Cristina Deutekom

28-08-1931    07-08-2014

Cristina Deutekom, één van de belangrijkste operazangeressen van Nederland, is op 7 augustus 2014 na een kort ziekbed in het VU-ziekenhuis in haar geboorteplaats Amsterdam overleden.
De wereldberoemde sopraan is 82 jaar geworden.

Schrijf in het Contactformulier uw condoleance, waarin u kunt laten weten wat het overlijden van Cristina Deutekom voor u betekent.

Condoleances:

Onze grootste operadiva en zeer gewaardeerde collega Cristina Deutekom is niet meer. We hadden op het Amsterdams Conservatorium dezelfde zanglerares namelijk Coby Riemersma, hebben samen in de operastudio van De Nederlandse Operastichting gezeten, een paar TV-uitzendingen gedaan en ‘Die Zauberflöte’ van Mozart in Brussel ten gehore gebracht. Cristina als de onvergetelijke Koningin van de Nacht en ik als Eerste Dame. Daarna hebben we beiden onze vleugels uitgeslagen naar het buitenland en heeft vooral Cristina een internationale carrière gemaakt. Logisch want zij had een stem als een klok. Een grote zilveren klok! Ook blonk ze uit in collegialiteit, want welke zangeres geeft als zij eens niet gedisponeerd is haar koninklijk concert over aan haar grootste concurrente? Niemand, maar zij wel! Een formidabele collega, een formidabele zangeres. Ik wens haar man Jaap en dochter Irma heel veel sterkte met dit grote verlies.

Door Cristina Deutekom te horen als Koningin van de Nacht toen ik 15 jaar oud was, ben ik begonnen met zingen! Wat was het dan ook een eer toen ik een masterclass bij haar mocht volgen. Wat een kennis had ze en wat was het een schat! Ik ben ook trots dat ik finaliste en prijswinnares ben geweest in haar eigen operaconcours! Ze heeft zoveel betekend voor de opera! Ze was geweldig en de beroemdste zangeres die Nederland heeft voortgebracht. Ik wens haar man Jaap en Irma en Saim veel sterkte toe!! Adieu, lieve Cristina!

Een roos

Uw was een roos in de wind
Sterk maar o zo teer
Maar U bent er nu niet meer.

Al moest Uw roos zware stormen doorstaan
Velen hadden angst voor morgen
Angst of Uw roos niet zou verwelken.

Maar helaas toch ging Uw roos te vroeg verwelken
En ging voor velen de zon een beetje onder
Er hangen tranen aan de bladeren en kelken.

Nu Uw zon niet meer warmt, is het koud
Toch blijft U in velen harten doorbloeien
Ook al zal de zon iedere dag om U treuren.

Zeg maar de aller grootste sopraan van Nederland ooit is heengegaan.
Bedankt voor alles wat U heeft gedaan
De herinnering aan U zal altijd blijven bestaan.

Met oprechte deelneming,

Mijn allereerste operabezoek was in de Amsterdamse Stadsschouwburg, waar Cristina Deutekom haar debuut als Koningin van de Nacht maakte. Ik was meteen verkocht en operafan voor het leven. Dit mede door haar schitterende stem. Later ook vaak en veel van haar genoten. De hemel is weer een prachtige zangengel rijker. Dank mevrouw Deutekom voor al dat moois!

Lieve Mevrouw Deutekom, Wat ben ik u dankbaar voor de wijze lessen die ik van u heb mogen krijgen.Uw stem zit nog vaak in mijn hoofd als ik repertoire aan ’t instuderen ben.Ook de moeiteloze wijze waarop u even een vreselijk moeilijke frase voorzong zitten voor altijd in mijn geheugen.U blijft een fenomeen.Ik wens u alle rust en voor uw familie alle sterkte de komende tijd.

Cristina Deutekom was mijn eerste operaliefde. Vijf maal heb ik een optreden van haar mogen bijwonen, Verdi’s requiem, Ballo in Maschera, Trovatore, I Puritani en tenslotte Turandot. Die optredens waren altijd ware happenings, als Cristina Deutekom opkwam dan gebeurde er wat. De zilveren klank van haar stem heeft mij altijd bekoord, maar meer nog werd en word ik geraakt door die rijke volle tonen en de diep doorleefde emotionaliteit van haar zingen. “Mi restano le lagrime” Familie Deutekom, vanuit het diepst van mijn hart gecondoleerd. Operaliefhebbers verliezen een ster, maar julle een vrouw, een moeder en schoonmoeder.

Terwijl ik dit schrijf luister ik naar de opname van Lucia Di Lammermoor uit 1976. Ik realiseer me steeds meer wat wij in Nederland voor een groot zangeres in huis hadden. Ik ben van een generatie operaliefhebbers na 1985 en niet direct met haar prestaties opgegroeid. In mijn platenkast staan ongeveer 6 opnamen van haar, die ik steeds vaker beluister. Met mevrouw Deutekom verliezen we een groot Nederlander. We mogen trots zijn haar onder ons te hebben gehad. Ik wens haar familie veel sterkte met dit verlies.

