***** Johan op de Beeck – Versailles

Het Kasteel van Versailles op zo’n twintig kilometer van Parijs is met meer dan vijf miljoen bezoekers per jaar één van de meest bezochte bezienswaardigheden van Frankrijk. In 1624 werd het als jachtpaviljoen voor koning Louis XIII opgetrokken en zijn zoon Louis XIV – de Zonnekoning – liet het uitbouwen tot koninklijk kasteel.

De Belgische journalist en geschiedkundig auteur Johan Op de Beeck (1957) schreef reeds diverse bestsellers over de Franse geschiedenis en het napoleontische tijdperk en duikt nu met ‘Versailles; Vier eeuwen in het beroemdste kasteel ter wereld’ in de historie van het Kasteel van Versailles.

Op de Beeck beschrijft de grote politieke gebeurtenissen en de bouwkundige geschiedenis van het reusachtige monument gedurende vier eeuwen. Het paleis bezat honderden eenpersoons woningen en appartementen. Naar schatting verbleven er op het einde van de regeerperiode van Lodewijk XIV dagelijks tussen de 3000 en 10.000 hovelingen. Sommigen waren er uit relationele motieven, anderen uit nieuwsgierigheid. Versailles was bekend om zijn strenge protocol en weelderige hoffeesten. Op de Beeck ontkomt dan ook niet aan de sappige verhalen, intriges, schandalen en liaisons dangereuses van het machtscentrum.

‘Versailles’ is een bruisend boek, nauwkeurig onderzocht en in grootse stijl geschreven. Er zijn fraaie tekeningen, plattegronden en foto’s en achterin het boek zijn een overzicht van de Franse staatsvormen sinds Versailles, een tijdlijn en een uitgebreide bibliografie opgenomen.

Hardcover
oktober 2023
448 pagina’s
Uitgeverij Horizon
ISBN 9789492626608
€ 39,99

***** Emmanuel Carrère – V13

De terroristische aanslagen van IS op 13 november 2015 in Parijs bestonden uit zes geweldsdaden, waarbij op terrassen en in de concertzaal Bataclan uiteindelijk 131 doden en meer dan 350 gewonden werden geteld. Er waren in totaal acht aanslagplegers. Zes kwamen door eigen bommengordels om het leven, een zevende in Bataclan door een politiekogel en nummer acht Salah Abdeslam werd later in Brussel aangehouden.

Tussen september 2021 en juli 2022 vond in het Parijse Palais de Justice het proces tegen de verdachten van de terroristische aanslagen plaats. De Franse journalist Emmanuel Carrère (1957) volgde het hele proces en beschreef tussen 2 september 2021 en 7 juli 2022 wekelijks zijn observaties in columns voor het Franse tijdschrift ‘L’Obs’. Deze columns werden gebundeld en in 2022 in boekvorm uitgegeven als ‘V13. Chronique judiciaire’. Nu is het in het Nederlands door Floor Borsboom vertaald als ‘V13; het proces van de Parijse terroristische aanslagen van 2015’.

V13 was iets ongekends. Er waren zo’n 250 getuigenissen van slachtoffers gedurende vijf weken, het proces telde 14 verdachten, er waren 350 advocaten, waarvan dertig verplicht aanwezig, daarnaast drie advocaten-generaal en zes rechters. Op woensdag 29 juni 2022 werd laat in de avond het vonnis uitgesproken en kwam er een einde aan het proces.

Carrère toont de perspectieven van de overlevenden, de nabestaanden, de verdachten en het hof. Sommige getuigenissen die hij beschrijft gaan door merg en been. Het dikwijls indrukwekkende werk van de advocaten en het hof schetst hij boeiend en zijn invalshoek is van tijd tot tijd verhelderend. Nooit wordt Carrères verhaal eentonig.

Paperback
november 2023
272 pagina’s
Uitgeverij De Arbeiderspers
ISBN 9789029550451
€ 23,50

***** Cicero – Wet en Rechtvaardigheid

De interesse in Marcus Tullius Cicero (106-43 v.Chr.) is de afgelopen tijd wereldwijd toegenomen. De Romeinse filosoof, politicus en advocaat schreef zijn juridische meesterwerk ‘De legibus’ rond 52/51 v.Chr. in een tijd van crisis in de Romeinse Republiek. Door het op schrift stellen van de belangrijkste regels van de staat probeerde hij de Republiek te redden van haar naderende ondergang. Met ‘De legibus’ schreef Cicero zo de eerste grondwet in de geschiedenis. Het werk werd postuum uitgegeven en verschijnt nu voor het eerst in het Nederlands onder de titel ‘Wet en Rechtvaardigheid’ in een vertaling van docent rechtsgeschiedenis te Nijmegen Maarten Klink .

‘Wet en Rechtvaardigheid’ is geschreven in een dialoogvorm tussen Cicero en zijn jongere broer Quintus Tullius Cicero en zijn goede vriend Titus Pomponius Atticus. Boek 1 is een filosofisch pleidooi voor het natuurrecht. In de overige twee boeken doet Cicero vervolgens concrete wetsvoorstellen; in boek 2 suggesties met betrekking tot het religieuze recht en in boek 3 ideeën aangaande het Romeinse publiekrecht.

Volgens Cicero kunnen rechtsregels en morele principes niet los van elkaar worden gezien. Hij roept op om grondwettige regels te aanvaarden en te verdedigen, aangezien ze beantwoorden aan de redelijke natuur van mensen als sociale wezens. Zijn boodschappen zijn tijdloos en modern, zoals de wens om politieke macht aan banden te leggen. Cicero kwam op voor mensenrechten en werd daardoor uitgesloten en uiteindelijk vermoord.

