oktober 2016

Bij het creatieve proces van componeren van klassieke muziek wordt de invloed van digitale technologie steeds groter. Robert Raines onderzocht deze invloed in zijn boek ‘Composition in the Digital World’ door middel van interessante interviews met hedendaagse, Amerikaanse componisten.

De Amerikaanse componist Robert Raines onderzoekt in ‘Composition in the Digital World; Conversations with 21st Century American Composers’ de invloed van digitale technologie op het creatieve proces van het componeren van klassieke muziek. Hiervoor had Raines interviews met vier verschillende categorieën Amerikaanse componisten. Hij sprak met prominente componisten die al gevestigd zijn, met componisten die recent naam gemaakt hebben, componisten die van andere landen naar Amerika kwamen en ten slotte de radicale vernieuwers.

Robert Raines studeerde zelf bij onder anderen Martin Bresnick, Ladislav Kubik, Michael Torke, Chen Yi en Ellen Taffee Zwilich en ook deze leraren bevonden zich onder de 28 componisten die Raines interviewde. Voorafgaand aan elk interview in het boek geeft hij een belangrijk citaat uit het gesprek gevolgd door een korte biografie van de componist. Na de interviews volgt een bijlage met geselecteerde werken van de componist en een link naar de website van de uitgever met geluidsfragmenten.

In de interviews behandelt Raines verschillende aspecten van de digitale technologie en uit de antwoorden blijkt hoe verschillend de componisten zijn in stijl en hun benadering van de kunst en het leven. Sommige componisten gebruiken computersoftware met notitieprogramma’s tijdens het schrijven van muziek, anderen prefereren de sensatie van pen en papier. Sommigen vinden het luisteren naar de MIDI playback onbevredigend door het gebrek aan emotie en een gevaar voor jongeren die daarmee hun binnenoor niet trainen. Anderen benadrukken weer de voordelen van MIDI playback voor repetities. Sommigen zijn blij dat hun muziek gratis voor een groot publiek beschikbaar is op YouTube en Spotify, terwijl anderen – zoals Michael Torke – klagen over het ontbreken van financiële compensatie. Sommigen vinden social media belangrijk, maar anderen geven er niet om. Het is echter evident dat alle componisten werken in een omgeving die door de technologie veranderd is.

Ook andere vragen komen aan bod: Is er een proces dat de componist volgt tijdens het componeren en heeft de componist een bepaalde routine gedurende de compositie? Ook onderwerpen als de bron van inspiratie, de gebruiken tijdens het componeren en de zakelijke kant van het vak worden besproken. De componisten vertellen in hun eigen woorden nu eens geestig, dan weer serieus en oprecht. De gesprekken zijn vol adviezen, persoonlijke inzichten en waarnemingen over componeren in een muziekwereld vol technologie en geven een goed beeld van de werkwijze, denkwijze en stijl van de componisten.

Raines heeft de informele interviews uitstekend weergegeven en komt tot de kern van wat elke componist beweegt. Hij daagt de componisten uit te vertellen over hun successen, gevechten, inzichten en belevingen. Raines toont een groot interesse voor zijn gesprekspartners, laat ze in hun waarde en blijft te allen tijde invoelend, zelfs als Glenn Branca kortaf is. Soms is de focus van het boek minder geconcentreerd als Raines toestaat dat de componisten afdwalen en in het boek zijn foutjes als “Bernard Hermann” en “Leslie Basset” zeldzaam.

Het verschil in stijl en benadering van de componisten zorgt ervoor dat het boek een diversiteit aan artisticiteit toont. Daardoor wordt het nooit saai. Elk vraaggesprek maakt nieuwsgierig naar de werken van de componisten, die men dan ook op de website van de uitgever, op YouTube of op Spotify kan beluisteren. Opvallend is het overigens wel dat veel werken die in de bijlagen worden genoemd in deze tijd van technologie toch niet beschikbaar zijn op CD, YouTube of Spotify.

‘Composition in the Digital World’ geeft een goed inzicht in de hedendaagse kunst van componeren in het digitale tijdperk. Het boek is belangrijk en interessant voor componisten, docenten, studenten, onderzoekers en liefhebbers, die zijn geïnteresseerd in creativiteit en technologie.

Oxford University Press, New York
2015; €37,50
ISBN: 978-0199357031
368 blz, Gebonden