Engelse opera’s in de 21e eeuw (deel 1)

De opera ‘Sophie’s Choice’ van Nicholas Maw ging in 2002 in première en is gebaseerd op het gelijknamige boek, dat ook al verfilmd is. Ondanks een aantal hartverscheurende scènes is de opera als geheel echter geen onverdeeld succes door een onwerkzaam scenario en libretto en haar lange duur.

***** De Engelse componist Nicholas Maw overleed vorig jaar op 74-jarige leeftijd. Hij was een conservatieve musicus, die terugkeerde naar traditionele melodieën. De opera ‘Sophie’s Choice’ uit 2002 was zijn derde opera na ‘One Man Show’ (1964) en ‘The Rising of the Moon’ (1967). De opera was gebaseerd op het gelijknamige boek van William Styron uit 1979, dat drie jaar later verfilmd werd met Meryl Streep en Kevin Kline in de hoofdrollen. Het verhaal gaat over de Poolse vrouw, die wordt gemarteld door de herinneringen aan de gruwelijkheden van Auschwitz. Sinds een kampbewaker haar dwong een keuze te maken wie van haar twee kinderen de gaskamer zou overleven, worstelt zij met haar leven en liefdes. De wereldpremière van de opera in het Royal Opera House Covent Garden van Londen werd gepresenteerd als het grote kunstevenement van 2002 en is nu op DVD uitgebracht. De opera heeft hartverscheurende scènes. De personages zijn goed geschetst en de enscenering van regisseur Trevor Nunn is conventioneel en volledig in dienst van het drama.

Toch is ‘Sophie’s Choice’ als opera alles behalve een groot succes geworden. In de eerste plaats is het scenario niet spannend. Er zijn uitgebreide flashbacks tussen 1947 (Brooklyn), 1937 (Krakau) en 1943 (Warschau en Auschwitz). Flashbacks en tijdlagen werken nooit echt goed in opera, bouwen het drama niet op en ook de verteller neemt een deel van de opgebouwde spanning weg. Verder is het libretto, dat Maw zelf schreef – aangezien Styron het aanbod afwees – niet sterk. De tekst is voor 95% letterlijk uit het boek overgenomen en proza is minder geschikt voor opera dan poëzie. Tenslotte is de opera lang. Ze duurt bijna vier, terwijl de film een lengte van zo’n twee en half uur heeft. Voor de Amerikaanse première vier jaar later in Washington presenteerde Maw echter een verkorte revisie.

Dirigent Simon Rattle en het orkest van het Royal Opera House ondersteunen de aangrijpende scènes vol met melodieuze, tonale, laat-romantische en bijna Strauss-achtige muziek. Er is een goede balans tussen zangers en orkest. Het laatste nu eens transparant, dan weer groots en met een palet vol kleuren van Maws muziek. De Oostenrijkse Angelika Kirchschlager is fenomenaal in de titelrol. Zij schetst een tragische Sophie met perfect en verstaanbaar Engels. Amerikaanse bariton Rodney Gilfry is een neurotische Nathan. Hij is niet bang tot het uiterste te gaan, zoals in de tweede scène van de vierde akte. De Canadese tenor Gordon Gietz is een jeugdige en naïeve Stingo en bariton Dale Duesing als de oudere Stingo is een betrokken verteller.

Het boekje bij de DVD bevat geen synopsis, wel een trackindeling en een interview met de componist. Op de DVD zelf staan extra features: synopsis, bezetting en een interview van vijf minuten met Simon Rattle. 2 DVDs met ondertiteling in Duits, Engels, Frans, Spaans en Italiaans (Opus Arte OA 1024 D)