juni 2014

***** Dit is waarschijnlijk al de belangrijkste CD-uitgave van 2014. Watertandend hebben operaliefhebbers uitgekeken naar de opname van de opera ‘Vasco de Gama’ van Giacomo Meyerbeer (1791-1864). Meyerbeer componeerde 19 opera’s en ‘Vasco de Gama’ was zijn laatste. De opera was oorspronkelijk een opdracht van de L’Opéra de Paris na het succes van Meyerbeers opera’s ‘Robert le Diable’ (1831) en ‘Les Huguenots’ (1836). Meyerbeer werkte ruim 25 jaar af en aan aan de opera en veranderde gedurende die tijd ook de werktitel ‘L’Africaine’ in ‘Vasco de Gama’. Maar Meyerbeer overleed op 2 mei 1864 kort voor de eerste repetities van de première en de L’Opéra de Paris gaf de Belgische musicoloog Françoise-Joseph Fétis opdracht het materiaal van Meyerbeer te construeren tot een werkzame uitvoering. Fétis versneed, veranderde en verkorte de compositie en herstelde de oude werktitel ‘L’Africaine’. Sinds die postume première op 28 april 1865 heeft het publiek de opera slechts in versneden vorm mogen beleven, ondanks diverse pogingen om zoveel mogelijk muziek van Meyerbeer terug te brengen in de compositie. Maar dit alles is verleden tijd, want muziekwetenschapper Jürgen Schläder reconstrueerde voor de uitgever Ricordi de oerversie van ‘Vasco de Gama’ en van deze editie vond de première plaats op 2 februari 2013 in Chemnitz. Het CD-label CPO maakte tussen 4 en 7 februari 2013 van deze productie een geluidsopname zonder publiek en – geloof het of niet – dit is de eerste integrale studio-opname voor zowel ‘L’Africaine’ als ‘Vasco de Gama’. De meeste restauraties heeft Schläder gemaakt in de derde en vijfde akte. Zo is het drinklied van de zeelui in de derde akte hersteld en verder is muziek van de derde akte teruggebracht naar zijn oorspronkelijke plaats in het vijfde bedrijf. Ook de originele orkestratie is bijgewerkt, zoals in de aria van Vasco “Ô doux climat” in de vierde akte. De zangers op deze nieuwe opname bevestigen de waarde van de muziek van Meyerbeer. De titelrol van Vasco vond een goede ambassadeur in Plácido Domingo, maar er zijn ook opnamen met Richard Tucker en Franco Bonisolli. De Oostenrijkse tenor Bernhard Berchtold op deze CPO-opname is een lyrische en slanke Vasco, zingt fraai Frans en geeft goed gestalte aan de officier en ontdekkingsreiziger. Vele grote zangeressen zijn in live-opnamen te vinden als de slavin Sélika, waaronder Antonietta Stella, Jessye Norman, Shirley Verrett, Martina Arroyo, Montserrat Caballé en Grace Bumbry. De Russische sopraan Claudia Sorokina kan zich hier met deze giganten uiteraard niet meten, maar laat genieten van alle muziek van Sélika. En haar stem contrasteert goed met de Zuid-Koreaanse sopraan Guibee Yang als een charmante slavin Inès. De prachtige aria van Inès in de vijfde akte is hersteld, zoals tegenwoordig al vaker gedaan werd. De Franse bas Pierre-Yves Pruvot is een uitstekende Nélusko. Zijn ballade in de derde akte, waarin hij Adamastor aanroept, is één van de hoogtepunten van de opname. De Finse bas Kouta Räsänen heeft een fraai sonore laagte, maar toch ook jeugdige klank voor Don Pédro. De Duitse dirigent Frank Beermann en de Robert-Schumann-Philharmonie hebben goed gevoel voor Grand-Opéra en het Chor der Oper Chemnitz zingt nauwkeurig. Deze integrale uitgave maakt het mogelijk alle gepubliceerde en ongepubliceerde muziek te horen, die Meyerbeer voor ‘Vasco de Gama’ naliet. Naast de bekende muziek van ‘L’Africaine’ is dat zo’n anderhalf uur muziek extra. En ook al schreef Meyerbeer – net als Wagner – wellicht meer muziek dan in een avond past, dit is Meyerbeer op zijn best en van elke minuut kan men genieten.
CPO 777 828-2 (4 CDs)

