© Uwe Stratsmann
Wuppertal, 8 mei 2015
Michiel Dijkema maakt sfeervolle ‘Salome’ voor Wuppertal
Met een sterke coup de théâtre besluit de opera ‘Salome’ in de enscenering van de Nederlandse regisseur Michiel Dijkema voor de Wuppertaler Bühnen. Een productie die door de sfeerbeelden en de muzikale uitvoering indruk maakt.
De opera van Wuppertal – een stad met 350.000 inwoners even over de Nederlands-Duitse grens – levert regio-overschrijdende opera. Het Jugendstil operahuis dateert uit 1907 en werd na de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog weer opgebouwd en in 1956 met ‘Mathis der Mahler’ van Hindemith heropend.
De eerste opvoering van de opera ‘Salome’ van Richard Strauss (1864-1949) in Wuppertal vond al plaats op 4 december 1906 in het Stadttheater Elberfeld, één jaar na de wereldpremière van Dresden. Sindsdien was ‘Salome’ onderdeel van het repertoire in Wuppertal en voor de meest recente productie gaat men terug naar 1999. De Nederlandse regisseur en decorontwerper Michiel Dijkema heeft nu een nieuwe enscenering voor de Wuppertaler Bühnen vervaardigd. Hij laat het drama zich sfeervol voltrekken in de nevelmist op twee concave vlakten; uit de bovenste vlakte schijnt door een opening “Der Mond”, door de onderste verschaft door een evengrote opening toegang tot de “Gruft” van Jochanaan. De kostuums zijn schitterend; Salome inclusief tattoos in bruidsjurk, Herodes en Herodias in goud en bont, de soldaten in middeleeuws uniform, de Joden in orthodoxe kleding. Jochanaan lijkt op een verwaarloosde zwerver zoals men ze ook in Amsterdam dankzij de bezuinigen GGZ steeds meer ziet.
Bij Dijkema geen poespas of excentrieke toevoegingen. Tijdens de rusten kijkt de – mannelijke – Page naar Narraboth, Narraboth naar Salome, Salome naar Jochanaan en tijdens het tussenspel gebeurt niet veel. En bij de Dans van de Zeven Sluiers zakt de uitvoering even in. Maar een fraaie coup de théâtre presenteert Dijkema aan het einde. Nadat Salome haar zin krijgt en Jochanaan is onthoofd, verordent Herodes de dood van Salome en verblinden de Pages de toeschouwers met felle lichten. Dan ziet men Salome weer aan de rand van het toneel staan en wordt plotseling haar “Kopf vom Rumpf getrennt”. Ein übler Anblick en het publiek houdt even de adem in.
Met ingang van dit seizoen heeft de opera van Wuppertal als enige Duitse operahuis haar vaste zangersensemble ontbonden en in de plaats daarvan wordt met freelance zangers gewerkt. De Italiaanse sopraan Cristina Baggio is een facetrijke Salome. Zij belichaamt het pittige, jonge meisje volkomen en zingt mooie frasen met haar buigzame stem, ook al verzint zij vaak enkele noten erbij.
De Duitse bariton Thomas Gazheli is een Jochanaan met extreme gezichtsuitdrukkingen. Hij heeft een sterke en interessante stem; een heldenbariton, die breed durft te zingen. Een verademing! De Amerikaanse tenor Michael Hendrik maakt zijn Duitse debuut in de rol van Herodes, heeft een goede, stralende en kernachtige klank en zingt in perfect Duits. De Italiaanse tenor Emilio Pons is een heldere Narraboth en de Kroatische, dramatische mezzosopraan Duravka Mušović is een passende Herodias. De Duitse bassen Falko Hönisch en Peter Paul maken vocaal indruk als de Soldaten.
Het Sinfonieorchester Wuppertal speelt alsof ook hun leven ervan afhangt en laat de neurose vanuit de orkestbak opstijgen. Aangezien Wuppertal een nieuwe Generalmusikdirektor (GMD) zoekt, dirigeert voor elk van de zes uitvoeringen van ‘Salome’ een andere kandidaat voor de positie. De Amerikaanse dirigent Ivan Törzs – tussen 2002 en 2008 chefdirigent van de Vlaamse Opera – moest hier hard werken voor zijn sollicitatie. Waarschijnlijk vanwege de weinige repetitietijd kwam de complexe partituur niet altijd strak onder elkaar, maar Törzs kon zich laten zien en horen als een betrouwbare zangersdirigent. Een serieuze kandidaat voor de betrekking van GMD voor Wuppertal!
Kijk op YouTube