***** Giacomo Lauri-Volpi – Parallel voices

Het boek ‘Voci parallele’ van de Italiaanse tenor Giacomo Lauri-Volpi (1892-1979) heeft sinds zijn publicatie in 1955 zangers, pedagogen, zangstudenten en operaliefhebbers geïntrigeerd. Het boek werd al snel een collector’s item, nadat de laatste druk in 1977 niet meer leverbaar was. Deze laatste editie werd nu gebruikt voor de eerste Engelse vertaling van ‘Voci parallele’ door Daniele D. Godor.

In ‘Parallel voices’ presenteert Lauri-Volpi meer dan 200 operazangers en vergelijkt daarvan steeds twee met elkaar. Slechts zangers die het Italiaanse repertoire vertolkten worden door hem besproken. De eerste editie bevatte de zangers die Lauri-Volpi zelf live had gehoord, in de tweede editie van 1960 voegde hij een aantal 19e-eeuwse zangers toe en in de derde en laatste druk kwamen er moderne zangers bij die hij slechts op de plaat had beluisterd.

Lauri-Volpi rangschikt de zangers naar gemeenschappelijke kenmerken en gunstige en ongunstige aspecten. In zijn besprekingen is hij uitgesproken, eerlijk en eigenzinnig en heeft hij radicale ideeën over juist en onjuist, goed en slecht. Hij behandelt basisprincipes van de zangtechniek. Zo bespreekt hij aspecten als fonatie, passaggio, ademtechniek, plaatsing, projectie en registervereffening. Lees bijvoorbeeld de zelden gemaakte, maar uiterst correcte vergelijking tussen Giuseppe Di Stefano en José Carreras, die beide in de hoogte gevaarlijk “breed” zingen (Lauri-Volpi noemt het “open”).

Dikwijls echter is Lauri-Volpi ook kwaadaardig. Zo noemt hij de stem van Conchita Supervía een “haperende deurbel”, benoemt hij de “typisch Slavische introversie” van zangers, spreekt hij over “the American Jews Tucker and Peerce” en beoordeelt hij Montserrat Caballé op haar overgewicht. Caballé zingt volgens Lauri-Volpi in haar fluitregister en “negeert de bedoelingen en eisen van de componist”. Overigens ontbreken in het boek de namen van Carla Gavazzi en Marcella Pobbe. En voor slechts een paar zangers vond Lauri-Volpi geen vergelijking (“Isolated voices”): Victoria de los Ángeles, Maria Callas, Marian Anderson, Antonio Cotogni, Solomiya Krushelnytska en… Giacomo Lauri-Volpi zelf uiteraard.

Door deze Engelse vertaling is ‘Voci parallele’ nu voor het eerst voor een groot publiek toegankelijk. Marie-Louise Rodén reviseerde het oorspronkelijke werk, dat van annotaties en een nieuw voorwoord werd voorzien door de vertaler. Het boek eindigt nog met een aantal essays van Lauri-Volpi over zangtechniek. Ook is er een namenindex die in de Italiaanse edities ontbrak. De uitgave bevat tevens twee CDs met 49 fragmenten van zangers, die in het boek besproken worden, waaronder twee niet eerder uitgebrachte opnamen van Aureliano Pertile en Antonin Trantoul. ‘Parallel voices’ is een uitzonderlijke bron van informatie, die niet mag ontbreken in de bibliotheek van elke zanger en zangliefhebber.

Paperback
2022
288 pagina’s
Uitgeverij Bongiovanni
ISBN 9788896537473
€ 37,90

***** Leonard Rutgers – Israël aan de Tiber

Leonard Rutgers (1964) – hoogleraar Antieke Cultuur aan de Universiteit Utrecht – vertelt in zijn nieuwe boek ‘Israël aan de Tiber; Joods leven in het oude Rome’ het verhaal achter de kunstvoorwerpen en andere archeologische vondsten uit die Joodse catacomben van Rome. In het verleden werden de vondsten geïnterpreteerd als de overblijfselen van een gemeenschap die in den vreemde haar dagen in maatschappelijk isolement en ellende doorbracht. Echter, aan de hand van niet eerder gepubliceerde illustraties en onderzoek van de drie overgebleven Joodse catacomben van Rome van 2000 jaar geleden ontdekte Rutgers een ander verhaal over de oudste en destijds grootste Joodse gemeenschap van Europa.

