1.
Decca maakte in juli 1952 in het Maison de la Mutualité van Parijs de eerste integrale opname van de opera ‘Lakmé’ van Léo Delibes (1836-1891). Het was bijna 70 jaren na de wereldpremière van het werk op 14 april 1883 in de Opéra-Comique van Parijs. De titelrol werd tijdens de opname vertolkt door de Franse sopraan Mado Robin, die op 10 december 1960 aan kanker zou overlijden. Zij stierf 19 dagen voordat zij in de Opéra-Comique zou optreden in de 1500e uitvoering van ‘Lakmé’, die het gezelschap ter gelegenheid van haar 42e verjaardag had georganiseerd.
Mado Robin had op 22 september 1946 in de Opéra-Comique haar roldebuut als Lakmé gemaakt en zij zou de rol tijdens haar korte carrière zo’n 150 keer vertolken. De stem van Mado Robin is als van een andere wereld. Haar timbre is helemaal het naïeve, onschuldige en timide tienermeisje. Elke frase boetseert zij en elke noot rondt zij prachtig af. En haar handtekening in de air des clochettes met een extra hoge Gis is natuurlijk spectaculair!
De Zwitserse tenor Libero de Luca is een mannelijke en hartstochtelijke Gérald, gewoon de beste vertolking van de officier op CD. De Franse bariton Jean Borthayre zingt de vader van Lakmé, de priester Nilakhanta. Zijn autoriteit en wraak maakt hij vocaal evident. De Belgische mezzosopraan Agnès Disney is te horen in haar eerste van drie opnamen als Mallika. Zij zong grote rollen in de Opéra de Paris, maar is nu bijna vergeten. Prachtige stem en expressieve zangeres! In de bijrollen niemand minder dan de legendarische Pelléas Jacques Jansen als officier Frédéric. Zijn Franse baryton-martin is een genot. En wat te denken van de bariton Pierre Germain, die in de tweede akte de musique de scène van Hadji zingt. Een cadeau!
De Franse dirigent Georges Sebastian tovert delicate en subtiele kleuren uit het Orchestre de l’Opéra-Comique. De hartstochtelijke passages en de weelderige melodieën zijn warm, expressief en exotisch. Het ballet in de tweede akte is niet geschrapt, maar er zijn wel een paar andere discrete coupures. Een toonaangevende opname!
T: 130 minuten
Decca 00289 475 6793 (2CDs)/ Naxos 8.111235-36 (2CDs)
2.
Toen Mado Robin overleed werd de 1500e Lakmé in de Opéra-Comique van haar overgenomen door de toen 29-jarige, Franse coloratuursopraan Mady Mesplé. Als Lakmé had Mesplé in januari 1953 op 21-jarige leeftijd in Luik haar professionele operadebuut gemaakt (net als overigens Wilma Driessen in oktober 1961 op haar 21ste als Lakmé in Luik haar operadebuut zou maken). Als Lakmé trad Mesplé in 1954 nog voor het eerst in De Munt van Brussel op en stond zij in 1956 voor het eerst op het toneel van de Opéra-Comique. Zij zou de rol in haar carrière 145 keer zingen.
Met Mady Mesplé in de titelrol nam EMI tussen 17 september en 21 december 1970 ‘Lakmé’ in de Salle Wagram van Parijs op. Waar Mado Robin Lakmé ís, suggereert Mesplé het jonge meisje. Op de momenten dat zij haar stem klein houdt is dit overtuigend, maar in het forte krijgt het iets scherps en ouwelijks. De Franse tenor Charles Burles was hier 34 jaar en zingt de partij van Gérald. Hij heeft opvallend weinig legato en in de hoogte verliest zijn stem resonansen. In 1997 zong hij de rol van Hadji nog op de EMI-opname van ‘Lakmé’ onder leiding van Michel Plasson.
Ook in de bijrollen vindt men Franse zangers. De mezzo Danielle Millet is charmant als Mallika, de bas-bariton Roger Soyer is een nobele priester en vader, maar mist de autoriteit van Borthayre en Savignol en de bariton Jean-Christophe Benoît kan Jansen als Frederick niet doen vergeten. De Franse dirigent Alain Lombard geeft met het Orchestre Du Théâtre National de l’Opéra-Comique een trage lezing en trekt het werk met in de richting van de Grand Opéra dan de Opéra-Comique. Wel een complete opname van de opera zonder coupures en vanwege de volledigheid een belangrijke opname!
T: 150 minuten
Erato 0190295734862 (2CDs)
3.
Dit is een opname van een radio-uitvoering van ‘Lakmé’, die in 1961 in Parijs werd gegeven. De Franse soubrette Denise Boursin (1921-2013) zingt de titelrol. Zij is een jeugdige, bijna kinderlijke Lakmé, prachtig breekbaar en onschuldig, zonder sentimentaliteit en haar dictie is feilloos. De Monegaskisch-Franse tenor Alain Vanzo is een charmante Gérald. Zijn jonge tenor is hier nog fraai open en nog niet zo knödelig geknepen als later op de Decca-opname van oktober 1967. Zijn “Fantaisie aux divins mensonges” is prachtig elegant en geconcentreerd.
