25-08-2015

De bas-bariton José van Dam werd op 25 augustus 1940 in Brussel geboren.

Het label Erato viert de 75ste verjaardag van José van Dam met de uitgave van een CD-box in de serie ‘Autograph’. De tien CDs tonen José van Dam in zijn indrukwekkende repertoire. CD 1 heet ‘Devils’ en laat Van Dam eerst horen als een sarcastische Méphistophélès in ‘La Damnation de Faust’ van Berlioz, de partij waarmee hij zijn debuut maakte in de Scala in 1995. Daarna een meer menselijke Méphistophélès in ‘Faust’ van Gounod, de opera waarin Van Dam voor het eerst in de L’Opéra van Parijs zong als Wagner. Tenslotte zijn glansrollen van de vier schurken in ‘Les Contes d’Hoffmann’ van Offenbach. CD2 zou men in plaats van ‘Fathers’ beter “vaderfiguren” kunnen noemen met fragmenten uit ‘Iphigénie en Aulide’ van Gluck, ‘Lakmé’ van Delibes, ‘Manon’ van Massenet, ‘Louis’ van Charpentier en ‘Les Dialogues des Carmélites van Poulenc. Tevens bevat de CD zeven fragmenten van Van Dam in de meer theatrale, Franse versie van ‘Don Carlos’ van Verdi als Philippe, de rol die hij in de Munt Schouwburg van Brussel zong in 1981, nadat hij er twintig jaren niet had opgetreden. CD 3 – de derde in het Frans – presenteert de ‘Don Quichottes’. Uiteraard zijn onovertroffen uitvoering van de titelrol van ‘Don Quichotte’ van Massenet, maar ook interessant de ‘Quatre chansons de Don Quichotte’ van Ibert en ‘Don Quichotte à Dulcinée’ van Ravel, beide in zowel de versie voor piano als voor orkest. CD 4, 5 en 6 bieden José van Dam in opnamen gedurende ‘Two Centuries of Opera’. Allereerst als Isménor in ‘Dardanus’ van Rameau, de rol die hij in 2008 in L’Opèra zong. Vervolgens Don Alfonso in ‘Così fan tutte’, waarmee hij in 1967 zijn debuut bij de Deutsche Oper Berlin maakte. Daarna Van Dam in Wagner, in de titelrol in ‘Der fliegende Holländer’. Tot de andere hoogtepunten op deze CDs behoort uiteraard de aria van Escamillo uit ‘Carmen’, waarmee Van Dam voor het eerst zong in de Verenigde Staten in 1967 in Sante Fé, zijn debuut maakte op 17 januari 1972 in de Scala van Milaan en op 21 november 1975 voor het eerst optrad in de Metropolitan Opera van New York. Ook interessant zijn de fragmenten uit ‘Salome’ van Richard Strauss in het Duits én in het Frans van zijn rol als Jochanaan, waarmee hij in het seizoen 1977/1978 bij de Salzburger Festspiele optrad. En zijn glansrol als Golaud in ‘Pelléas et Mélisande’ is uiteraard ook ruim vertegenwoordigd. De CDs 7, 8 en 9 laten de veelzijdigheid van Van Dam nog horen in ‘Mélodies, Lieder en Oratorio’ en tenslotte biedt CD 10 een fascinerend ‘Interview’ met José Van Dam van 22 febuari 2014, waarin de bas-bariton vertelt over zijn partijen aan de hand van korte fragmenten. Uiteraard ontbreken sommige belangrijke rollen van José van Dam, waaronder de titelrol in ‘Saint François d’Assise’ van Messiaen, die hij op 28 november 1983 zong tijdens de wereldpremière in de L’Opéra van Parijs. De opera komt in het interview nog even ter sprake en Van Dam nam de rol twee weken na de wereldpremière in de studio op voor het label Assai Classics. Ook zijn glansrollen als Figaro, Boris Godoenov en Hans Sachs zijn niet geïncludeerd, maar men moet keuzes maken. De CD-box is een waardevol eerbetoon aan José van Dam. Het laat zich luisteren als de nalatenschap en getuigenis van de enorme carrière van één van de belangrijkste bas-baritons van de tweede helft van de twintigste eeuw.
Erato 0825646190492 (10CDs)