Wat kan ik zeggen…ik ben erg verdrietig. Mijn zangmoeder is niet meer hier, ze is in de hemel bij de andere engelen… Mijn hart huilt ook voor Jacob, hij is zijn geliefde Cristina kwijt, twee mensen zo met elkaar versmolten…. Ik wens hem, Irma, Saim en de kinderen heel veel sterkte. Liefs, Wiebke

Met het heengaan van Cristina Deutekom verlaat ons een groot ambassadrice voor het Nederlandse zangersleven. Ik heb fantastische herinneringen aan haar uitvoeringen bij de Nederlandse Opera. Zelf zag ik haar nog een keer in Götterdämmerung in het Kurhaus dacht ik. We waren allemaal onder de indruk van haar Koningin van de Nacht, legendarisch! Later sprak ik erover met haar coach Coby Riemersma, die zei: “ik heb geen idee hoe ze het doet, die coloratuur”. Haar Lucia met Pavarotti, groots. Haar Norma, Amelia, Leonora, Elena stuk voor stuk juweeltjes. Tijdens Il Trovatore in het Circustheater realiseerde ik mij, dat haar stem altijd direct om je heen zat. Bij menig andere zanger, bijna bij allemaal, komt het geluid van het podium, maar bij haar was het meteen bij je. Il Trovatore deden we ook nog een keer concertant in Brabant (ik zong toen Ines) en kon naast haar staan. Geweldig. De dag dat ze mededeelde dat ze ophield met zingen stond ik bij haar in de lift van het Muziektheater. We waren allemaal ontdaan. Ik zag haar nog een aantal malen bij het Deutekom Concours in Enschede en we waren getuige van het concert in Theater Carré ter ere van haar 80e verjaardag. Na haar spectaculaire zangcarrière heeft zij zich toegelegd op lesgeven. Zij heeft veel betekend voor de generatie zangers die na haar kwam. De prachtige herinneringen en verhalen van die collega’s zijn te vinden op de sociale media. Ik wens Jaap, Irma en de verdere familie sterkte met het verwerken van dit grote verlies. Mede namens Edwin Rutten. R.I.P. lieve begaafde, bescheiden, grootse Cristina

Cristina Deutekom was (en blijft) voor mij de personificatie van het hoogst haalbare voor een operazanger: door middel van je stem uitdrukking te kunnen geven aan dat wat de componist heeft genoteerd, zonder enige concessie te hoeven doen aan de gestelde vocale eisen. Met haar feilloos muzikaal instinct, haar totale overgave aan het vocale drama en haar onverwoestbare, oergezonde techniek, stond alles wat ze deed altijd en volledig in dienst van de muziek. Mevrouw Deutekom – haar lessen gingen me destijds nog mijn petje en mogelijkheden te boven. Pas jaren later, toen alles op zijn plek begon te vallen, begreep ik wat ze me probeerde bij te brengen. Haar nuchterheid, haar humor, haar benadering van het vak, haar technische kunnen zijn mij sindsdien een dagelijkse bron van inspiratie. Zullen we ooit begrijpen hoeveel kennis met haar verloren is gegaan? Zullen we ons ooit realiseren, dat zingen zoals zij het deed een kunst is, die verloren dreigt te gaan? Ik wens haar man, dochter, schoonzoon en de kinderen alle sterkte bij het dragen van hun verlies. Haar persoonlijke en artistieke nalatenschap hebben haar een eeuwige plek in de muziekgeschiedenis verzekerd.

Als “oudste” vriend en collega denk ik met grote bewondering aan Cristien terug. We kwamen beide uit de Spaarndammerbuurt en ik heb haar daardoor vanaf het prille begin meegemaakt. Wij zongen samen in haar eerste “Zauberflöte” en later nog vele andere opera’s. Cristien was een lieve collega en vriendin zonder enige sterallures. Zonder de steun van haar man Jaap was zij zeker niet tot zulke grote prestaties gekomen. Bedankt lieve Stientje!!! Aan Jaap en Irma heel veel sterkte toegewenst.

Het was een groot geluk voor de studenten aan het Haags conservatorium dat mevrouw Deutekom ons les kwam geven. Haar platen had ik veel gedraaid, vooral de italiaanse aria’s die ik spectaculair vond en vind. Nog steeds verbaas ik me over het absolute meesterschap van haar zangkunst. Altijd prachtig en sprankelend jeugdig en zo ontzettend opwindend! Daarbij was ze een ontzettend warme humoristische vrouw. Een groot gemis voor iedereen, ik wens haar familie heel veel sterkte en kracht toe.

Een groot verlies voor ons. Wat zullen ze daarboven genieten van je schitterende stem. Wij blijven achter met warme, prachtige herinneringen. Rust zacht lieve collega!

