***** Ineke Huysman & Roosje Peeters – Johan de Witt en het Rampjaar

Johan de Witt (1625-1672) is één van de belangrijkste staatsmannen die Nederland heeft gekend. Bijna 36.000 brieven van en aan de raadpensionaris bevinden zich in het Nationaal Archief. Met de vorming van het projectteam ‘Briefwisseling van Johan de Witt’ door het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis in 2016 kwam een groep onderzoekers bijeen om deze correspondentie van De Witt door te spitten. Als resultaat hiervan verschenen reeds de twee bundels ‘Johan de Witt en Engeland’ en ‘Johan de Witt en Frankrijk’. In het kader van de 350-jarige herdenking van het Rampjaar 1672 is nu van de onderzoeksgroep de verzameling ‘Johan de Witt en het Rampjaar; een bloemlezing uit zijn correspondentie’ uitgebracht, samengesteld en geredigeerd door InekeHuysman en Roosje Peeters.

In het Rampjaar 1672 werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederland aangevallen door Frankrijk, Engeland en Duitsland. Johan de Witt was in dat jaar nog altijd de machtigste man in de Republiek. De onderzoeksgroep wilde laten zien waarover en hoe De Witt in dit desastreuze jaar correspondeerde. Van de 750 brieven van en aan De Witt uit dat jaar werden 26 geselecteerd voor de bundel en ieder van de teamleden werkte aan één brief. Elke brief wordt voorzien van een introductie, is afgedrukt als origineel, als transcriptie én als hertaling.

De brieven tonen dat De Witt de schakel vormde tussen de vele internationaal opererende diplomaten en de Staten-Generaal, maar ook in het binnenland de man was tot wie velen zich wendden. De brieven geven daarnaast een goede indruk van het Rampjaar 1672, waarmee een einde kwam aan de Gouden Eeuw. De laatste brief dateert van 12 augustus 1672, acht dagen voordat De Witt op 46-jarige leeftijd werd vermoord, waarschijnlijk een geregisseerde actie waarvan Willem III weet had. De bundel is fraai van tekeningen in 17e-eeuwse stijl voorzien door Jean-Marc van Tol.

Hardcover
februari 2022
272 pagina’s
Uitgever Catullus
ISBN 9789492409720
€ 24,99

***** Raymond Fagel & Judith Pollmann – 1572

Op 1 april 1572 veroverden de watergeuzen Den Briel. Ze ontketenden daarmee een bloedige opstand die na vele jaren van strijd zou leiden tot het ontstaan van Nederland. In het kader van de 450-jarige herdenking van dat rampjaar verschijnt van Raymond Fagel en Judith Pollmann – docenten geschiedenis aan de Universiteit Leiden en specialisten in de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog – het boek ‘1572; Burgeroorlog in de Nederlanden’.

In hun boek stellen Fagel en Pollmann de vraag waarom het – gezien de onderlinge strijd in de opstandige kringen – de regering van Alva niet meteen lukte de opstand in de kiem te smoren. Hoe kon het ongeregelde gezelschap van agressieve ballingen, inderhaast gehuurde troepen en onderling verdeelde burgers succesvol weerstand bieden aan de getrainde regeringslegers van Alva? In de vier hoofdstukken winter, lente, zomer en herfst wordt een beeld gegeven hoe de onvoorspelbare gebeurtenissen van 1572 zich ontvouwden.

‘1572; Burgeroorlog in de Nederlanden’ toont hoe versplinterd eigenlijk de Nederlanden in 1572 waren. Aansluiting bij de Watergeuzen en Oranje werd voor sommige boze burgers een aantrekkelijker alternatief dan samenwerken met het wettige gezag van Alva. Dat er echter zo’n chaos ontstond, kwam vooral omdat Alva en Oranje niet geïnteresseerd waren in wat er in bepaalde gewesten gebeurde en andere dingen aan hun hoofd hadden. Fagel en Pollmann laten zien dat de uiteindelijke samenwerking van de opstandelingen vooral gestoeld bleek op gedeelde belangen en weinig te maken had met gedeelde waarden, zoals godsdienstvrijheid of een gedeeld vaderland. Een uiterst gedetailleerde beschrijving van een interessant jaar.

