© Ronald Knapp

Anna Netrebko kwam, zag en overwon in Amsterdam

Het verhaal van de zangstudente, die haar studie financierde als schoonmaakster in de Kirov Opera van St. Petersburg is bekend. Inmiddels behoort Anna Netrebko tot de absolute operawereldtop. Op 8 november 2012 was zij na afwezigheid van bijna tien jaar weer even terug in het Concertgebouw van Amsterdam in een semiconcertante uitvoering van ‘Iolanta’ van Tchaikovsky en het weerzien was overweldigend.

Haar carrière bracht de Russische sopraan Anna Netrebko al naar alle grote operapodia van de wereld. In Nederland zong zij in september 2003 voor het laatst toen zij inviel als Donna Anna in ‘Don Giovanni’ van Mozart in het Concertgebouw van Amsterdam en nu is zij weer even terug in het Concertgebouw voor een uitvoering van de opera ‘Iolanta’ van Pyotr Tchaikovsky (1840 – 1893). Dit concert georganiseerd door de Stichting Comité voor Het Concertgebouw (SCHC) is onderdeel van een reeks van elf uitvoeringen in Europa, waaronder Parijs, Berlijn en Wenen.

‘Iolanta’ (1892) is een lyrische eenakter en de laatste van de tien opera’s van de Russische romanticus Tchaikovsky. Het libretto werd geschreven door zijn broer Modest en gaat over de blinde prinses Iolanta, die met behulp van de liefde voor de graaf Vaudémont leert te zien. Tchaikovsky zelf was teleurgesteld over het werk en vond hij zichzelf erin teveel herhaalde. Het werk wordt nog regelmatig gespeeld, mede dankzij de inzet van Anna Netrebko. En dat is lovenswaardig, want ‘Iolanta’ is een betoverende opera, wier muziek de Franse romantiek ademt.

Anna Netrebko zong de rol van Iolanta al eerder in onder andere 2009 in Baden-Baden en St Petersburg en in 2011 in Salzburg. Zij is ronduit ideaal voor de partij. Als de blinde prinses schrijdt zij van de gevreesde trappen van de Grote Zaal – zonder zich overigens aan de leuning vast te houden – in een witte sprookjesjurk met goudbrokaat. En zodra zij haar mond opendoet, is duidelijk waarom zij tot de absolute wereldtop behoort. Zij heeft een grote, ronde en open sopraan en zingt gecontroleerd met een gebalanceerde en fraai ingezogen klank. Door een groot dynamisch bereik – van ingetogen miniatuurtjes tot grote expressieve gebaren en alles daartussen – trekt zij de luisteraar naar zich toe en kruipt ze onder de huid. In de zaal hoor je de kleuren in haar stem, die op CD niet zo opvallen.

En Netrebko weet zich omgeven door een uitstekend ensemble. De Oekraïense bas Vitalij Kowaljow zingt in glittersmoking als Iolanta’s vader koning René van Provence mooie legato lijnen en hij ontketende applaus met zijn dankbare, traditioneel Russische aria inclusief indrukwekkende lage F. De Russische tenor Sergei Skorokhodov als Iolanta’s geliefde Vaudémont heeft een solide, sterke en open tenor en zette in het majesteitelijke duet met Iolanta de zaal op z’n kop. De Amerikaanse bariton Lucas Meachem houdt zich als invaller voor de rol van Iolanta’s eigenlijke verloofde Robert respectabel stand tussen al dit stemgeweld met mooie mezzavoces en een sterke hoogte. Helaas kan de Franse dirigent Emmanuel Villaume zich met het Sloveens Filharmonisch Orkest uit Ljublijana niet betrekken bij dit hoge niveau. Hij maakt de klank wollig en ondoorschijnend en de grote geste van Tchaikovsky ontbreekt, waardoor de ondersteuning van de fantastische zangers niet sprankelt en betovert.

Deze ‘Iolanta’ werd semiconcertante opgevoerd en er werd uit het hoofd gezongen, terwijl het verhaal door middel van de boventiteling goed te volgen was voor de bezoekers. In de uitverkochte Grote Zaal vielen nog veel vrije stoelen op, waar eigenlijk zangstudenten, -docenten, zangers en operaliefhebbers hadden moeten zitten om te kunnen luisteren naar en leren van Anna Netrebko. De klassiek vocale wereldtop wordt helaas gemist in Nederland, niet zozeer in het Concertgebouw als wel bij De Nederlandse Opera (DNO). De oud zakelijk directrice van DNO bevond zich overigens tijdens dit concert in de zaal – waarschijnlijk als genodigde – luisterend naar hoe het onder haar bewind eigenlijk had moeten klinken bij DNO. Maar voor haar is het te laat… Hopelijk wordt Netrebko onder het (deels) nieuwe DNO bestuur wel uitgenodigd en hoeft het Nederlandse publiek niet opnieuw tien jaar te wachten op deze grote zangeres.