** (Westbroek *****)
© DNO
Amsterdam, 16 november 2019
Audi’s ‘Die Walküre’: naar de brandstapel!
MUZIKAAL
1. Is men trouw aan de muziek of zijn er veranderingen?
– De Nederlandse Opera (DNO) herneemt alweer de productie uit 1998 van ‘Die Walküre’ (1870, München) van Richard Wagner (1813-1883). Ex-intendant Pierre Audi (Libanon, 1955) heeft zijn oude enscenering nog geprogrammeerd voor het laatste seizoen, dat hij voor DNO mocht invullen en kan daardoor nog mooi een gage op zijn conto bijschrijven. ****
2. Zijn de zangers rollendekkend?
– De bezoekers komen natuurlijk voor de Nederlandse sopraan Eva-Maria Westbroek als Sieglinde en alleen zij maakt het bezoek aan ‘Die Walküre’ de moeite waard. Geloof het of niet, maar zij zingt Sieglinde voor het eerst in een scenische productie in Nederland! Vocaal is zij in topvorm. De hoogte is zeker, de frasen fraai gevormd gezongen en de stem in één lijn. Eva-Maria Westbroek is gewoonweg de beste Sieglinde van de afgelopen 50 jaren. *****
De overige zangers zijn helaas niet om naar huis te schrijven en kenmerken zich vooral door een ontbrekende laagte. De Oostenrijkse sopraan Martina Serafin heeft de drie gescheiden registers van haar ooit lyrische sopraan in Brünnhilde geperst en dat zal zij misschien nog een paar jaren kunnen doen. Het verhalende karakter van derde akte vertolkte zij goed. De Schotse bas Iain Paterson zingt een vocaal onrustige Wotan, zonder diepte en met nu eens vlakke, dan weer nasale tonen. De Duitse tenor Michael König als Siegmund houdt eentonig zijn stem op één plek en zingt niet fraai open. De Deense bas Stephen Milling heeft men beter gehoord. Hij “spuckt” zijn tekst, zingt nauwelijks lijnen en vermijdt zijn sonore laagte. De Duitse mezzo Okka von der Damerau zingt Fricka met een slank middenregister en zonder echte mezzokwaliteit in haar stem. Opvallend geconcentreerd en met stamina zongen de acht Walküres. **
3. Is de dirigent betrokken bij het podium?
– Eva-Maria Westbroek, die Sieglinde vertolkte met alle belangrijke dirigenten van de wereld, maakt haar scenische Sieglinde-debuut in Nederland onder de onbetrouwbare leiding van dirigent Marc Albrecht. Het is zijn debuut in ‘Die Walküre’ en hij slaat de maat, maar mist de pols, de hartslag van het drama. Zo saai hoorde men deze opera nog nooit! *
4. Vormen de (koor- en) orkestleden onderling en samen een eenheid?
– Er is geen koor in ‘Die Walküre’. Albrecht weet Het Nederlands Philharmonisch Orkest – ondanks verzorgd spel – niet te bezielen. **
DRAMATURGISCH
5. Wordt er een verhaal verteld?
– Er wordt door Pierre Audi geen verhaal verteld en er is weinig interactie tussen de personages. Verder dan een decoratieve, oratoriumachtige “park-and-bark” enscenering weet hij niet te komen. Hierdoor voelt de avond oneindig lang. **
6. Komt de enscenering overeen met het libretto?
– De enscenering druist niet in tegen het libretto, maar Audi’s interpretatieve luiheid is stuitend. Het is niet coherent, niet dramatisch, niet effectief en niet interessant. **
7. Hoe is de integratie regie – muziek?
– Audi is geen regisseur van muziek, maar een choreograaf; “een paar passen naar links, een paar passen naar rechts”. Het decor is akoestisch betreurenswaardig. Het orkest op dezelfde hoogte als de zangers bij Wagner getuigt van ten hemel schreiende onnozelheid. *
8. Hoe is de esthetiek en functionaliteit van de vormgeving?
– Het decor is mooi, maar alleen als je er recht voor zit. De enscenering is niet vanaf alle plaatsen van het auditorium te overzien. Verder dan mooie beelden en het verplaatsen van de zangers – komt Audi niet. De kostuums zijn onsamenhangend en inwisselbaar voor elke, willekeurige Audi-enscenering. Het licht en de schijnwerpers in de zaal zijn nog immer storend. **
ALGEMEEN
9. Is de productie onderscheidend of spraakmakend?
– Men wordt door deze enscenering niet verrast, intellectueel uitgedaagd of gedwongen na te denken. **
10. Is de productie artistiek innovatief?
– Deze oude enscenering van ‘Die Walküre’ was in 1998 wellicht “kunstzinnig”, maar doet nu gedateerd aan. Bovendien is de 31-jarige relatie tussen DNO en Pierre Audi al net zo pathologisch als de relatie van Siegmund en Sieglinde. **
11. Zijn er Nederlanders betrokken bij de productie (zangers, regisseur, ontwerpers, dirigent)?
– Wat is het een gemiste kans van DNO om Frank van Aken naast Eva-Maria Westbroek te engageren als de tweeling Siegmund en Sieglinde. En maar liefst twee van de acht Walküres zijn Nederlandse: Eva Kroon als Grimgerde en Iris van Wijnen als Rossweisse. ***
12. Hoe is het bezoekersaantal in verhouding tot de zaalcapaciteit?
– Alle voorstellingen van ‘Die Walküre’ zijn uitverkocht vanwege Eva-Maria Westbroek. Voor de enscenering komt men niet. Bij de herneming in 2013 waren immers na de première voor diverse voorstellingen in bijna alle categorieën nog genoeg kaarten verkrijgbaar. En na deze huidige reeks kan deze productie van ‘Die Walküre’ dan eindelijk met Brünnhilde op de brandstapel. *****