© Clärchen & Matthias Baus
Amsterdam, 1 juni 2015

Saaie ‘Lulu’ bij DNO

MUZIKAAL
1. Is men trouw aan de muziek of zijn er veranderingen?
– De Nationale Opera (DNO) brengt de opera ‘Lulu‘ van Alban Berg (1885-1935) in de volledige versie. Berg overleed voordat hij de opera kon voltooien en de componist Friedrich Cerha maakte de derde en laatste akte af. DNO doet nu alsof deze opvoering van ‘Lulu’ de “Nationale” première is, maar niets is minder waar. *****
2. Zijn de zangers rollendekkend?
– De solisten zijn goed, maar niet ongelooflijk goed. Mojca Erdmann als Lulu (ook in de Berliner Staatsoper, 2012 en 2015) zingt alle noten, inclusief de geoktaveerde hoge E in de tweede scène van de eerste akte, die waarschijnlijk nog nooit eerder iemand zong. Maar zij klinkt niet sensueel en te volwassen om geloofwaardig onwetend en zedeloos te zijn. Johan Reuter als Dr. Schön/Jack the Ripper (ook in Kopenhagen, 2010) is met zijn indrukwekkende bariton de ster van de bezetting en ook William Burden is een fantastische Der Maler/ Ein Neger. Hij had beter plaatsen kunnen ruilen met Daniel Brenna, die als Alwa zijn monoloog in de tweede akte niet aankan. Franz Grundheber als Schigolch (ook in Salzburg en Liceu, 2010 en L’Opéra, 2011) en Jennifer Larmore als Gräfin Geschwitz (ook in L’Opéra van Parijs, 2011) vormen een prima paar. Kortom, een oorbare bezetting, die je krijgt als casting managers elkaar naspreken en kopiëren in plaats van hun eigen oren gebruiken. ***
3. Is de dirigent betrokken bij het podium?
– Dirigent Lothar Zagrosek valt in voor Fabio Luisi die op het laatste moment afzegde. Zagrosek is een harde werker. Hij is in de eerste akte druk bezig het Concertgebouworkest te motiveren en is vooral in de tweede en derde akte betrokken bij de zangers. Hij geeft de inzetten vaak aan en zingt alles mee! ****
4. Vormen de (koor- en) orkestleden onderling en samen een eenheid?
– Het Concertgebouworkest kinkt onwennig in ‘Lulu’. Waarom bij deze ‘Lulu’ voor dit orkest gekozen werd is een raadsel. Wellicht vinden de orkestleden dat zelf ook, want op de meerdere momenten dat ze niets te doen hebben zijn ze met elkaar aan het ginnegappen. ***

DRAMATURGISCH
5. Komt de enscenering overeen met het libretto?
– Tekenaar/schilder/filmmaker/vormgever William Kentridge krijgt bij DNO de gelegenheid ‘Lulu’ te regisseren. Hij volgt het libretto overal keurig netjes. ****
6. Wordt er een verhaal verteld?
– Kentridge vertelt het verhaal vanzelfsprekend, zonder wijzigingen, maar ook zonder aanvullingen. ***
7. Hoe is de integratie regie – muziek?
– De spanning en verwarring in de muziek van Alban Berg vertaalt Kentridge niet in zijn enscenering. Er is geen fantasie in de personenregie; de zangers staan en zingen, “park and bark”. **
8. Hoe is de esthetiek en functionaliteit van de vormgeving?
– De enscenering van Kentridge is vooral decoratief. Projectie op schuivende panelen zijn in de eerste akte interessant, maar boeien niet een hele avond. **

ALGEMEEN
9. Is de productie artistiek innovatief?
–  Kentridge drukt zijn eigen stempel op de voorstelling en werkt met gelaagdheid door middel van toneel, pantomime, filmprojectie en tekenkunst. Maar om de aandacht van een operaliefhebber te krijgen is meer nodig. **
10. Is de productie onderscheidend of spraakmakend?
– Dit is niet een gedenkwaardige enscenering van ‘Lulu’, waarover nog lange tijd zal worden gesproken. **
11. Is er Nederlandse betrokkenheid bij de productie (zangers, regisseur, ontwerpers, dirigent)?
– De Nederlandse alt Helena Rasker maakt indruk als de Mutter en verder Roger Smeets als de journalist. Slechts twee van de 25 rollen in de opera bezet door Nederlanders (8%) is waarschijnlijk het laagste percentage ooit in een opera bij DNO. *
12. Hoe is het bezoekersaantal in verhouding tot de zaalcapaciteit?
– De zaal zat bijna vol, maar dat zegt niets meer nu DNO tegenwoordig op de dag van de voorstelling kaarten voor de helft van de prijs aanbiedt en medewerkers entreebewijzen kunnen kopen voor 10 euro. Ongelooflijk hoeveel mensen in de tweede pauze het Muziektheater verlieten om niet meer terug te komen. Er zijn gelukkig twee pauzes. ****