De Joodse catacomben van Rome bevatten veel inscripties en kunst die vertellen over het dagelijkse leven van die Joodse gemeenschap. Bij de beschrijving van dat dagelijkse leven hanteert Rutgers in zijn boek een thematische aanpak van telkens een ander aspect. Zo behandelt hij muurschilderingen, sacrofagen, goudglazen, lampen, amuletten en grafinscripties en belicht hij talen, namen, beroepen, vrouwen, bekeren, leeftijden, bevolkingsaantallen en het hiernamaals. Opvallend genoeg schrijft Rutgers “Joods” continu met een kleine letter, terwijl het met een hoofdletter geschreven dient te worden als het om het volk gaat en met een kleine wanneer het het geloof betreft.

De inscripties en kunst tonen aan dat de Joodse migrantengemeenschap integreerde in de Romeinse maatschappij zonder compromissen te doen aan hun eigen identiteit. De talen van de meerderheid maakten zij zich eigen, namen werden overgenomen, synagogen stonden midden in de stad en Joden en niet-Joden leefden naast elkaar. Joden voelden zich volledig op hun gemak in de grotere niet-Joodse wereld. Rutgers levert met zijn onderzoek een bewijs van de veerkracht waarmee de Joodse gemeenschap een betekenisvol bestaan wist op te bouwen in hun nieuwe thuisland. Zijn boek biedt een uitermate fascinerend inzicht in de Joodse gemeenschap van Rome aan het begin van onze jaartelling. Een boek dat het verdient om ook in het Engels en Duits uitgegeven te worden.

Paperback
januari 2023
296 pagina’s
Uitgeverij Balans
ISBN 9789463822282
€ 24,95

***** Olga Tokarczuk – De tedere verteller

De Nobelprijs voor Literatuur 2018 werd toegekend aan de Poolse schrijfster en psychologe Olga Tokarczuk (1962). Van haar hand verscheen in 2020 de essaybundel ‘Czuły narrator’, die nu in het Nederlands is vertaald door Charlotte Pothuizen en Dirk Zijlstra onder de titel ‘De tedere verteller’.

‘De tedere verteller’ bevat twaalf essays die Tokarczuk tussen 2008 en 2020 voor lezingen en bundels heeft geschreven. De essays gaan over literatuur met uitstapjes naar thema’s als reizen, dierenrechten en films. Zij geeft een boeiende inkijk in de psychologie van de verteller, de creatie en de literaire personages. Interessant ook de invalshoeken zoals hoe vertalingen werelden verbinden, hoe lezers door vingers in zout te dippen om helder te blijven en de motivaties om te schrijven.

Maar Tokarczuk is pessimistisch over de toekomst van de literatuur. “Nog twee, drie generaties zullen lezen, of eigenlijk een eencijferig percentage daarvan – en dan is de literatuur zoals we die kennen ten einde”. Over de huidige generatie schrijvers is zij al even somber. Volgens haar zullen uiteindelijk nog twee stromingen overblijven: De genres ‘ik-zal-jullie-vertellen-waar-ik-ben-geweest’ en ‘ik-zal-jullie-vertellen-over-mijn-familie’. De bundel besluit met het titelverhaal ‘De tedere verteller’, dat Tokarczuk voor de Nobelprijslezing schreef. Tokarczuk vertelt op haar typisch rationele en pragmatische toon en geeft met ‘De tedere verteller’ een fascinerend inzicht in haar schrijverschap en onze wereld.

