theater Dortmund zingt nauwkeurig en aandachtig.

‘Frédégonde’ wordt in Dortmund integraal gespeeld met slechts één coupure, de balletmuziek van Saint-Saëns uit de derde akte. De Japanse 1. Kapellmeister en plaatsvervangend GMD Motonori Kobayashi en de Dortmunder Philharmoniker klinken nog wat onwennig is de hybride orkestpartijen van de verschillende componisten; voor de pauze de stabiele spanning van Guiraud en daarna de meer compacte en genuanceerde vertelling van Saint-Saëns. Dit zal in de loop van de voorstellingsreeks ongetwijfeld nog verbeteren. Een uitstekend initiatief van Oper Dortmund om dit verborgen operajuweel te onthullen. ‘Frédégonde’ verdient het om meerdere producties te beleven en zo tot leven te komen als een ware Grand Opéra.