1.
Vijftig jaren zaten er tussen de wereldpremière van de opera ‘Hänsel und Gretel’ van de componist Engelbert Humperdinck (1854-1921) op 23 december 1893 in Weimar en de uitvoering van de opera voor de Berlijnse radio op 25 april 1944. Berlijn 1944, een foute plaats in een foute tijd, maar een uitvoering waar het spel van afspettert! De hele bezetting is optimaal en staat garant voor een fantastische uitvoering. De sopraan Erna Berger is de ideale Gretel. Zij is de volmaakte verklanking van het jonge meisje en je gelooft haar in elke toon. In haar autobiografie schrijft zij dat ze de honger van Hans en Grietje in de Berlijnse opvoeringen net na de Tweede Wereldoorlog niet hoefde te veinzen. De mezzosopraan Marie-Luise Schilp was tussen 1935 en 1944 verbonden aan de Berliner Staatsoper en is een enigszins deftige en te vrouwelijke Hänsel. Het is fascinerend de mezzosopraan Margarethe Arndt-Ober als de Knusperhexe te horen in één van de weinige opnamen van haar in een complete rol. Arndt-Ober was hier inmiddels 59 jaar en aan het einde van een 35-jarige carrière bij de Berlijnse Staatsopera. Tussendoor had zij van 1913 en 1917 aan de Met gezongen (onder andere als Octavian in de Amerikaanse première van ‘Der Rosenkavalier’). Arndt-Ober is een sensationele, adembenemende en tegelijkertijd geestige heks met intense en dramatische klank. Ook vader en moeder zijn een ideaal paar. De alt Elisabeth Waldenau gasteerde vaak in Berlijn en is een heerlijk labiele Gertrud, die je zo zou aangeven wegens kindermishandeling. Haar hoge B op “So hau’ ich euch” zou zij voor een studio-opname nog eens hebben overgedaan. De bariton Hanns-Heinz Nissen – niet te verwarren met de bariton Hans Hermann Nissen – was gedurende dertig jaren aan de Städtische Oper van Berlijn werkzaam en is een zeer kleurrijke vader Peter. Grote dirigentennamen waren verbonden met ‘Hänsel und Gretel’; Zo was de wereldpremière gedirigeerd door Richard Strauss en de première in Hamburg op 25 september 1894 door Gustav Mahler. Tijdens deze radio-uitvoering leidde dirigent Arthur Rother het Rundfunk-Sinfonie Orchester Berlin. Rother trad in 1933 voor één jaar toe tot de Kampfbund für deutsche Kultur, maar was geen lid van de Nazi partij. Hij was een betrouwbare, onuitputtelijke repertoiredirigent en houdt hier stevig de vaart erin. De zeventig jaar oude radio-opname geeft het orkest uiteraard gedempt weer. De meest energieke en geanimeerde uitvoering waar je niet omheen kan. Een betere uitvoering vind je niet!
Walhall WLCD 0131 (2CDs)

2.
Deze studio-opname werd in februari, maart en juni 1978 in de Sofiensaal van Wenen gemaakt. Het is een opname waarin alles klopt. De Slovaakse sopraan Lucia Popp is een volmaakte Gretel met natuurlijke charme. De Duitse mezzo Brigitte Fassbaender is de beste Hänsel op CD. De jongeman geloof je haar in elke noot. De Duitse sopraan Anny Schlemm portretteert Die Knusperhexe met meer Sprech dan Gesang. De Weense bariton Walter Berry is een levendige en warmbloedige Peter en de Hongaarse lyrische mezzo Júlia Hamari is een volle Gertrud. Norma Burrowes is het meest geruststellende Sandmännchen en Edita Gruberova het meeste frisse Taumännchen. Dirigent Georg Solti trekt Humperdinck in de buurt van Wagner, maar houdt de Wiener Philharmoniker doorschijnend en geeft de opera drama. Een opname met mooie zang en geloofwaardige personages.
Decca 470 567-2 (2CDs)

