****
© DNO
Hengelo, 5 maart 2016

Coproductie ‘Il Matrimonio Segreto’ sympathieke eenvoud

De drie operagezelschappen van Nederland brengen samen de productie ‘Il Matrimonio Segreto’ van Cimarosa op de planken, een zeldzaam en incidenteel initiatief dat helaas niet kan maskeren dat in Nederland de “opera-alfa’s” niet constructief werken aan de ontwikkeling van operatalent.

‘Il Matrimonio Segreto’ is eigenlijk de enige van de 80 opera’s van de componist Domenico Cimarosa (1749-1801) die zo nu en dan nog wordt opgevoerd. Het dramma giocoso beleefde zijn wereldpremière op 7 februari 1792 – twee maanden na de dood van Mozart – in Wenen en de waardering van het Weense publiek was overweldigend. Toch wordt ‘Il Matrimonio Segreto’ niet heel vaak meer opgevoerd. Derhalve is de coproductie van De Nationale Opera, de Reisopera en Opera Zuid met medewerking van het NJO | Nationaal Jeugd Orkest toe te juichen, mede aangezien humor in opera in Nederland vaak ver te zoeken is.

De eenvoud van ‘Il Matrimonio Segreto’ biedt een verfrissing voor de hedendaagse constellatie. De muziek laat de invloed van Mozart horen, maar is minder rijk en complex dan die van de Oostenrijkse componist. Het libretto van Giovanni Bertati – de opvolger aan het Weense hof van Lorenzo da Ponte – zit vol komische verwikkelingen en verwarringen en de menselijke dwaasheid wordt in alle ongekunsteldheid getoond zonder verwisselende identiteiten of vermommingen.

Het verhaal gaat over Paolino (hier de Duitse tenorino/comprimario Miloš Bulajić) die in het geheim is getrouwd met Carolina (de mooie, Iranees-Nederlandse soubrette Lilian Farahani), de jongste dochter van Geronimo (de heerlijke buffo bariton Mikheil Kiria uit Georgië). De gebeurtenissen worden gecompliceerd met de aankomst van de Britse edelman Conte Robinson (de Nederlandse bariton Michael Wilmering, ongesteund en zonder veel resonansen), die beloofd is aan de oudere zus Elisetta (de Canadese lyrische sopraan Florie Valiquette), maar verliefd wordt op Carolina. Tegelijkertijd is de zus van Geronimo – de weduwe Fidalma (de uitstekende Britse mezzosopraan Hanna-Liisa Kirchin) – verliefd op Paolino. Carolina en Paolino trachten te vluchten, maar worden betrapt en biechten hun huwelijk op. Tenslotte neemt Robinson genoegen met Elisetta en worden Carolina en Paolino door Geronimo vergeven.

De regie van de coproductie is in handen van Monique Wagemakers, geen jong talent meer en bekend vanwege een wisselend oeuvre, waaronder een twijfelachtige ‘Fidelio’, een onsympathieke ‘Lucia di Lammermoor’, een onmuzikale ‘Un Ballo in Maschera’, maar ook een ontroerende ‘La Traviata’. Onverwacht laat zij in deze ‘Il Matrimonio Segreto’ zien dat zij eigenlijk best gevoel voor humor heeft. Het geheel speelt zich af in de kledingwinkel van Geronimo. Het decor is ontworpen door Francesco Cocco en bestaat uit honderden stofhoezen aan kledinghangers en de kostuums van Federica Miani vormen een originele combinatie van hedendaags met commedia dell’arte. Deze twee jonge Italiaanse ontwerpers waren de winnaars van de eerste Dutch Opera Design Award. Het lichtontwerp van de Nederlander Alex Brok is zoals altijd oogverblindend sfeervol. De Australische dirigent Benjamin Bayl onttrok levendig spel aan het Nationaal Jeugd Orkest met soms lichte coördinatieproblemen, die in de loop van de reeks ongetwijfeld zullen verbeteren.

Deze ‘Il Matrimonio Segreto’ heeft een sympathiek conservatoriumniveau. Er zijn discrete coupures, waardoor zo’n 15% van de muziek niet wordt gespeeld. Het programmaboekje oogt onwelwillend zonder biografieën van de betrokkenen. En de vraag laat zich stellen wat nu de meerwaarde is van een coproductie van de drie Nederlandse operagezelschappen. Eigenlijk zou men in Nederland eens echt de krachten moeten bundelen om constructief te werken aan de ontwikkeling van operatalent en niet zozeer aan de carrière van de eigen “opera-alfa’s”. De voorstelling van ‘Il Matrimonio Segreto’ is nog maar vier keer te zien; op 11 maart 2016 in Deventer, 18 en 23 maart 2016 in Amsterdam en 31 maart 2016 in Maastricht.