***** De sopraan Victoria de los Ángeles (1923-2005) en de cellist, pianist en dirigent Pau (Pablo) Casals (1876-1973) werden allebei geboren in Barcelona. De los Ángeles was één van de belangrijkste sopranen van de twintigste eeuw en Casals één van de meest getalenteerde cellisten. Casals zei ooit over de sopraan: “De kunst van Victoria de los Ángeles behoort tot de hoogste hiërarchie van de wereld. Ik ben trots een Catalaan te zijn, zoals zij.” Ondanks hun wederzijdse bewondering en vriendschap troffen zij elkaar slechts tijdens drie gezamenlijke opvoeringen: in Puerto Rico – waar Casals in ballingschap leefde – op 1 mei 1958 zong De los Ángeles onder muzikale leiding van Casals drie aria’s van Mozart, vier dagen later in Puerto Rico op 4 mei 1958 zong zij zes liederen van Brahms met Casals aan de piano en in de Franse plaats Prades – waar Casals tot 1957 had gewoond – zong zij op 9 juli 1959 onder zijn muzikale leiding de drie zelfde aria’s van Mozart als in Puerto Rico. Van twee concerten heeft het Fundació Victoria de los Ángeles fragmenten uitgebracht op een dubbel-CD. De eerste CD opent met vijf van de liederen van Brahms. De opname is enigszins wazig, maar de breekbaarheid van De los Ángeles en het muzikale begrip van beide kunstenaars is opmerkelijk. Daarna twee van de drie Mozart-aria’s van het concert uit 1959, die al eerder op CD verschenen. De eerste CD wordt aangevuld met onder andere het lied “Cäcilie” van Richard Strauss en de aria “Voi che sapete” uit ‘Le Nozze di Figaro’, die zij op concerten vaak zong, maar waarvan zover bekend geen andere opnamen van haar bestonden. De tweede CD is volledig gewijd aan liederen van Pau Casals. De liederen gunnen een blik in het grote oeuvre liederen, dat Casals gedurende vijftig jaar schreef. Twaalf studenten zang (8) en piano (4) met een beurs van het Fundació Victoria de los Ángeles namen de niet eerder uitgebrachte 14 liederen op. De liederen zijn persoonlijk, menselijk, puur, toegewijd en soms meeslepend. Casals schreef gedetailleerd en melodisch welluidend met expressieve kracht.
Columna Música 1CM0300 (2 CDs)

***** De Poolse mezzosopraan Liliana Górska noemt het “liefde op het eerste gezicht” en beter dan dat kan men het niet verwoorden als je voor het eerst de liederen van de Franse componist Félix Fourdrain (1880-1923) hoort. Fourdrain studeerde onder andere bij Jules Massenet en componeerde ruim twintig werken voor muziektheater, waaronder ‘La Légende du Point d’Argentan’ (Opéra-Comique van Parijs, 1907), ‘La Glaneuse’ (Lyon, 1909), ‘Madame Roland’ (Rouen, 1913), ‘Vercingétorix’ (Nice, 1912), ‘Les Maris de Ginette’ (Parijs, 1917), ‘Cadet-Rousselle (Parijs, 1919), ‘Dolly’ (Rouen, 1921), ‘Le Secret de Polichinelle’ (Cannes, 1922) en kort na zijn dood ‘La Plus Jolie Fille de France’ (Le Havre, 1923). De nieuwe CD van Liliana Górska met liederen is zover bekend de enige CD met werken van Félix Fourdrain en dat maakt deze uitgave belangrijk. De mezzosopraan van Górska heeft een aangename klank en zij zingt met zekere charme. Luister naar het “La Belle aux Yeux d’Amour”, een voorbeeld van de pretentieloze miniatuurtjes op deze CD. De bescheiden muziek van Fourdrain vindt haar wortels in de Franse romantiek van Chausson en Duparc en heeft paralellen met zijn tijdgenoot Gabriel Fauré. Górska wordt ingetogen begeleid door pianist Piotr Ejsmont. Het CD-boekje bevat een essay, biografieën, de Franse liedteksten met Poolse en Engelse vertaling, maar geen informatie over de liederen. Nu is het alleen nog wachten op opnamen van opera’s van Fourdrain.
Acte Préalable APO323 (1 CD) 

