juni 2013

Gerd Uecker -Traumberuf Opernsänger; Von der Ausbildung zum Engagement’

De operawereld geldt als een opwindend arbeidsveld, dat supersterren als Jonas Kaufmann en Anna Netrebko heeft voortgebracht. Op het toneel staan, succes hebben en veel geld verdienen is aantrekkelijk voor jonge zangers, maar de realiteit is voor de meesten van hen vaak anders.

“De top van de pyramide schittert en roept het idee op, dat deze top de maatstaf is. Daarbij zijn er echter op de hele wereld nog geen 100 operazangers, die het in onze mediawereld tot sterrenstatus brengen.” Dit zegt Gerd Uecker in het voorwoord van zijn nieuwe boek ‘Traumberuf Opernsänger’. Uecker was tot 2010 intendant van de Sächsischen Staatsopera van Dresden en doceert nog altijd aan diverse Duitse en buitenlandse Conservatoria en bij masterclasses.

In ‘Traumberuf Opernsänger’ doet Uecker zijn best om de schijn van glitter en glamour over de operawereld te ontkrachten. Hij toont aan dat het niet zo eenvoudig is om operazanger te worden, want zelfs als men met succes afstudeert, is dat nog geen garantie dat men in het beroep slaagt of dat de carrière een positieve wending neemt. Hij waarschuwt ervoor om realistisch te blijven en nuchter en zakelijk beschrijft hij alle aspecten en fasen van het zangersberoep. Hij vertelt welke persoonlijke vereisten, scholing, docenten, eerste betrekkingen, omgang met de stem, voorbereidingen, stemvakken en crises de jonge zanger voor de boeg staat. Ook de realiteit van engagementen, contracten en ontbindingen komen aan bod. Het is een breed spectrum van het operavak, dat door Uecker belicht wordt.

Uecker is nauwkeurig, volledig, belezen en scherp in zijn bewoordingen. Af en toe zijn de zinnen aan de lange kant – soms zelfs wel negen regels lang – en dat maakt het boek niet altijd eenvoudig te lezen voor iemand, die Duits niet als moedertaal heeft. Het boek is sowieso op de Duitse markt geschreven alleen al als het gaat over impresario’s, contracten, verzekeringen, belastingen, etc.

Soms is Uecker kort door de bocht. Zo stelt hij in het hoofdstuk over lichaamsbouw, dat het plaatsen van de stemkwaliteit tegenover het uiterlijk van een zanger iets is, dat slechts nog voor journalisten en muziekcritici een thema zou zijn. Zijn achting voor repetitoren blijkt hoog. Zij “kennen die Oper in ihren Abläufen sehr genau”, hebben “eine unschätzbare Kenntnis” van specifieke zangersproblemen en zijn “unverzichtbare Begleiter”. Niet iedere zanger zal het daar overigens helemaal mee eens zijn. Ook kan Uecker ver gaan als hij bijvoorbeeld zelfs tips geeft aan vrouwen over welke schoenen te dragen bij een auditie.

In het hoofdstuk ‘Einsicht in die Realität’ raadt Uecker zangers aan goed na te denken als audities zonder resultaat blijven en heeft hij het zelfs over alternatieve beroepskeuzes. Positiever zou het geweest zijn als hij hier meer de nadruk had gelegd op doorzettingsvermogen. Onze Nederlandse sopraan Eva-Maria Westbroek werd op het Conservatorium van Den Haag geringschat, op meerdere audities afgewezen en op het Belvedère-concours niet toegelaten en is nu één van de belangrijkste zangeressen van de wereld. Voorts wordt het thema, dat er wellicht op de Conservatoria teveel wordt opgeleid – alsof er een oneindige behoefte is aan operazangers – door Uecker niet naar voren gebracht.

‘Traumberuf Opernsänger’ beschrijft de praktijk van het operavak en het beroep van operazanger. Het boek laat zich niet alleen gemakkelijk lezen door zangers, maar ook door niet-zangers en voor geïnteresseerde leken biedt het een blik in de wereld van de opera. Verplichte literatuur zou het boek voor aspirant zangers moeten zijn. Zij dienen het boek grondig te bestuderen om te weten welke weg zij gaan bewandelen.

2012; €18,90
ISBN 978-3-89487-675-3
176 pp, paperback
Henschel Verlag, Leipzig