De hier 58-jarige Pierre Savignol is een ten onrechte vergeten bas. Hij vertolkt Nilakhanta met de autoriteit van een priester en vader en zijn stem is vol resonansen in de laagte én hoogte. De beste Nilakhanta op CD! Dit is de derde opname van Agnès Disney als Mallika met een – uiteraard – iets meer uitgesproken vibrato dan in 1952. De musique de scène van Hadji in de tweede akte is niet gezongen, maar gesproken in de traditie van de Opéra-Comique.
De Franse dirigent Pierre-Michel Leconte leidt het Orchestre de Radiodiffusion-Télévision Française, waarvan hij tussen 1960 en 1973 chefdirigent was. Hij geeft een fraai pseudo-oriëntaalse sfeer aan de opera; Luister naar het uitzinnige begin van de tweede akte tijdens de sluiting van de markt. Er zijn bezwaarlijke coupures, waarvan de meest kwalijke in de tweede akte van de verschijning van Gérard na de air des clochettes en in de derde akte de scène van Frédéric (Charles Dagueressar) en Gérard. Vanwege de atmosfeer en uitstekende zangers een interessante opname!
T: 103 minuten
Malibran CDRG200 (2CDs)
4.
Radio Paris bracht op 24 en 25 januari 1955 een uitvoering van ‘Lakmé’ tot stand in Studio Armand Moissant met opnieuw Mado Robin in haar glansrol. Haar Brahmaanse priesterdochter bezit – twee en een half jaar na de studio-opname van Decca (zie 1.) – nog altijd de puurheid en oprechtheid die zijn gelijke na haar niet meer zou kennen.
De hier 53-jarige tenor Charles Richard had al sinds de jaren dertig in operettes gezongen, had in 1945 zijn debuut bij de Opéra-Comique gemaakt en zou een jaar na deze radio-uitvoering zijn carrière beëindigen. Hier als Gérald klinkt zijn tenor lyrique léger in de hoogte open, soms geforceerd en niet altijd glansrijk, maar hij geeft een gepassioneerd portret van de Britse officier.
Opnieuw Pierre Savignol als een dominante Nilakhanta, nu zeven jaren eerder dan de radio-opname van 1961 (zie 2.) met een mooi timbre en heerlijke articulatie en opnieuw ook Agnès Disney (zie 1. & 2.) als de beste Mallika van Parijs. Luxe bezet ook de partijen van Frédéric door de baryton-martin Camille Maurane en Ellen door de sopraan Nadine Sautereau. En ook hier is de tekst van Hadji in de tweede akte gereciteerd.
De hier 58-jarige Jules Gressier dirigeert het Orchestre de Radiodiffusion-Télévision Française 2,5 jaar voor zijn overlijden. Hij was van 1941 tot 1951 chefdirigent van het orkest (voorheen l’Orchestre lyrique de la Radiodiffusion Nationale (RN) en Radio-Diffusion Française (RDF)). Gressier luistert uitstekend naar de zangers en geeft ze alle vrijheid. De coupures hier zijn niet storend. In de eerste akte twee fragmenten van de Europeanen, in de tweede akte een fragment van de koopmannen en de Europeanen en het ballet en in de derde akte een coupure in het duet van Lakmé en Gérard. Een historisch document!
T: 100 minuten
Forlane FOR 17004 (8CDs)
5.
EMI nam tussen 9 en 15 mei 1962 in Salle Wagram van Parijs vijftig minuten hoogtepunten uit ‘Lakmé’ op. Men hoort uit de eerste akte de prière en aria van Lakmé, de barcarolle van Lakmé en Mallika en de aria van Gérard, uit de tweede akte de stance van Nilakhanta, de air des clochettes van Lakmé en het duet van Lakmé en Gérard en uit de derde akte de berceuse van Lakmé, de cantilène van Gérard en hun duet. Helaas is de finale I “C’est le dieu de la jeunesse” niet opgenomen.
De Amerikaanse sopraan Gianna d’Angelo is een prachtige Lakmé. Oprecht, eenvoudig en elegant. De Zweedse tenor Nicolaï Gedda zingt Gérald met stemschoonheid, beheersing en schitterende frasering en de Franse bariton Ernest Blanc zingt de stance van Nilakhanta in de tweede akte prachtig teder en bedroefd. De partij van Mallika is luxe bezet met de Franse mezzo Jane Berbié in de barcarolle met Lakmé van de eerste akte. De Franse dirigent Georges Prêtre geeft met het Orchestre du Théâtre National de l’Opéra-Comique een geconcentreerde en intensieve lezing en vertelt de romantische legende. Een aantrekkelijk album!
T: 51 minuten
EMI 7243 5 73096 2 2 (10CDs)
Het is jammer dat de acht fragmenten die Odéon in 1926/1927 met Orchestre de l’Opéra-Comique onder leiding van dirigent Gustave Cloëz opnam nog nooit op CD verschenen. Marie-Thérèse Gauley als Lakmé en Gaston Micheletti als Gérard zijn hier fantastisch.