Paperback
januari 2023
256 pagina’s
Uitgeverij De Geus
ISBN 9789044547993
€ 23,99

***** Awraham Soetendorp – Levenslessen van een rabbijn

De Nederlandse rabbijn Awraham Soetendorp (1943) werd geboren in de Tweede Wereldoorlog. Toen SS-ers de deur van zijn ouderlijk huis opbraken, zagen zij de kleine Awraham, waarop een officier uit ontroering verkondigde: “Deze mensen zijn zo vies, wij kunnen ze nu niet vastpakken. Wij komen morgen terug”. De officier wist natuurlijk dat de familie Soetendorp dezelfde dag nog zou ontsnappen.

Van deze gebeurtenis leerde Awraham Soetendorp de levensles dat in elke ontmoeting een kans kan liggen iets ten goede te keren. Hij vertelde over de gebeurtenis derhalve diverse malen tijdens bijeenkomsten. Als vertegenwoordiger van het liberaal-joodse gedachtengoed zette Soetendorp zich onophoudelijk en onvermoeibaar in voor verzoening en vrede. Aan de vooravond van zijn 80ste verjaardag blikte hij eind 2020 samen met journaliste Annemiek Leclaire (1969) terug op zijn leven voor het boek ‘Levenslessen van een rabbijn’.

In het boek komen vragen aan bod als “Hoe is hij omgegaan met de emotionele nasleep van de oorlog? Hoe gingen zijn gesprekken met de leden van de kleine, gehavende liberaal-joodse gemeente? Welke vragen kreeg hij, waar putte hij uit, hoe hield hij zich overeind en hoe ontwikkelde hij zich? ‘Levenslessen van een rabbijn’ is opgedeeld in korte thematische hoofdstukken en volgt licht een biografische lijn. De zeggingskracht van Soetendorps verhalen is buitengewoon.

Paperback
januari 2023
160 pagina’s
Uitgeverij Balans
ISBN 9789463822411
€ 15,00

***** Stefan Zweig – Montaigne

De Oostenrijkse schrijver Stefan Zweig (1881-1942) en zijn echtgenote Charlotte beroofden zich in 1942 met een overdosis Veronal van het leven. Op de vlucht voor de nazi’s waren zij beland in Brazilië, waar zij zich ontheemd en depressief voelden en geen uitweg meer zagen. In het jaar van zijn overlijden verschenen twee van Zweigs beroemdste werken: ‘Schachnovelle’ en ‘Die Welt von Gestern’. Uit dezelfde periode stamt ook zijn essay ‘Montaigne’. Zweig was er in 1941 aan begonnen, maar maakte het niet af. In 1960 werd de tekst gepubliceerd en dertig jaar later verscheen een kritische, Duitse editie bij Fischer Verlag. Deze editie gebruikten Kris Lauwerys en Isabelle Schoepen nu als basis voor hun vertaling in het Nederlands. Zij vulden voor hun vertaling de nog uit te werken passages van Zweig aan en voegden andere ontbrekende delen toe.

‘Montaigne’ is een biografie, een verkapte autobiografie en een testament tegelijk. Het gaat over de Franse denker Montaigne, een meester in berusting, terugtrekken in jezelf en streven naar vrijheid. De essays van Montaigne hielpen Zweig in zijn gedachten over persoonlijke vrijheid. In de beknopte biografie schreef hij met intense psychologische scherpte over Montaignes leven en stelt hij de vraag hoe te denken en te leven. Het resultaat levert een helder inzicht op in zowel de biograaf als het onderwerp. Lauwerys en Schoepen maakten een vlot leesbare versie van het essay, waarin het persoonlijk engagement – waarmee Zweig zijn laatste werk schreef – uitstekend tot zijn recht komt.

Paperback
januari 2023
128 pagina’s
Uitgeverij Athenaeum
ISBN 9789025314989
€ 14,99

**** Johann Wolfgang Goethe – Door de Fransen opgejaagd

De Duitse schrijver en filosoof Johann Wolfgang Goethe (1749-1832) is bekend van onder andere’ Faust’ en ‘Die Leiden des jungen Werthers’. Het schrijven van zijn vertellingen ‘Unterhaltungen deutscher Ausgewanderten’ werd hem ingegeven door de ‘Decamerone’ van Boccaccio. De eerste verhalen verschenen in 1795 in Friedrich Schillers literatuurtijdschrift ‘Die Horen’. ‘Unterhaltungen deutscher Ausgewanderten’ is nu vertaald door Pim Lukkenaer als ‘Door de Fransen opgejaagd; Salonvermaak van Duitse vluchtelingen’.

