© Adolf Kühle
Frank Dolphin Wong maakt opvallend roldebuut in ‘Rigoletto’ in Hagen
Het was nieuw voor de tijd van Giuseppe Verdi, dat de onaantrekkelijke vaderfiguur van Rigoletto uiteindelijk sympathieker is dan de romantische tenor. Rigoletto’s deformiteit en contrasterende aspecten zijn daarbij essentieel voor de verandering van zijn weerzinwekkende personage in een tragische. De titelpartij vereist dan ook een bariton met enorme persoonlijkheid en voor zijn debuut als Rigoletto in Hagen identificeert de Nederlandse bariton Frank Dolphin Wong zich volkomen met deze rol.
De opera ‘Rigoletto’ van Giuseppe Verdi (1813-1901) is gebaseerd op Victor Hugo’s destijds verboden stuk ‘Le Roi s’amuse’. Hierdoor was de zwangerschapsperiode voor de opera zwaar, omdat het zeer moeilijk was het stuk door de censuur te krijgen in verband met “immoraliteit en obsceniteit”. Uiteindelijk schreef Verdi de opera in zes weken en de wereldpremière in Venetië in 1851 was een enorm succes.
‘Rigoletto’ neemt om verschillende redenen een sleutelpositie in Verdi’s œuvre in. Opvallend is de vrijheid waarmee Verdi de scènes uitbreidt en de komische elementen die de tragische sfeer onderbreken. Daarnaast is het de eerste keer dat Verdi werkelijk het onderscheid tussen de verschillende karakters articuleert door muzikale spraak. Dit uit zich bijvoorbeeld in het kwartet “Bella figlia dell’amore” waarin de hertog vurig en lyrisch, Gilda met snikkende appoggiatura en Rigoletto onbewogen en declamerend zingt.
Regisseur is Gregor Horres (Düsseldorf, 1960), wiens vader, regisseur Kurt Horres, van 1986 tot 1996 intendant van de Deutsche Oper am Rhein is (zie Opera Recensie ’Parsifal’). Horres werkt bijna uitsluitend in Duitsland en al eerder deed hij Händels ‘Giulio Cesare’ in Hagen. Horres werkt in ‘Rigoletto’ gedetailleerd uit hoe intriges en kwaadaardigheden de handelende personages beïnvloeden. Zijn vervreemde personenregie laat voor het publiek de gelegenheid om zelf in te vullen en te oriënteren. De draaibare decors van Jan Bammes zijn uitgekauwd, maar functioneel en zelfs even spannend als het tijdens de moord rood verkleurd en draait met windkracht 10.
De Nederlandse bariton Frank Dolphin Wong maakt zijn roldebuut als de hofnar Rigoletto. De opvallende, declamerende stijl van zijn partij vereist een bariton met enorme persoonlijkheid om het publiek te overtuigen en Wong bewijst opnieuw waarom hij de publiekslieveling van Hagen is. Na het “Cortigiani” werd hij beloond met een groot applaus. De affectie van Wongs stem en de verzorgde bewegingen van zijn acteren tonen hoezeer hij zich identificeert met de rol. Het zal in de toekomst ongetwijfeld één van zijn grote rollen worden. De losbandige Herzog van Mantua wordt zonder angst gezongen door Ricardo Tamura. Zijn solide en egale tenor heeft alle noten en het “Draufgängertum” voor de rol. De gevaarlijk infectieuze aria “La donna è mobile” staat bij hem als een huis. Stefania Dovhan is een lyrische, maar ook gekwelde Gilda als zij pijnlijk groeit door het drama. Haar dicht gecontroleerde, versierende variaties in “Caro nome” klinken als van een extreme eenvoud. Vooral als zij haar mond verder open doet en haar kaak laat zakken is haar geluid fraai open en eerlijk. De delicate orkestratie wordt bijeengehouden door dirigent Florian Ludwig, de nieuwe General Musik Direktor (GMD) van Hagen en opvolger van de Nederlandse dirigent Antony Hermus, die benoemd is tot GMD van Dessau met ingang van het komende seizoen.