augustus 2015

Zangersechtparen zijn er door de eeuwen heen altijd geweest. Zo waren er Ludwig en Malvina Schnorr von Carolsfeld, Heinrich en Therese Vogl, Rosalie en Feodor von Milde en in onze tijd en eigen land Frank van Aken en Eva-Maria Westbroek. Over het zangersechtpaar Rosalie en Feodor von Milde schreef Anneliese Zänsler een biografie.

De sopraan Rosalie Agthe werd op 25 juni 1827 in Weimar geboren en zong vrijwel haar gehele carrière in haar geboortestad. Op haar repertoire had zij 101 partijen, waaronder de rol van Elsa in ‘Lohengrin’, die zij zong tijdens de wereldpremière op 28 augustus 1850 in Weimar. De rol van Telramund werd gezongen door Feodor von Milde, met wie Rosalie in juli 1851 trouwde. Feodor von Milde werd op 13 april 1821 in Petronell bij Wenen geboren en was vanaf 1848 eveneens geëngageerd aan de Hofbühne van Weimar. Zijn repertoire omvatte 134 operarollen en gedurende zijn 38-jarige carrière stond hij 2.500 keer op de bühne in Weimar. Rosa en Feodor traden in opera’s vaak gezamenlijk op, waaronder in ‘Der fliegende Holländer’ als Senta en Holländer.

De sopraan Anneliese Zänsler (1927) stootte bij haar zoektocht naar de wortels van haar muzikale talent op een muziektraditie, die van moederszijde terugging naar de lijn van Rosalie Agthe. Zänsler had zang gestudeerd bij Margarete Bäumer en was vanaf 1951 als dramatische sopraan geëngageerd geweest in onder andere Meiningen, Halle, Potsdam, Magdeburg en Chemnitz. Later werkte zij als dramaturg in Döbeln en zangpedagoge. In 1983 promoveerde zij in de muziekwetenschappen en daarna schreef zij werken als ‘Die Geschichte der Stadtmusik in Pirna’ (1985), ‘Die Dresdner Stadtmusik, Militärmusikkorps und Zivilkapellen im 19. Jahrhundert’ (1996) en ‘Musik in Pirna’ (2009).

Naar aanleiding van haar zoektocht naar haar “roots” stelde Zänsler een beknopte biografie samen over het echtpaar Rosalie en Feodor von Milde. Haar gegevens haalde zij met name uit het uit twee delen bestaande manuscript ‘Ein ideales Künstlerpaar’ van Franz von Milde, de oudste zoon van het echtpaar. Hierin wordt Rosalie ook zelf geciteerd en het is boeiend de woorden van Rosalie te lezen aangezien er verder niets door en van het echtpaar is nagelaten.

‘Rosalie und Feodor von Milde; ein deutsches Sängerpaar in Weimar zur Zeit von Liszt, Wagner und Cornelius’ geeft een goed overzicht van de indrukwekkende loopbanen van het echtpaar Von Milde. Samen traden zij op in negen wereldpremières en 29 premières en stonden zij aan de wieg van onder andere opera’s van Wagner, werken van Liszt en Peter Cornelius. Veel van deze werken en de omstandigheden waaronder zij werden opgevoerd worden door Zänsler in detail beschreven.

Zänsler plaatst de carrières van de Von Mildes in hun tijd. Zo blijkt Rosalie ondanks haar moederschap – en tegen de gebruiken van die tijd in – gewoon haar werk als sopraan te hebben voortgezet. Daarnaast schetst Zänsler het milieu in Weimar leerrijk. Het boek wordt hierdoor een goede aanvulling op ‘Weimar’ van Kater, dat het echtpaar slechts één maal zijdelings noemt.

‘Rosalie und Feodor von Milde’ wordt door Zänsler opgesmukt met anekdotes zoals het niet uitgenodigd worden van de Von Mildes door Wagner en Cosima voor de opening van Bayreuth, de buitenechtelijke dochter van Feodor die door Rosalie liefdevol in huis wordt opgenomen, de intriges in Weimar, de bezoeken van Manuel García en de indrukwekkende carrière van hun zoon Rudolf in Bayreuth en de Metropolitan.

Het boekje bevat een onvolkomenheid in het commentaar van Zänsler bij het affiche van de première in Weimar van ‘Tannhäuser’. Op het affiche zijn bij de titelrol puntjes aangegeven, die onderaan als voetnoot het gastoptreden van Alois Tichatschek vermelden. Deze notitie was voor gastoptredens in die tijd gebruikelijk, maar Zänsler ziet de puntjes aan voor de ongewisheid van de bezetting van de titelrol. Dit erratum doet echter niets af aan de waardevolle status van het boek. Biografieën als ‘Rosalie und Feodor von Milde’ zijn van grote waarde en een illustratie van de betekenis van overleveringen in de operageschiedenis. Want zonder de inzet van deze belangrijke zangers zouden veel werken vermoedelijk een hele andere wending hebben gekregen dan die wij nu kennen.

Sächsisches Druck- und Verlaghaus AG Dresden
2013, €9,90
109 pag, Paperback