Toen mevrouw Deutekom regelmatig op het Haagse Conservatorium les gaf was ik opgewonden maar ook nerveus. Zij had met alle grote tenoren gezongen die ik zo bewonderde: Corelli, Del Monaco, Kraus, Pavarotti, Bergonzi, Tucker, Carreras, Domingo etc. Wat een carrière had deze vrouw gehad en waar had zij niet allemaal gezongen… Ik zal nooit vergeten dat ik bij één van de eerste lessen mij door een aria uit Rigoletto worstelde. Ze stopte me op een punt, pakte de muziek van mijn lessenaar en wisselde het om in de opera Aida. “Dit is wat jij moet zingen!” Om een lang verhaal korter te maken, een paar jaar later zong ik in Aida de rol van Radamès op de trappen van – ik geloof – het museum in Schwerin. Met paarden, olifant en alles erop en eraan. Ze had een feilloos gevoel voor wat jij moest zingen. De opera Rigoletto laat ik sindsdien aan anderen over. Een uniek mens en zangeres heeft ons verlaten. Laat al haar later ontdekte live opnames en platen een voorbeeld zijn voor een ieder die zingt en geef haar naaste familie de kracht om zonder haar door te gaan.

Ook op een andere manier dan lesgeven probeerde mevrouw Deutekom haar steentje bij te dragen aan de carrières van Hollandse zangers. Toen ik voor de eerste keer op het Deutekom concours kwam en net begonnen was als agent, stelde Pieter Alferink mij als nieuwe collega aan haar voor. Ze was blij dat ik de handschoen had opgepakt, en bood meteen aan om altijd als vraagbaak te dienen, en wenste me alle succes toe. Hartverwarmend. Van dat aanbod heb ik inderdaad af en toe gebruik gemaakt. Bij de volgende editie kwam ze naar me toe en liet meteen weten dat het echt goed ging met mij en mijn zangers. Een mooier compliment kon ik me niet wensen. Alsnog heel veel dank daarvoor.

Met het heengaan van Cristina Deutekom is ons weer een groot ikoon van de opera ontvallen. Een grand-dame uit een tijdperk waar we met weemoed aan terugdenken. Deutekom-Van Limpt-Derksen-Van den Berg een kwartet waarmee we elke opera konden uitvoeren en die ook voor volle zalen zorgde. Cristina zal ik mij herinneren als de grootste Nederlandse operazangeres van mijn tijd, die ons allen tot voorbeeld was in haar opvattingen over haar vak, haar werk zoals ze zei, werk dat ze met grote inzet uitvoerde, met een ongelooflijke zelfdiscipline en toewijding. Dat kon alleen, wereldwijd, door een stabiel thuisfront. Een liefhebbende Jaap die haar overal begeleidde en later ook met de allerliefste zorg omringde toen het effe wat minder ging… Lieve Cristien, je slaat een gat in ons hart, maar we zijn zo dankbaar voor alles wat je ons hebt gegeven en de vele opnames die je nu tot in lengte van dagen onsterfelijk maken. Met lieve groet en de allerbeste wensen voor Jaap en Irma

Cristina Deutekom twinkelde, had persoonlijke warmte en was een ware professional. Bijna 35 jaar geleden dirigeerde ik een groot operaconcert in het Scheveningse Circustheater waar zij de ster was. En haar discipline én allure – zonder divagedrag – zie ik, met dankbaarheid! vaak terug bij de jongere generatie.

Met verslagenheid heb ik vernomen van het overlijden van Cristina Deutekom. Met veel vreugde denk ik terug aan de mooie en intense samenwerking die wij hebben gehad. Gelukkig voor je bewonderaars zijn er veel opnames van jou beschikbaar om blijvend te worden herinnerd. Wij danken je voor veel schoons na een volbracht muzikaal leven. Rust zacht.

Cristina Deutekom was een zangfenomeen met een fabuleuze hoogte. Ik leerde haar in 1962 bij De Nederlandse Opera kennen en heb de hele ontwikkeling in haar carrière, eerst als regieassistent, later als regisseur met bewondering gevolgd. Ze werkte altijd keihard, was kritisch voor zichzelf, had gevoel voor humor en voelde zich bij repetities prettig omringd door vertrouwde collega’s als o.a Jan Derksen, Adriaan van Limpt, Henk Smit en Pieter van de Berg. In de voorstellingen vereenzelvigde zij zich volledig in een rijk scala aan rollen. Tot ieders verbazing besloot ze om gezondheidsredenen plotseling in 1982 haar carrière te beëindigen, maar ze was daarna van onschatbare waarde als zangdocente voor een generatie jonge zangers, die van haar jarenlange ervaring ruim hebben geprofiteerd. Cristina was een unieke, bijzondere vrouw met het hart op de juiste plaats en ik ben dankbaar, dat ik haar over een lange periode van dichtbij heb mogen meemaken. Ik wens haar man Jaap, die met Cristina altijd zo’n sterke 2-eenheid vormde, en haar dochter Irma veel sterkte bij het verwerken van het verlies. Cristina zal voortleven in de harten van velen als een unieke kunstenares!