Het omlijstende verhaal van deze raamvertelling gaat over de leden van een Duitse adellijke familie die door de Fransen uit hun huis en over de Rijn zijn verdreven. Wanneer de familieleden onderling ruziën over de politieke situatie weet de matriarchale barones von C. de vrede te bewaren door elkaar te amuseren met verhalen. Er worden zeven verhalen verteld. De eerste twee zijn spookverhalen, de volgende twee amoureuze anekdotes, daarna twee moralistische vertellingen en symbolisch sprookje.

Slechts het zesde verhaal van Ferdinand en Ottilie heeft Goethe zelf bedacht; de andere zes verhalen werden door hem naverteld en bewerkt aan de hand van de memoires van François de Bassompierre en ‘Les Cent Nouvelles’, een bundel korte verhalen geschreven van de hertog van Bourgondië Filips de Goede. De vraag laat zich bij het lezen stellen hoe de zeven verhalen zich verhouden tot de raamvertelling. Ook kan men vraagtekens plaatsen bij het ontstaan van de verhalen zelf. Als deel van de Duitse literatuurgeschiedenis echter een interessante verhalenbundel.

Paperback
maart 2021
103 pagina’s
Astoria Uitgeverij
ISBN 9789491618789
€ 13,99

**** Frank Renout – Onze correspondent in Frankrijk

Frank Renout (1965) is sinds 2004 Frankrijk-correspondent voor onder andere de NOS, de VRT en het AD. Hij doet verslag over politiek, economie, cultuur, de maatschappij en diverse andere aspecten aangaande Frankrijk. Voor de radio maakte hij de afgelopen jaren zomerseries met columns. Die columns zijn voor bewerkt en gebundeld in het boek ‘Onze correspondent in Frankrijk’.

In 60 columns toont Renout het Frankrijk achter de voordeur en het Frankrijk van de ongeschreven regeltjes. Renout ontzenuwt Franse clichés, legendes, mythen en reputaties – zoals die van de French lover, de Parisienne en Franse obers – en biedt een karakterschets van de inwoners van het land. Fransen nemen zichzelf bloedserieus, zijn welgemanierdheid, hebben een groot gevoel voor solidariteit, stellen de werknemer boven alles en zijn daarnaast doodongelukkig.

Verder vertelt Renout over bijzondere Fransen, zoals François Hollande, Philippe Starck, Boris Vian en Carla Bruni en betuigt hij zijn liefde voor het Franse chanson met zangers als Johnny Halliday, Dalila, Juliette Gréco, Jacques Brel, Francis Cabrel en Serge Gainsbourg. Het boek bevat 20 QR-codes om te luisteren naar chansons met een bijzonder verhaal. Leuk voor Frankofiel!

Paperback
februari 2023
128 pagina’s
Uitgeverij Terra
ISBN 9789089899422
€ 15,99

**** Waguih Ghali – Bier in de snookerclub

De Egyptische schrijver Waguih Ghali (192..-1969) werkte aan een tweede roman toen hij tien dagen na een overdosis slaappillen overleed. Eind jaren vijftig had hij zijn geboorteland verlaten uit angst voor vervolging vanwege zijn politieke opvattingen en leefde daarna in ballingschap in Europa. Ghali werd beroemd met zijn enige roman ‘Beer in the snooker club’ (1964), die hij in het Engels schreef. De Nederlandse vertaling van Paul Heijman uit 1990 is nu heruitgebracht.