Paperback
maart 2022
248 pagina’s
Uitgever Prometheus
ISBN 9789044650129
€ 22,50

***** Godfried Bomans – De gierige koning

Bij het grote publiek werd Godfried Bomans (1913-1971) als schrijver vooral bekend door zijn roman ‘Erik of het klein insectenboek’ (1941). In Bomans’ oeuvre nemen sprookjes een vooraanstaande plaats in. Zo schreef hij al in 1935 ‘De gierige koning’, waarvan in 1996 de helft werd gepubliceerd. Onlangs dook in de nalatenschap van Bomans’ boezemvriend Harry Prenen een complete versie van dit sprookje op, die nu in een mooi vormgegeven uitgave is verschenen.

‘De gierige koning’ gaat over een koning die buitengewoon vrekkig is. Op een dag staat de dood voor zijn deur en kondigt aan hem over drie maanden te komen halen. Een jong, onschuldig meisje kan de koning wellicht nog voor de naderende dood beschermen. De onverschrokken zoon van de slotenmaker moet voor de koning naar het meisje zoeken bij de moeder van de duivel…

In ‘De gierige koning’ kon Bomans zijn rijke fantasie met hoogste genoegen uiten en het sprookje met een donker randje kenmerkt zich dan ook door zijn grote gevoel voor ironie. De uitgave is van fraaie tekeningen voorzien door de Chinees-Nederlandse striptekenaar en illustrator Thé Tjong-Khing (1933).

Hardcover
maart 2022
64 pagina’s
Uitgeverij Sunny Home
ISBN 9789077780046
€ 23,95

***** Jack Kerouac – Eenzame reiziger

In het kader van de 100ste geboortedag van de Amerikaanse schrijver Jack Kerouac (1922-1969) heeft Uitgeverij Oevers diens boek ‘Lonely Traveler’ (1960) voor het eerst in het Nederlands uitgebracht. Arie Storm vertaalde het werk als ‘Eenzame reiziger’. ‘Eenzame reiziger’ is een reisverslag van Kerouacs omzwervingen door de VS, Mexico, Marokko, Londen en Parijs. Het is een non-fiction verzameling van acht korte essays, waarin hij thema’s als relaties, werk en het leven onderweg bespreekt.

Het boek opent met Kerouacs antwoorden op een vragenlijst van zijn uitgever over zijn leven en werk. Hij bezoekt een stierengevecht in “Mexicaanse gozers”, reist door Californië als remmer van een trein in “De spoorwegaarde” en als hutsteward en hulpkok in “Sloddervossen van de keukenzee”, geeft een voorbeeld van het nachtleven van de beatgeneration in “Scènes in New York”, verblijft in het prachtige “Alleen op een bergtop” als brandwacht – de eenzame reiziger van de titel – twee maanden in het Cascadegebergte van Noord-Amerika en dwaalt na het broeierige Tanger en de heerlijkheden van Parijs door het kille Londen in “Grote reis naar Europa”.

Jack Kerouac schrijft in zijn kenmerkende spontane, natuurlijke stijl. Men ziet, hoort en voelt alles en wie de geluidsopnamen van Kerouac kent, hoort zijn stem in alle – zelfs de Nederlandse – zinnen. ‘Eenzame reiziger’ is een dronken en energiek feest van de behoefte tot ontdekking en innerlijke ontwikkeling.

Paperback
maart 2022
280 pagina’s
Uitgeverij Oevers
ISBN 9789492068828
€ 22,50

***** Georges Perec – De Wedergekeerden

De Franse auteur Georges Perec (1936-1982) was een zoon van Poolse Joden die naar Frankrijk waren uitgeweken. Zijn moeder werd in 1943 gedeporteerd en hijzelf overleed vier dagen voor zijn 46e verjaardag aan longkanker. Veel van zijn werken wemelen van de woordspelen. Zijn roman ‘La disparition’ (1969) is een e-lipogram, een tekst waarin geen e voorkomt. In 2009 verscheen hiervan een Nederlandse vertaling van Guido van de Wiel onder de titel ‘’t Manco’. Aan de nu uitgebrachte vertaling van Perecs roman ‘Les revenentes’ (1972), waarin de e juist de enige klinker is, werkte Van de Wiel twaalf jaren.

‘De wedergekeerden’ schetst Clément en de legende der edelstenen. Bérengère de Brémen-Brévent brengt de stenen mee ter Exeterer kerk en wenst ze tegen veel geld te venten. Bendeleden wensen echter deze edelstenen met geweld weg te nemen. Weet Clément met een seksfeest de rest beet te nemen en de edelstenen zelf te stelen?