‘Wet en Rechtvaardigheid’ is een boeiend werk dat filosofisch, historisch en staatkundig van grote, blijvende waarde is. Klink vertaalde in een vlot Nederlandse tekst met veel gevoel voor stijl, cultuur en taal. Er is een nawoord van de Nederlandse CDA-politicus en rechtsgeleerde Ernst Hirsch Ballin (1950).

Hardcover
oktober 2023
146 pagina’s
Uitgeverij Damon Vof
ISBN 9789463403504
€ 24,90

*** Olga Tokarczuk – Empusion

De Nobelprijs voor Literatuur 2018 werd toegekend aan de Poolse schrijfster en psychologe Olga Tokarczuk (1962). Van haar hand verscheen in 2020 de essaybundel ‘Czuły narrator’, die in januari 2023 in een Nederlandse vertaling werd gepubliceerd onder de titel ‘De tedere verteller’. Haar eerste roman sinds haar Nobelprijs ‘Empuzjon; horror przyrodoleczniczy’ (2022) is nu in een Nederlandse vertaling van Karol Lesman uitgebracht als ‘Empusion; Een natuurgeneeskundig griezelverhaal’.

‘Empusion’ verwijst ontegenzeglijk naar ‘Der Zauberberg’ van Thomas Mann. In dit boek uit 1924 bezoekt Hans Castrop het sanatorium, waar zijn neef verblijft. Het sanatorium wordt geleid door een psychoanalyticus met zijn kamerheer en de patiënten houden er vreemde gebruiken op na. In ‘Empulsion’ reist student Mieczysław Wojnicz naar een sanatorium in de bergen van Pruisisch Silezië. Hij neemt zijn intrek in een herenpension, waar de andere patiënten uit heel Europa voortdurend met elkaar filosoferen. Intussen raakt Wojnicz gefascineerd door de verontrustende gebeurtenissen die zich in de omgeving afspelen.

Tokarczuk legt Mieczysławs medebewoners vrouwonvriendelijk teksten van tientallen beroemde schrijvers, wetenschappers, componisten, etc in de mond. Die parafrasen komen in het misogyne milieu van het sanatorium in eerste instantie krampachtig over. Daartegenover zet Tokarczuk echter vrouwelijke krachten, die zo nu en dan macht uitoefenen op de geheimzinnige gebeurtenissen. Deze elementen verschijnen – net als in ‘Der Zauberberg’ – in de eerste persoon meervoud. In de Poolse versie van ‘Empulsion’ is dat een vrouwelijke, meervoudige verteller, die in de Nederlandse taal helaas niet bestaat.

Ook Wojnicz zelf is niet zo archetypisch als de andere patiënten in het sanatorium, maar vloeit hij onscherp begrensd van de ene situatie in de andere. Niets is wat het lijkt in ‘Empulsion’, het duurt lang voordat de loop van het verhaal duidelijk wordt en men dient te zoeken naar de samenhang tussen verhalen, zaken en thema’s.

Paperback
oktober 2023
376 pagina’s
Uitgeverij De Geus
ISBN 9789044548655
€ 27,99

**** Antonio Palma / David Goy / Luca Blengino – Zij schreven geschiedenis; 18. Alexander de Grote

De collectie ‘Ils ont fait l’Histoire’ brengt sinds 2014 verschillende historici, scenaristen en cartoonisten samen om geschiedenis toegankelijker te maken door middel van stripboeken. Er worden in de Franse reeks inmiddels ruim 40 albums aangeboden. De serie is in het Nederlands uitgebracht onder de titel ‘Zij schreven geschiedenis’.

In juni 2020 verscheen in het Frans deel 27 ‘Alexander le Grand’, dat nu tweeënhalf jaar later in de Nederlandse vertaling van Antoine Mouvet als deel 18 in de Nederlandse reeks is uitgekomen onder de titel ‘Alexander de Grote’. Het verhaal wordt verteld door een dialoog van Alexanders geschiedschrijver met een soldaat uit diens leger, 23 jaar na Alexanders dood. Zij herinneren de aankomst in Memphis in 331 v. Chr. en van daaruit ontvouwt zich de kroniek over de roemrijke veldtochten.

Door zijn grenzeloze ambitie die gekenmerkt werd door het verlangen om de Griekse en Perzische wereld te verenigen, stichtte Alexander het grootste rijk aller tijden. Het verhaal neemt de lezer mee van Gaugamela, Babylon, Persepolis, de Kaspische zee, Ekbatan, Bactra naar Sogdia en terug naar Babylon waar Alexander in 323 v. Chr. op 32-jarige leeftijd zou komen te overlijden door een infectie.

Scenaristen David Goy en Luca Blengino (1978) en historicus Paulin Ismard (1978) vertellen in ‘Alexander de Grote’ wat er schuilging achter de legende van deze koning. De schitterende tekeningen zijn van Antonio Palma met fraaie inkleuringen van Flavio Dispenza. De volgorde van de veroverde plaatsen in het verhaal komt niet overeen met de dateringen van landkaart in het historische katern achterin de uitgave en dat is jammer voor de getrouwe weergave van de geschiedenis.

softcover
januari 2024
56 pagina’s
Uitgeverij Daedalus
ISBN 9789463946926
€ 11,25