1.
De opera ‘Cavalleria Rusticana’ (1890) van Pietro Mascagni (1863-1945) werd door EMI tussen 3 en 5 augustus 1953 in het Teatro alla Scala van Milaan in mono opgenomen met een compleet Italiaanse bezetting. Het is 65 jaren later nog steeds een historisch document.
De partij van het boerenmeisje Santuzza werd gezongen door de sopraan Maria Callas, die de rol enkel tijdens haar studietijd in Athene op het operatoneel had vertolkt. Als Santuzza had zij haar professionele operadebuut gemaakt op 2 april 1939 in Athene. Zij zong de partij in het Grieks met piano begeleiding en won daarmee de Conservatoriumprijs. In totaal trad zij slechts zes maal in de rol op, waarvan de laatste keer op 9 mei 1944 in Athene. Hier in de studio zong zij voor het eerst de partij integraal in het Italiaans. Callas behoudt de eenvoud van Santuzza met al haar natuurlijkheid en hartstocht. De uitwerking in haar zang ligt in de contrasten; de grote emotionele uitbarstingen in haar aria en de elementen van beklag, verraad en spijt in het duet met Turiddu resulteren in een uiterst gedetailleerde portrettering.
De tenor Giuseppe Di Stefano geeft een werkelijk briljante vertolking van Turiddu. Hij is in topvorm als de jonge boer en geliefde van Santuzza, die net terug is uit het leger en haar bedriegt met zijn oude geliefde Lola. De bariton Rolando Panerai presenteert één van de beste interpretaties van Alfio op CD. Zijn voerman en echtgenoot van Lola is vocaal ferm, flink, fors en robuust. De subtiele lezing van Tullio Serafin met het Coro en Orchestra del Teatro alla Scala zorgen voor een enorme muzikale en theatrale sfeer. Voor een opname als kennismaking met de opera ‘Cavalleria Rusticana’ de eerste keuze!
Warner Classics 0825646340903 (1CD)
2.
RCA maakte in augustus 1978 in de Walthamstow Town Hall te Londen een studio-opname van ‘Cavalleria Rusticana’ in stereo met een dramatische atmosfeer. De Italiaanse sopraan Renata Scotto geeft hier een aangrijpende karakterschets van Santuzza. De vernedering, teleurstelling, jaloezie en schaamte van het boerenmeisje weet zij vocaal uitstekend uit te drukken. In het duet met Turiddu is zij nu eens spuwend dan weer bekorend. Haar vocale benadering past voortreffelijk bij de bezieling van het verismo.
De Spaanse tenor Plácido Domingo zong de rol van Turiddu al in zijn beginperiode in Tel Aviv en maakte met de partij in 1966 zijn inofficiële debuut met de Metropolitan Opera van New York in een openlucht concertuitvoering. De reeks gevoelens die Turiddu moet ondergaan – hij bemint, liegt en bedriegt opzettelijk – geeft Domingo geloofwaardig weer…
De Puerto Ricaanse bariton Pablo Elvira is een sympathieke Alfio en de opwindende Amerikaanse mezzo Isola Jones maakt duidelijk waarom Turiddu weer naar Lola terug wil. De Amerikaanse dirigent James Levine is in zijn uitwerking met het National Philharmonic Orchestra bijna onbegrensd en dat kan Mascagni uitstekend hebben. Een opname die theatraal boeit!
BMG Sony 08697576572 (1CD)
3.
Deze opname van ‘Cavalleria Rusticana’ werd in april 1940 in het Teatro alla Scala van Milaan gemaakt in het kader van de 50e verjaardag van het werk. Pietro Mascagni dirigeerde hier de registratie zelf en had zijn favoriete sopraan Lina Bruna Rasa aangetrokken voor haar glansrol van Santuzza. Zij hadden elkaar in juli 1928 voor het eerst getroffen voor een openluchtvoorstelling van ‘Cavalleria Rusticana’ voor 35.000 mensen in the Piazza San Marco van Venetië. Haar enorme dramatische intensiteit en het krachtige gebruik van het borstregister maken Bruna Rasa’s Santuzza enorm opwindend. In de jaren dertig had zij al symptomen van psychische aandoeningen vertoond, die werden versterkt door het overlijden van haar moeder in 1935. Diverse malen werd zij daarvoor in sanatoria opgenomen en dat is in deze opname nauwelijks te overhoren.