**** Het CD-label Decca heeft in de serie ‘Most Wanted Recitals’ de CD ‘Cristina Deutekom in Vienna’ uitgebracht. Het is een samenstelling van twee opnamesessies, die de Nederlandse sopraan voor Philips maakte: De tien Weense fragmenten die zij tussen 8 en 13 februari 1971 opnam en zeven van de 15 kerstliederen die in 1990 verschenen. Beide sessies kwamen al eerder op CD uit bij Philips. Het is ongelooflijk hoe Cristina Deutekom met dezelfde perfectie operapartijen als Norma en Lucia zong en tevens thuis was in het operetterepertoire. Luister naar haar tinkelende coloraturen en stralende hoogte in onder andere “Lippizaner Kaiserin” uit ‘Der Vogelhändler’ van Zeller. Fantastisch ook de aanstekelijke “Pester Csárdás” van Johan Strauss jr.! Franz Allers en het Wiener Volksopernorchester begeleiden eersteklas. Het is op z’n zachtst gezegd vreemd, dat Decca het operetterepertoire op deze CD gecomplementeerd heeft met een gedeelte van Deutekoms kerstalbum. Deutekom nam deze kerstliederen na haar afscheid op en het contrast met de opnamen van twintig jaar eerder is te nadrukkelijk. Het zou passender geweest zijn om uit het Philips (c.q. Decca) archief de overige opnamen, die Deutekom van operettes van Johan Strauss jr. maakte – aria’s uit ‘Casanova’, ‘Die Fledermaus’ en ‘Der Zigeunerbaron’, maar ook “Frühlingsstimmen” – te gebruiken als aanvulling. Een gemiste kans…
Decca 0289 480 8152 3 (1 CD) 

**** De sopraan Ailyn Pérez en de tenor Stephen Costello worden “America’s fastest rising husband and wife opera stars” genoemd. Zowel Pérez als Costello zijn geboren in de Verenigde Staten, stonden al vaak samen op het operatoneel, zijn in 2008 met elkaar getrouwd en wonnen allebei de Richard Tucker Award, Costello in 2009 en Pérez in 2012. Samen hebben zij tussen 9 en 11 december 2013 in de BBC-studio in Londen een CD met duetten opgenomen voor het label Warner. De CD met de titel ‘Love Duets’ bevat romantische duetten uit opera’s en Broadway-shows. Het operarepertoire doet denken aan de prachtige CD ‘Duets’, die Anna Netrebko en Rolando Villazón opnamen voor DG. Drie duetten op ‘Love Duets’ – uit ‘Manon’, ‘Rigoletto’ en La Bohème’ – staan ook op ‘Duets’. En de duetten uit ‘L’Elisir d’Amore’ en ‘La Traviata’ zongen Netrebko en Villazón in de studio op integrale opnamen. Het echtpaar Costello / Peréz verbleekt enigszins in vergelijking met voorgenoemde zangkanonnen, maar toch is er genoeg te genieten op deze nieuwe CD ‘Love Duets’. Costello en Pérez hebben allebei prachtige, lyrische stemmen en het breekbare timbre van Peréz doet soms denken aan Renée Fleming. Een interessante keuze is het Kersenduet uit ‘L’Amico Fritz’ van Mascagni, maar ook de duetten uit de Broadway-shows zijn heerlijk. Luister naar het schitterende “I’ll know” uit ‘Guys and Dolls’ van Frank Loesser! Dirigent Patrick Summers is een voortreffelijke zangersdirigent en ondersteunt met het BBC Symphony Orchestra uitstekend. Het CD-boekje bevat een essay van Warwick Thompson, de teksten van de fragmenten zonder vertaling en biografieën van de zangers, maar niet van de dirigent. Deze uitgave laat echter opnieuw de vraag stellen wanneer een uitgever een CD gaat opnemen met het Nederlandse echtpaar Frank van Aken en Eva-Maria Westbroek in duetten van Wagner. Men zou kunnen denken aan de Liebesnacht uit ‘Tristan und Isolde’, het duet uit de tweede akte uit ‘Parsifal’, de bruidskamerscène uit ‘Lohengrin’ en natuurlijk hun Siegmund en Sieglinde. Daar heeft de CD-markt behoefte aan!
Warner 0825646334858 (1 CD) 