De vormbeperking van het lipogram dient als motor voor ‘De wedergekeerden’. Perec leek met het werk de grenzen op te zoeken hoe ver je kunt gaan in het schrijven met slechts één klinker. Daarnaast is ‘De wedergekeerden’ een krachttoer van de vertaler. Zo nu en dan leest het als een oud-Nederlandse tekst. Bovendien krijgt de lezer een actieve rol, aangezien dikwijls de tekst pas te begrijpen is als men het hardop voorleest.

Hardcover
februari 2022
128 pagina’s
Uitgever de Arbeiderspers
ISBN 9789029545464
€ 22,50

**** Mala Kacenberg – Het meisje, de kat en het bos

De Poolse Mala Kacenberg (1927) overleefde als enige van haar familie de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog emigreerde zij naar Londen en noteerde zij haar lotgevallen in de oorlog die in 1995 werden gepubliceerd als ‘Mala’s cat’. Dit boek is nu in het Nederlands vertaald door Els van Son en uitgegeven als ‘Het meisje, de kat en het bos’.

‘Het meisje, de kat en het bos’ is het verhaal van het Joodse meisje Mala, dat vergezeld door haar kat Malach de Tweede Wereldoorlog overleefde. Wanneer de nazi’s Polen binnenvallen, wordt het Poolse dorp Tarnogrod van de 12-jarige Mala een getto en besluit zij zich te verschuilen in het bos. Zij gaat van dorp naar dorp en overleeft door sluw te liegen en te bedriegen. Mala Kacenberg vertelt de verschrikkelijke gebeurtenissen met gereserveerdheid en een nauwkeurigheid, die bijna fotografisch werkt. Een ongelooflijke en wonderbaarlijke jeugd van een listig en dapper Joods meisje in de Tweede Wereldoorlog.

Paperback
maart 2022
288 pagina’s
Uitgever The House of Books
ISBN 9789044363371
€ 22,99

**** Peter Wohlleben – De lange adem van bomen

De Duitse bosbouwkundige Peter Wohlleben (1964) trok in 2015 wereldwijd aandacht met zijn boek ‘Das geheime Leben der Bäume’ als pleitbezorger voor een ecologisch en economisch duurzaam bosbeheer. Zijn meest recente boek ‘Der lange Atem der Bäume’ (2021) is nu in een Nederlandse vertaling van Bonella van Beusekomuitgebracht als ‘De lange adem van bomen; Hoe bomen leren om te gaan met klimaatverandering en hoe dat ons kan redden’.

In ‘De lange adem van bomen’ beschrijft Wohlleben hoe bomen zich kunnen aanpassen aan klimaatveranderingen. Dit reguleren wordt echter bedreigd door ingrepen van de mens. Bosbouw, boslobby en politiek verstoren de zelfregulatie van de natuur waardoor de basis voor ons eigen bestaan wordt vernietigd. Wohllebens indringende boodschap is dat wij zuinig dienen te zijn op onze bomen die ons klimaat én dus ook ons kunnen redden.

Hardcover
maart 2022
222 pagina’s
Uitgever Lev.
ISBN 9789400507326
€ 20,99

*** Monika Helfer – Waar vader was

De thema’s van de boeken van de Oostenrijkse schrijfster Monika Helfer (1947) gaan dikwijls over moeilijke familieomstandigheden, waarbij de kern ligt op het perspectief vanuit het kind. Haar boek ‘Vati’ was in 2021 genomineerd voor de Deutscher Buchpreis en is nu in Nederlandse vertaling van Ralph Aarnout verschenen als ‘Waar vader was’.

De roman vertelt over Helfers zwijgzame vader, die na de oorlog in een herstellingsoord voor soldaten werkt en daar met trots een bibliotheek beheert. Nadat hij een zelfmoordpoging onderneemt en zijn echtgenote overlijdt aan kanker gaat hij het klooster in. Zijn kinderen worden vervolgens bij verschillende familieleden ondergebracht tot hun vader hertrouwt. Met de flarden informatie uit het verleden probeert Helfer te begrijpen wie haar vader was. Zij koppelt diverse werelden en tijden en vertelt met beheerst gevoel.

Hardcover
maart 2022
176 pagina’s
Uitgever Nieuw Amsterdam
ISBN 9789046828823
€ 21,99