De tenor Beniamino Gigli is hier een uitstekende Turiddu. Hij zong de rol al in zijn tweede week aan de Met in 1920 naast Emmy Destinn als Santuzza. Er bestaat nog een korte video van ‘Cavalleria Rusticana’ van de Met uit 1927 met Gigli, maar hier in 1940 klonk hij robuuster en dramatischer. Zijn gebruikelijke snikken en slikken zijn tot een minimum beperkt. Turiddu was ook de laatste rol die Gigli in zijn carrière optrad, toen hij de partij op 22 augustus 1954 in Messina voor de 40e maal de opera in combinatie met ‘Pagliacci’ in één voorstelling zong.
De bariton Gino Bechi was hier nog maar 26 jaar en herinnerde zich later dat Bruna Rasa tijdens de opnamen witte paarden in de coulissen zag die haar kwamen halen. Bechi is een schitterend bijtende Alfio. Mascagni zelf geeft gewicht aan zijn muziek, beteugelt het orkest en geeft toch alle ruimte aan de zangers. Dit is verismo in optima forma, sterk gezongen en met krachtige emoties voor een theatrale belevenis.
Naxos Historical 8.110714-15 (2CDs)
4.
Dit is een televisieproductie van ‘Cavalleria Rusticana’, die de Milanese RAI uitzond op 11 juli 1956. De geluidsopname werd vooraf in de studio gemaakt met opnieuw een compleet Italiaanse bezetting. De sopraan Carla Gavazzi zong hier Santuzza aan het einde van haar relatief korte carrière. Zij is expressieve zangeres – vurig en energiek – en tevens zeer muzikaal, nauwkeurig, met een fraaie intonatie, goed gevoel voor ritmiek, een soms onrustig vibrato en weinig piano.
De hier pas 27-jarige tenor Mario Ortica zong Turiddu. Hij gaf diverse optredens in de Scala en de Met, maar hij blaast zijn lyrische tenor op en knijpt zijn stem vaak dicht. Ortica’s carrière duurde dan ook slechts tien jaren. Hij leeft overigens nog steeds en werd vorig jaar 90 jaar. De bariton Giuseppe Valdengo is hier een muzikaal onnauwkeurige Alfio, maar Maria Amadini is één van de betere Mamma Lucia’s op CD. Dirigent Arturo Basile geeft met het Coro en Orchestra Di Milano Della RAI een uiterst sfeervolle lezing.
Cantus Classics CACD 5.01211 F (2CDs)
5.
Op dezelfde CD-uitgave van Cantus staat ook een Napolitaanse opname van ‘Cavalleria Rusticana’ die Philips twee jaren later in 1958 maakte met eveneens een compleet Italiaanse bezetting. De sopraan Caterina Mancini bedwingt haar grote sopraan tot een bescheiden en ingetogen Santuzza en dat slaagt wonderwel. Ook de carrière van Mancini duurde slechts zo’n tien jaren. De tenor Gianni Poggi geeft hier als Turiddu één van zijn betere interpretaties. Zijn enigszins onbewogen vertolking past goed bij diens onverschillige karakter.
De bariton Aldo Protti had Alfio vier jaren eerder al voor Decca opgenomen met een onzuivere Elena Nicolai als Santuzza. Hij is – met Panerai en Bechi – één van de beste Alfio’s, fel, vinnig, prikkelend, vurig en breed in de hoogte. De Napolitaanse dirigent Ugo Ràpalo was sinds 1944 directeur van het Teatro di San Carlo van Napels en geeft met het Coro en Orchestra van het Teatro di San Carlo di Napoli een natuurlijke lezing van de partituur. Men ervaart de paasviering in het Siciliaanse dorpje in 19e eeuw.