**** Operazangers dienen tegenwoordig bijna supermensen te zijn. Ze moeten er goed uitzien, ze moeten hun talen perfect beheersen en elke noot moet volmaakt zijn. En op CD-opnamen zijn vooral deze laatste twee aspecten evident. De Canadese sopraan Karina Gauvin laat op haar nieuwe CD met aria’s van W.A. Mozart (1756-1791) horen, dat haar Italiaans én Duits uitstekend is en dat zij zorg besteedt aan elke toon. Gauvin was al diverse malen in Nederland te horen en nam voor het label Atma al diverse CDs op. Haar nieuwste CD voor Atma nam zij in juli 2012 op in een studio in de Canadese plaats Quebec op en bevat aria’s van Mozart. Gauvin heeft een mooie, lyrische sopraan, een fraai egale stem, met een solide hoogte en een verstaanbaar middenregister. De aria “Ach, ich fühl’s” van Pamina uit ‘Die Zauberflöte’ is het hoogtepunt van de CD. Vaak zijn de vertolkingen klein gehouden voor de microfoon. De borststem zou in de zaal niet dragen en de coloraturen zijn vaak piano, zodat men de volumeknop hiervoor iets hoger dient te draaien. Dit valt op in de aria “Come scoglio” van Fiordiligi uit ‘Così fan tutte’. Alleen grote coloratuurzangeressen als Cristina Deutekom, Teresa Berganza en Cecilia Bartoli konden overigens de triolen op één adem zingen. Maar Gauvin heeft wat te vertellen en bezit een eigen stijl en dat is bijzonder. Dirigent Bernard Labadie en Les Violons du Roy laten je luisteren naar de details van de orkestratie van Mozart.
Atma ACD2 2636 (1 CD)

*** Het label Hyperion maakte in februari 1993 in de kerk Saint Jude-on-the-Hill te Londen een opname van de opera ‘Ottone’ van George Frederic Händel (1685 –1759) en deze opname is door Hyperion opnieuw uitgebracht. ‘Ottone’ ging op 1723 in première in het King’s Theatre in de Londense straat Haymarket. Het verhaal speelt zich af aan het einde van de tiende eeuw en gaat over verwikkelingen rondom de Duitse keizer Otto II. ‘Ottone’ is rijk aan prachtige aria’s en alleen al vanwege de vijf prachtige aria’s van Teofane is deze opera de moeite waard. En alleen al vanwege de Teofane van Claron McFadden heeft deze opname van Hyperion betekenis. De Amerikaans-Nederlandse sopraan laat in haar grote aria’s al haar glanzende schoonheid horen. Beeldschoon het bekende “Falsa imagine”, dat Francesca Cuzzoni in eerste instantie weigerde te zingen en waarvoor Händel haar uit het raam dreigde te gooien. De twee countertenoren klinken op deze opname gedateerd. James Bowman in de titelrol – door Händel geschreven voor Senesino – heeft niet de rijke toon, lichtheid en virtuositeit, die de counters tegenwoordig bezitten. Hij heeft overigens de neiging in de lage tonen te vervagen. Dominique Visse maakt een karikatuur van de huichelachtige Adalberto en zijn tonen zijn zonder resonansen. Adalberto was overigens de enige Händelrol, die Farinelli zong. The King’s Consort speelt rijk en bloeiend en Robert King – meer een specialist in oratorium – dirigeert zelf vanaf het klavecimbel. De Da Capo’s van de aria’s zijn relatief weinig versierd. Het geluid van de opname is helaas wollig, begrensd en onevenwichtig. Het CD-boekje bevat het libretto met Engelse vertaling, een synopsis en een klein essay. In vergelijking met de opname van ‘Ottone’ op het label Harmonia Mundi door dirigent Nicholas McGegan houdt deze opname uiteindelijk niet stand. De opname van Harmonia Mundi is helderder, de begeleiding transparanter en het CD-boekje uitvoeriger.
Hyperion CDS44511/3 (3 CDs)