‘Bier in de snookerclub’ speelt in de jaren vijftig na de revolutie van Nasser in 1952 en de Suezcrisis van 1956. De beloften van vrijheid en land voor de armen zijn voor Egypte loze woorden gebleken. In Caïro brengt de ruwe en zelfverzekerde ik-persoon Ram zijn tijd door met alcohol in snookerclubs en goktenten. Hij verafschuwt zijn eigen, welgestelde milieu en vindt geen aansluiting bij het gewone volk. Door zijn scepsis neemt ook zijn politieke betrokkenheid steeds meer af. Zijn sarcasme, scherpe geest en zelfreflectie is niet alleen een pantser tegen zijn hypocriete omgeving, maar vormen ook zijn eigen gevangenis.

‘Bier in de snookerclub’ is cultklassieker, die vlijmscherp de Egyptische klassenverschillen en de culturele en sociale impact van de revolutie beschrijft. Culturele en politieke grenzen worden door Ghali doorbroken. Met een nawoord van de Britse schrijver Jamal Mahjoub uit 2023 in een vertaling van Irwan Droog.

Paperback
januari 2023
240 pagina’s
Uitgeverij Jurgen Maas
ISBN 9789083210872
€ 21,99

***** Luc Morjeau & Peter Van Gucht – Suske en Wiske; 367. De harteloze Hein

De Belgische stripreeks ‘Suske en Wiske’ werd bedacht door Willy Vandersteen (1913-1990), die in het begin ook alle verhalen geheel zelf uitwerkte en tekende. De verhalen werden in 1945 voor het eerst gepubliceerd in De Nieuwe Standaard, alvorens als album te verschijnen en is de langstlopende stripreeks van de Benelux. Sinds 2005 staan Peter Van Gucht als hoofdscenarist en Luc Morjaeu als tekenaar aan het hoofd van Studio Vandersteen.

In deel 367 ‘De harteloze Hein’ komt Suske een paar keer terecht in ongelukken, wat men in eerste instantie afdoet als pech. Maar als hij die avond thuis wordt opgewacht door magere Hein beseft hij dat er meer aan de hand is. Suskes dagen zijn geteld, maar vreemd genoeg slaagt Hein er niet in Suske te laten overlijden. Er is iets dat zijn magie in de weg zit. Voor Suske zit er niets anders op dan als levende ziel naar het Voormaals te reizen om uit te zoeken welke vergissing er is gemaakt. Opnieuw een boeiend album!

maart 2023
Standaard Uitgeverij
ISBN 9789002276453
48 pagina’s
€ 7,50

**** Andrea Cuneo & Nicolas Jarry – Magiërs; 7. Soliman

‘Magiërs’ is een spin-off van de fantasyreeks ‘Elfen’ van de Franse scenaristen Jean-Luc Istin en Nicolas Jarry. Door het succes van ‘Elfen’ konden de bedenkers hun ideeën voor een nieuwe conceptreeks over magiërs uitwerken, om zo een nog sterker gedefinieerd, uitgestrekt en samenhangend fantasy-universum te creëren met kruisende verhaallijnen. De hele collectie is zodoende doorontwikkeld naar een soort hyperserie.

Het eerste Nederlandstalige album van de reeks ‘Magiërs’ verscheen in juni 2020. In deel zeven ‘Soliman’ naar een scenario van Jarry en geïllustreerd door de Italiaanse tekenaar Andrea Cuneo (1974) ontmoeten we Soliman, de laatste erfgenaam van een illustere alchemist. Soliman heeft al lang besloten niet in de voetsporen van zijn voorouders te treden. Hij verlaat de pracht en praal van het paleis en brengt zijn nachten door in rokerige herbergen. Maar als zijn vader Adalam wordt vermoord, moet Soliman een strijd aangaan, waarin zijn magische krachten bij voorbaat al tekort lijken te schieten. Het inktwerk is van Cuneo’s landgenoot Umberto Giampà, de enigszins ijle inkleuring van de hand van J. Nanjan en de Nederlandse vertaling is opnieuw van Dieter Van Tilburgh.

17 maart 2023
Uitgeverij Daedalus
ISBN
64 pagina’s
€ 10,95 (softcover) / € 21,95 (hardcover)