Amerikaanse opera’s in de 21ste eeuw (deel 11)

Jake Heggie (1961) is één van de belangrijke Amerikaanse componisten van deze tijd. Hij componeerde tot nu toe vijf opera’s, waarvan de laatste ‘Moby Dick’ op 30 april 2010 in Dallas in wereldpremière ging. ‘Dead Man Walking’ was zijn eerste opera en zag het daglicht op 7 oktober 2000 in San Francisco.

‘Dead Man Walking’ is gebaseerd op de gelijknamige bestseller van de non Helen Prejean uit 1993, die in 1995 werd verfilmd door regisseur Tim Robbins en door Terrence McNally werd bewerkt tot zijn eerste operalibretto. Het vertelt over een non die een ter dood veroordeelde moordenaar bezoekt in de dodencel. Het is een verhaal over liefde, lijden en de zoektocht naar verlossing. De opera is universeel en dwingt tot nadenken.

***** De opera ging op 7 oktober 2000 in de War Memorial Opera House van San Francisco Opera in première met Susan Graham als Sister Helen, Frederica von Stade als de moeder van de veroordeelde Joseph, John Packard als Joseph De Rocher en Patrick Summers als dirigent. Deze wereldpremière werd door het label Erato op CD uitgebracht, maar is helaas niet meer leverbaar. (Erato 86238-2)

Jake Heggie combineert liedkunst, musical, film, pop en minimalisme. Zijn muziek is gevoelig, direct en eerlijk. Hij componeert tonaal, melodisch en economisch. Heggie gebruikt motieven – zoals de transformatie van de vallende frase “This Journey” uit de aria van Helen – en thema’s zoals de hymne “He Will Gather Us Around”, die als een muzikale, rode lijn door de opera lopen. Er zijn aria’s, duetten, ensembles en koren. Zo is er een sextet “You Don’t Know What It’s Like” in de eerste akte gezongen door de families van de slachtoffers en de daders, waarin iedereen geconfronteerd wordt met zijn en haar verlies. En de finale is gedurfd wanneer Heggie anderhalve minuut stilte laat vallen tijdens de executie.

‘Dead Man Walking’ werd sinds de première in San Francisco al talloze malen opgevoerd. In Amerika onder andere in Cincinnati, New York City, Detroit, Pittsburgh en Baltimore. De Australische première was in 2002 met Teddy Tahu Rhodes als Joseph, de Canadese première in 2006 met Daniel Okulitch als Joseph, de Europese première ook in 2006 in Dresden en dezelfde productie werd in 2007 in het Theater an der Wien opgevoerd met Kristine Jepson als Sister Helen, Frederica Von Stade als moeder, John Packard als Joseph De Rocher en Roberta Alexander als Sister Rose.

**** In januari en februari 2011 ging ‘Dead Man Walking’ in première in Houston en een libe-registratie is nu door het label Virgin op CD uitgebracht. Opnieuw zingt veteraan mezzosopraan Frederica von Stade de moeder Mrs. Patrick De Rocher, de rol die in de opera overigens groter is dan in de film. Frederica von Stade gaf met deze uitvoeringsreeks haar afscheidsvoorstellingen. Zij was inmiddels enorm gegroeid in de rol en maakt de vrees en twijfel van de moeder voelbaar. De voordracht tijdens de Pardon Board Hearing in de eerste akte en “We have all suffered enough” gaan door merg en been en de aria “Don’t say a word” in de tweede akte kruipt onder je huid.

De mezzosopraan Joyce DiDonato – die de rol al bij de New York City Opera zong – is zeer expressief als Sister Helen. Toch passen haar glottisslagen, wilde registerovergangen, gestuwde mezzo en onrustige vibrato minder bij de goedheid, medelijden en mildheid van de non dan de ronde, volle stem van Susan Graham, die een adembenemende vertolking gaf tijdens de wereldpremière. De rol van moeder zou DiDonato wellicht beter liggen. Philip Cutlip is een fantastisch expressieve Joe. Zijn aria “A Warm Night” in de Death Row Visiting Room van de eerste akte zingt hij werkelijk sensationeel. Cutlip is over het algemeen wat lyrischer dan de ruwe John Packard tijdens de wereldpremière. Packard zingt op deze nieuwe opname overigens de rol van Owen Hart, de vader van het vermoorde meisje. Zijn korte aria in de tweede akte zingt hij indringend. Patrick Summers is opnieuw de dirigent en geeft na tien jaar nog meer diepte aan het werk.

De Virgin-opname is wat vlakker dan de Erato-opname, de stemmen nu eens hier, dan weer daar en het orkest is soms ver naar de achtergrond weggedrukt. Helaas bevat de Virgin-uitgave geen tekst, maar er is een synopsis en de woorden zijn prima te verstaan. Meer nog dan in San Francisco lacht het publiek in Houston in de eerste akte. En er blijken in de tussenliggende tien jaar geen grote veranderingen door Heggie en McNally in de opera aangebracht. (Virgin Classics 6024632 5)