Cantus Classics CACD 5.01211 F (2CDs)
Bonus:
1.
‘Cavalleria Rusticana’ werd in december 2015 door het Royal Opera House Covent Garden te Londen gecombineerd met ‘Pagliacci’ in een enscenering van de Italiaanse regisseur Damiano Michieletto. Het is een conventionele en naturalistische enscenering, waarin beide opera’s zijn geïntegreerd. Deze vereniging van beide opera’s is een beproefd concept, maar het wordt door Michieletto smaakvol gedaan zonder symptomen van gekunstelde déjà-vu. Er zijn aangrijpende momenten zoals het moment in ‘Cavalleria Rusticana’, waarop de Maagd Maria tijdens de paasprocessie tot leven komt en de – naar later blijkt – zwangere Santuzza vervloekt.
De Nederlandse sopraan Eva-Maria Westbroek zette hier een diep gevoelde Santuzza neer. Haar interpretatie was inmiddels nog verder gegroeid na haar vertolkingen van de rol in 2015 in de Met. In ‘Cavalleria Rusticana’ blinkt zij uit door ware emoties. Haar verdriet, woede en wanhoop zijn vocaal en scenisch immens intens. De enige andere uitvoerende die haar niveau haalt is de 74-jarige, Italiaanse Elena Zilio als Mamma Lucia. Hartstochtelijk gezongen en gespeeld, met een voorbeeldige dictie voelt zij zich met name in haar borststem thuis en verrast zij de luisteraar een enkele maal met een noot in het middenregister. De scène van Mamma Lucia en Santuzza na “Voi lo sapete” is werkelijk hartverscheurend.
Aleksandrs Antonenko heeft als Turiddu robuuste tonen, maar ook een geknepen laagte. Dmitri Platanias is een krachtige en charismatische Alfio en Martina Belli een wulpse Lola. De Engelse dirigent Antonio Pappano leidt het Orchestra of the Royal Opera House met een ongeremde en weelderige lezing door de sfeervolle uitvoering.
Opus Arte OABD7200D (1DVD)
2.
Er bestonden al drie integrale opnamen van ‘Cavalleria Rusticana’ – in het Duits (1909), Italiaans (1915) en Engels (1927) – toen de Italiaanse afdeling van Columbia in januari 1930 in de Scala van Milaan voor de microfoon stond voor een nieuwe opname van de opera. Een volledig Italiaanse bezetting was bijeengebracht.
De sopraan Giannina Arangi-Lombardi zong hier Santuzza. Zij maakte maar liefst vier opnamen van complete opera’s (‘Aida’, ‘La Gioconda’ en ‘Mefistofele’) in haar slechts 15 jaren durende carrière. Zij heeft de ideale sopraan voor Santuzza, een enigszins bijtend timbre en daardoor iets melancholisch.
De tenor Antonio Melandri zong in 1937 en 1938 bij de N.V. Italiaansche Opera in Nederland diverse rollen, waaronder ook Turiddu. Hij is krachtig in de rol, mannelijk in het Siciliana en het Brindisi en doorvoeld in “Mamma, quel vino è generoso”. De mezzo Maria Castagna is een heerlijk wulpse Lola in haar stornello; Zij zou haar artiestennaam later veranderen in Marù Falliani om verwisseling met haar zus – de mezzo Bruna Castagna – te vermijden.
Dirigent Lorenzo Molajoli was de vaste dirigent voor de Milanese opnamen van Columbia en had er tussen 1927 en 1932 de muzikale leiding van het Orchestra del Teatro alla Scala in 24 opera-opnamen. Hij creëert de passende, veristische sfeer en energie voor ‘Cavalleria Rusticana’.
Preiser Records 90042 (1CD)