3.
HMV-Electrola maakte tussen 25 mei en 10 juni 1974 in Leverkusen een opname van ‘Hänsel und Gretel’, waarin de alle kinderrollen door kinderen werden gezongen. Brigitte Lindner was nog een tiener toen zij als Gretel werd gevraagd voor een Duitse televisie-uitvoering van ‘Hänsel und Gretel’. Zij is een prachtig zachte en sprookjesachtige Gretel. Later zou zij als sopraan in diverse Duitse operahuizen optreden, waaronder van 1985 tot en met 1987 tijdens de Bayreuther Festspiele als Hirtenknabe in ‘Tannhäuser’. De Sängerknabe Eugen Hug is hier Hänsel. Alleen vanwege zijn bijdrage is de opname al de moeite waard. Buitengewoon muzikaal en met pure klank zet hij een geloofwaardige Hänsel neer. Hun bijdragen geven de opera iets ongekunstelds, authentieks en charmants, maar zij zijn in de grote passages wellicht iets te weinig eigenmachtig. Opnieuw een sopraan als Knusperhexe. Edda Moser vergroot de kwaadaardigheid van de heks uit, zingt de partij vocaal kleurrijk en benadrukt de Sprechgesang. Kippenvel! Met Arndt-Ober de beste heks op CD. En de Duitse bariton Hermann Prey is de beste Peter op CD. Het landelijke en zorgzame van de vader verklinkt hij als geen ander. De Duitse mezzo Ilse Gramatzky klinkt jong en licht als moeder Gertrud. En vertederend de twee kinderen als het Sandmännchen en het Taumännchen. De Duitse dirigent Heinz Wallberg en het Gürzenich-Orchester Köln leggen het accent op de gevoelige overtuiging en oprechte klank. Een opname met grote persoonlijkheden en interesssante karakterschetsen voor luisteraars zonder weerzin tegen kinderstemmen in opera.
Warner Classics 5099908827920 (2CDs)

4.
De eerste studio-opname van ‘Hänsel und Gretel’ werd door EMI in mono gemaakt tussen 27 juni en 2 juli 1953 in de studio’s van Kingsway Hall te Londen. Het resultaat is een fantasierijke en beweeglijke uitvoering met twee Duitse sopranen in de titelrollen. Elisabeth Schwarzkopf is op vele momenten overtuigend als Gretel. Er zijn nog af en toe momenten dat zij overdrijft en te volwassen klinkt, maar haar klank en dictie zijn over het algemeen passend. Elisabeth Grümmer vult haar uitstekend aan als Hänsel. Zij klinkt natuurlijk, speels en verstaanbaar als de broer. De hier 55-jarige, Duitse mezzo Else Schürhoff is een listige en sinistere heks. Heerlijk over-the-top, maar nooit karikaturaal. De Duitse bariton Josef Metternich schetst een schitterend beeld van een robuuste vader Peter met volle toon en de Hongaarse alt Mária von Ilosvay is een serieuze, tragische moeder Gertrud. De Weense sopraan Amy Felbermayer is een engelachtige Sandmännchen én Taumännchen. Herbert von Karajan had voorafgaande aan deze opname nog nooit gedirigeerd. Desalniettemin laat hij het Philharmonia Orchestra stralen alsof hij de opera al jaren speelde. Met vurige koperblazers, sprekende houtblazers en weelderige strijkers schetst hij een fantastische sprookjessfeer.
Warner Classics 5099964071626 (2CDs)

5.
EMI nam tien jaren later in maart 1964 ‘Hänsel und Gretel’ op in stereo in de Musikvereinssaal van Wenen. De opname concentreert zich vooral op de romantiek in de opera en niet zozeer op het luchtige en ludieke. Ook hier weer twee Duitse sopranen voor de titelrollen. De Duitse sopranen Anneliese Rothenberger als Gretel en Irmgard Seefried als Hänsel vormen een homogene broer en zus, zozeer dat ze af en toe bijna niet uit elkaar te houden zijn. Opnieuw Walter Berry – nu 14 jaren eerder – schitterend “draufgängerisch” als vader. De Amerikaanse mezzosopraan Grace Hoffman is een heerlijk borderline moeder Gertrud. De Duitse dramatische mezzo Elisabeth Höngen was hier 57 jaar en maakt een uitstekende karakterstudie van de Knusperhexe in één haar laatste studio-opnamen. De Belgische dirigent André Cluytens geeft en monumentale en soms pathetische lezing en benadrukt met de Wiener Philharmoniker in de sprookjessfeer de impressionistische klankkleuren à la Debussy.
EMI 7243 5 65661 2 5 (2CDs)