****
© Bettina Stöß
Wuppertal, 7 februari 2025

‘Salome’ Oper Wuppertal: gewoon omdat het haar lukt

Nadat hij haar afwijst, wil Salome het hoofd van Johanaan. Niet zo zeer uit wraak of omdat zij op hem verliefd is, maar gewoon uit macht en omdat het haar lukt. In de nieuwe productie van de opera ‘Salome’ van Richard Strauss in Wuppertal is Salome geen beluste, dwingende puber, maar een vastberaden vrouw.

Oper Wuppertal opende het seizoen 2024/25 met een nieuwe enscenering van ‘Salome’ (Dresden, 1905) van Richard Strauss (1864-1949) door regisseuse Andrea Schwalbach na de sfeervolle ‘Salome’ van de Nederlandse regisseur Michael Dijkema tien jaar geleden. In Schwalbachs regie krijgt de opera een aparte kracht.

De nadruk ligt hier niet zozeer op het met symboliek doordrenkte, decadente en aanstootgevende karakter van het werk, maar Salome wordt vooral gepresenteerd als een sterke en onafhankelijke vrouw. Al aan het begin speelt zij met een groot mes, dat niet veel goeds aankondigt. Met dit mes snijdt zij haar lange haren kort ten teken van haar onafhankelijkheid. Schwalbachs gedetailleerde personenregie met passende lichaamscontacten geven de personages goede psychologische diepgang.

Geholpen wordt de regie daarbij door de ontwerpen van Britta Leonhardt. Een donker decorbeeld zorgt voor een zwart duistere basisstemming met lege, grondeloze diepten. De kostuums van Salome en Johanaan zijn eenvoudig, die van de overigen grotesk en de gezichten zij fraai eigenzinnig en grimmig bleek.

Toch is er een aantal zwakke momenten. De haren van Johanaan zijn niet zwart, maar blond, terwijl Salome minutenlang in de tekst zijn gitzwarte haren bewondert. In de “dans van de zeven sluiers” verkleedt Salome zich als haar moeder Herodias, als een soort verlengde arm van deze dwingende vrouw, wat te kluchtig, te slap-stick aandoet om te boeien. Het open einde is een kwestie van smaak. Wie ten slotte sterft is onduidelijk, aangezien Salome en Herodes tegenover elkaar staan en net voordat het doek zakt Salome het zwaard opneemt. Op en top emancipatie, de vrouw die zich verdedigt.

Oper Wuppertal heeft voor de hoofdrollen vier gasten uitgenodigd. De Finse sopraan Helena Juntunen zingt de titelpartij in de stijl van Kurt Weill en als een soort ironisch Frans chanson, drukkend door alle registers, waardoor het niet altijd even mooi is. Ook is zij in het kopregister continu te hoog en in de nootwaarden niet steevast nauwkeurig. Maar Juntunen zet een visueel indrukwekkende Salome neer, nu eens breekbaar, dan weer onverbiddelijk. De Duitse bas-bariton Michael Kupfer-Radecky straalt autoriteit uit als Johanaan. Sinds 2022 is hij te gast in Bayreuth en zong er onder andere Wotan in ‘Die Walküre’. Zijn brede, open en kernachtige bariton is ideaal voor de partij van de profeet. 

De Duitse mezzo Gundula Hintz en de Duitse tenor Matthias Wohlbrecht vormen een heerlijk hysterisch koningspaar. Hintz is een veterane Herodias en zong de rol al in 2013 in Darmstadt. Zij zet de vrouw én schoonzuster van Herodes stimmlich minder glansrijk, maar als personage fantastisch neer. Wohlbrecht zingt de Tetrach al sinds 2011, portretteert diens dwingende karakter schitterend en zingt de noten nauwkeurig. Voorts opvallend de ensembleleden Erik Rousi – de Finse bas is sinds 2023 in Wuppertal – als een sonore Erster Nazarener/Kappadozier en Sangmin Jeon – de Zuid-Koreaans tenor is sinds 2016 in Wuppertal – als een jeugdige en frisse Narraboth.

De Oostenrijkse dirigent Patrick Hahn is sinds 2021 Generalmusikdirektor der Wuppertaler Bühnen und Sinfonieorchester en was bij zijn aanstelling de jongste GMD in het Duitstalige spraakgebied. Zijn lezing bezit de spanning van het onheilspellende en mystieke begin tot en met de oneindige uitspattingen in de loop van de partituur. Een boeiende productie die in Wuppertal zeker weer een decennium lang gespeeld kan worden.