***
© Cory Weaver
Amsterdam, 7 februari 2017
Nieuwerwetse ‘Prins Igor’ worstelt met zichzelf
MUZIKAAL
1. Is men trouw aan de muziek of zijn er veranderingen? ***
– Nikolaj Rimski-Korsakov en Aleksander Glasunov keken tijdens het leven van de chemicus en part-time componist Aleksander Borodin (1833-1887) over diens schouder mee naar zijn enige opera ‘Prins Igor’ en orkestreerden met zijn toestemming delen ervan. Borodin liet ‘Prins Igor’ echter ten tijde van zijn dood onafgemaakt achter en de compositie werd uiteindelijk door Rimski-Korsakov en Glazunov bewerkt en voltooid voor de wereldpremière van 1890 in St. Petersburg. Regisseur Dmitri Tcherniakov veranderde voor de co-productie van ‘Prins Igor’ van de Met en De Nationale Opera (DNO) de volgorde van de opera. Hij draaide de tweede en eerste akte om (op basis van een schets van Borodin uit 1883), hutselde de scènes van de oorspronkelijke eerste akte door elkaar, gooide muziek van Rimski-Korsakov en Glazunov eruit – waaronder de ouverture en de derde akte – en voegde nieuw materiaal toe uit de vierde akte van Borodins co-productie ‘Mlada’. Dit kruisingsproduct van ‘Prins Igor’ werd precies drie jaar geleden in New York met gemengde reacties ontvangen.
2. Zijn de zangers rollendekkend? ***
– De lyrische bas Ildar Abdrazakov is Igor waar een heldenbas-bariton op zijn plaats zou zijn. De brede en open bas van Dmitri Ulyanov – in het DNO-boekje staat Ilyanov – heeft de beste stem van de avond in de dubbelrol van Igors zwager Galitski en Igors brave tegenstander Kan Kontsjak (inclusief een lekkere lage F). Oksana Dyka zingt Jaroslavna met te scherpe en onzuivere sopraan, de tenor Pavel Černoch is lyrisch als Igors zoon Vladimir en de mezzo Agunda Kulaeva is vocaal niet heel verleidelijk als Kontsjakova. Adèle Charvet – winnares Liedprijs IVC 2016 – zingt het lied van het Polowetser meisje aan het begin van akte I – de oorspronkelijke akte II – met mooi ronde mezzo.
3. Is de dirigent betrokken bij het podium? ***
– Dirigent Stanislav Kochanovsky heeft zijn handen tamelijk vol aan het bijeen houden van solisten, koor en orkest, maar zit er goed bovenop.
4. Vormen de (koor- en) orkestleden onderling en samen een eenheid? ***
– Het Rotterdams Philharmonisch Orkest en het Koor van DNO zijn nog onwennig in dit repertoire. Te vaak zijn zij ongelijk en het klinkt allemaal nog te braaf.
DRAMATURGISCH
5. Wordt er een verhaal verteld? **
– Regisseur Dmitri Tcherniakov heeft geschoven met de scènes van ‘Prins Igor’. Dit geeft vaak een inconsequent en verwarrend beeld. Zo is er opeens in akte III – de oorspronkelijke akte IV – het trio Kontsjakova, Vladimir en Igor uit de oorspronkelijke akte III. Deze akte speelt zich af in Poetivl, terwijl het trio zich in Koemanië bevindt! Soms sluit het scenisch goed aan, zoals wanneer de finale van akte I scène 2 vóór de oorspronkelijke akte IV wordt gespeeld. Maar het blijft allemaal nogal kunstmatig.
6. Komt de enscenering overeen met het libretto? **
– Veel lijkt zich in deze enscenering in het hoofd van Igor af te spelen. Het is vaak als in een droom, die voor het publiek niet te begrijpen is. Zo ziet men in akte I – oorspronkelijk akte II – de in Poetivl achtergebleven Jaroslavna plotseling bij Igor op het strijdveld in Koemanië. En de dubbelrol van Galitski en Kan Kontsjak werkt wel op een CD-opname, maar is in het theater storend.
7. Hoe is de esthetiek en functionaliteit van de vormgeving? ***
– De productie wordt begeleid door videoprojectie. Het is een poging tot introspectie over onzekerheden en twijfel van een gezaghebber, maar dit wordt in de rest van de enscenering niet consequent aangehouden en het blijft een opmaat zonder doel. Verder werkt het gaasdoek in akte I afstandelijk. Daarnaast lijken de kostuums bij elkaar geraapt: Prins Igor in een Sovjet outfit, Galitski in een showbanduniform en Jaroslavna in een middeleeuwse jurk. De decors zijn ontworpen door de regisseur zelf en zijn fraai. Akte I met een veld vol bloemen en akte III van een verwoest Poetivl maken indruk.
WAARSCHUWING: Vanaf de zijkanten van het auditorium (plaatsen à €97,00) is slechts de helft van het decor – én zijn lang niet altijd alle zangers – te zien!
8. Hoe is de integratie regie-muziek? **
– Door de verschuivingen van de scènes zijn er muzikaal vreemde overgangen, zoals het abrupt afbreken van de eerste helft akte I scène 1 naar akte I scène 2 – na het duet Jaroslavna/Galitski – en vervolgens weer terug naar de finale akte I scène 1. Het orkestrale naspel na de “nieuwe” monoloog van Igor is muzikaal ook niet heel sterk.
ALGEMEEN
9. Is de productie artistiek innovatief? **
– Tcherniakov is niet de eerste die van ‘Prins Igor’ de scènes reorganiseert en de muziek manipuleert. Deze poging tot re- en/of deconstructie overtuigt muzikaal en scenisch niet meer dan de oorspronkelijke versie.
10. Is de productie onderscheidend of spraakmakend? **
– Deze productie van ‘Prins Igor’ worstelt nog teveel met zichzelf om geloofwaardig te zijn. Het is interessant voor een keer, maar zal het vaste operarepertoire waarschijnlijk niet halen.
11. Is er Nederlandse betrokkenheid bij de productie (zangers, regisseur, ontwerpers, dirigent)? **
– Koorlid Marieke Reuten vertegenwoordigt Nederland in deze productie als Jaroslavna’s voedster. Niet meer en niet minder.
12. Hoe is het bezoekersaantal in verhouding tot de zaalcapaciteit? ***
– Tijdens de première van ‘Prins Igor’ op 7 februari 2017 waren nog diverse lege zitplaatsen in de zaal te vinden. Op naar de volgende première van DNO!