MUZIKAAL

1. Is men trouw aan de muziek of zijn er veranderingen?
– Prokofiev componeerde ‘De Speler’ tussen november 1915 en april 1916, maar de première zou – vanwege onder andere de Februari Revolutie – pas in 1929 in een gereviseerde versie te Brussel plaatsvinden. Deze gereviseerde versie wordt door De Nederlandse Opera (DNO) gebruikt in een nieuwe productie rondom de feestdagen. ****

2. Zijn de zangers rollendekkend?
– De vrouwenrollen zingen hun partijen uitstekend. Alexei dient echter een heldentenor te zijn en is bij DNO een karaktertenor zonder resonansen, de Marquis dient een karaktertenor te zijn en is bij DNO een lyrische tenor en de Generaal is bij DNO geen bas-buffo. Het adequaat bezetten van rollen blijkt toch iedere keer weer lastig voor DNO … ***

3. Is de dirigent betrokken bij het podium?
– Marc Albrecht is geen zangersdirigent. Hij zit met zijn hoofd in de partituur en het orkest en hij geeft de zangers geen enkel moment aan. Daarnaast heeft Albrecht geen gevoel voor de ironie van de opera. **

4. Vormen de (koor- en) orkestleden onderling en samen een eenheid?
– Zoals gezegd ontbreekt het aan contact tussen dirigent en podium en voor deze conversatie-opera, waarin door het orkest commentaar wordt gegeven op wat er op het toneel gebeurt, is dit rampzalig. **

DRAMATURGISCH
5. Wordt er een verhaal verteld?
– ‘De Speler’ is een nieuwe productie van de hand van de regisseuse Andrea Breth (1952, Rieden bei Füssen). Zij komt uit de theaterwereld en regisseerde inmiddels zo’n tien opera’s, waaronder ‘Die verkaufte Braut’ in Stuttgart met Eva-Maria Westbroek. In Salzburg tekende zij voor het toneelstuk ‘Schuld en Boete’ van Dostojevski, maar van ‘De Speler’ van Dostojevski heeft zij niet veel begrepen. Zij vertelt het verhaal droog zonder een keuze te maken tussen de ironie en dramatiek van het verhaal. ***

6. Hoe is de esthetiek en functionaliteit van de vormgeving?
– De eerste twee akten spelen zich af in de lobby van het hotel en roepen de sfeer van het interbellum op. In de derde akte toont de draaibühne het casino en de laatste akte speelt zich af in de kamer van een budgethotel, omdat het geld van Grootmoeder op is. Het decor is praktisch en doelmatig, maar niet erg kunstzinnig. ***

7. Komt de enscenering overeen met het libretto?
– Zoals gezegd, Breth vertelt het verhaal droog zonder een keuze te maken tussen de ironie en dramatiek van het verhaal. Het is vlees noch vis… ****

8. Hoe is de integratie regie – muziek?
– Er wordt in de enscenering niet veel gedaan met geestige momenten in de muziek, zoals bijvoorbeeld het stotteren van de Generaal bij de binnenkomst van de Grootmoeder (“Babububububulinka”) of het commentaar van de Marquis. **

ALGEMEEN
9. Is de productie onderscheidend of spraakmakend?
– Deze productie onderscheidt zich niet van andere opvoeringen van DNO rondom kerst. DNO presenteert tijdens kerst liever geen opbeurende opera of operette, maar donkere producties, zoals twee seizoenen geleden ‘Orest’ van Trojahn en in 2010/11 de grauwe ‘Fidelio’. Deze productie getuigt opnieuw van de liefdeloze programmering van DNO en is niet een voorstelling waar het Nederlandse publiek zich met kerst nou op zit te verheugen. **

10. Zijn er Nederlands betrokken bij de productie (zangers, regisseur, ontwerpers, dirigent)?
– In de Oper Frankfurt zong eerder dit jaar in ‘De Speler’ de Nederlandse heldentenor Frank van Aken de rol van Alexei (met Anja Silja als de Grootmoeder!). Waarom Van Aken door DNO voor deze rol niet is gevraagd is een raadsel (zie Fotoreportage). Marcel Beekman is Vorst Nilsky en in de laatste akte mag een aantal Nederlanders van DNO wat bijrolletjes zingen. **

11. Is de productie artistiek innovatief?
– Concluderend is deze enscenering van ‘De Speler’ niet vernieuwend en helaas niet gedenkwaardig. Het zou vernieuwend zijn geweest, als DNO de oerversie van de opera had gespeeld. Overigens toont DNO met twee opera’s van Prokofiev in één jaar wel een erg eenzijdig repertoirebeeld. **

12. Hoe is het bezoekersaantal in verhouding tot de zaalcapaciteit?
– De zaal was slechts voor 2/3 gevuld en dat is voor een kerstproductie van DNO dramatisch te noemen. Voor fans van DNO is overigens nog het heugelijke nieuws te vermelden, dat bronnen binnen DNO laten weten dat Pierre Audi te kennen heeft gegeven nog zeker vijf jaar aan te blijven als algemeen directeur van DNO. **