© Robert Hoetink
Sopraan Laila Sbaiti winnares 10e Deutekom Operaconcours
Het Deutekom Operaconcours is een tweejaarlijks zangevenement voor jong, aankomend operatalent. Dit jaar werd het evenement voor de tiende keer georganiseerd en overtuigende winnares van zowel de publieks- als juryprijs was de sopraan Laila Sbaiti. Maar helaas ontbrak het ook dit jaar weer aan allure op het concours.
Het Deutekom Operaconcours is vernoemd naar operazangeres Cristina Deutekom. Zij is één van de grootse operazangeressen die Nederland heeft gekend. Als sopraan vertolkte zij op ongeëvenaarde wijze talrijke operarollen en zong zij met alle grote tenoren van haar tijd, zoals Plácido Domingo, Luciano Pavarotti, José Carreras, Franco Corelli, Alfredo Kraus, Mario del Monaco, Carlo Bergonzi en Nicolai Gedda. In 1988 stopte zij met haar zangcarrière en richtte sindsdien zich op het begeleiden van operatalent in binnen- en buitenland. Tijdens deze tiende editie van het Concours werd Cristina Deutekom een nieuwe CD box aangeboden. De box bevat niet eerder uitgebracht materiaal van radio-opnamen door de sopraan uit de jaren 60 en 70 en fragmenten uit het befaamde Concertgebouw concert met Cristina Deutekom en Adriaan van Limpt van 1982. Tevens is een DVD toegevoegd aan de box. Deze DVD is, ofschoon er videomateriaal circuleert onder liefhebbers waaronder haar ‘Turandot’, ‘Norma’, ‘I Puritani’, ‘Simon Boccanegra’ en ‘I Vespri Siciliani’, gevuld met televisie priet-praatprogramma’s waarin Cristina Deutekom te gast was. Dit is een teleurstellende keuze voor de verder fraaie box.
Op het Deutekom Operaconcours kunnen verschillende Nederlandse kandidaten hun zangprestaties laten horen. In de finale van dit jaar stonden drie finalisten: sopraan Selma Harkink uit Hilversum, tenor Erik Slik uit Zaandam en sopraan Laila Sbaiti uit Amsterdam. De jury bestond uit Cristina Deutekom, de bariton Dale Duesing (tevens regisseur van ‘Medea’ bij de Nationale Reisopera (NR) in 2007), de bas Roderick Kennedy (bijrol van Grenvil in ‘La Traviata’ van NR in 2008) en Guus Mostart (intendant van NR). Kortom, NR voor en NR na… Wellicht de volgende keer toch maar weer Nederlandse oudzangers in de jury, die voor de bij een dergelijk concours passende nostalgie zorgen. Selma Harkink had de ondankbare taak het spits af te moeten bijten, het publiek op te warmen en haar zenuwen onder controle te houden. Helaas kon ze daarom de hooggespannen verwachtingen niet waarmaken. Haar prachtige sopraan moest een goede ademsteun ontberen, waardoor de aria en cabaletta van Anne uit de eerste akte van ‘The Rake’s Progress’ van Stravinsky niet vol vanuit de emotie klonk. Bij de juwelen aria uit ‘Faust’ van Gounod “Ah! Je ris de me voir” ging dit al beter. Verder vielen de vele, overbodige armbewegingen op. Tenor Erik Slik leek niet helemaal fit en ook hij was niet gezegend met een goede ademsteun. Bij de aria’s “Dies Bildnis ist bezaubernd schön” uit Mozarts ‘Die Zauberflöte’ en “Una furtiva lagrima” uit ‘L’Elisir d’amore’ van Donizetti kneep hij bij elke inzet zijn keel dicht, waardoor hij niet open zong. Bij de sopraan Laila Sbaiti zat dit allemaal wel goed en zij gaf 100% vanuit haar hele lichaam. De emoties van haar aria’s “Oh! Quante volte” uit ‘I Capuleti e i Montecchi’ van Bellini (één van Deutekoms grote vertolkingen) en “Je veux vivre” uit ‘Roméo et Juliette’ van Gounod bracht zij volledig over op het ademloos luisterende publiek. De zes aria’s van de kandidaten werden ingeleid door het Orkest van het Oosten met de ouverture ‘Le carnaval romain’ van Berlioz en afgesloten met maar liefst zeven delen van de doorgaans gecoupeerde balletmuziek uit ‘Faust’ van Gounod. Het was een volkomen raadsel waarom voor deze instrumentale werken was gekozen; zij passen niet in een operaconcours als dit en balletmuziek na de aria’s en vóór de pauze zorgt niet voor een zeer spannend opgebouwd programma. Ook kun je je afvragen of er niet een gerenommeerdere dirigent te vinden was geweest dan de assistent-dirigent van NR Robbert van Steijn.
Zo wie zo ontbrak het opnieuw aan allure op dit Deutekom Operaconcours. De knullige speeches door bestuur en organisatoren zorgden niet voor een heel verheven avond en het evenement werd geopend met een geluidsopname van “Der Hölle Rache” van Cristina Deutekom uit de jaren 60 op een leeg podium omringd met herfstbloemen, waardoor het haast een “in memoriam” leek. Met voorgenoemd beeldmateriaal zou de opening sfeervoller zijn geweest. Verder misten we een lange pauze, die tot in de late uurtjes duurt totdat uiteindelijk na lang wachten de winnaar bekend wordt gemaakt als iedereen zich flink aan de consumpties heeft vergrepen (vergelijk het Elisabeth concours in Brussel). Tenslotte werd na de uitreiking het publiek nog getrakteerd op cabaretier Hans Liberg, die opgewarmde kliekjes voorschotelde van zijn oude grappen, die we ook eind jaren tachtig al hoorden. Het was veelzeggend dat Cristina Deutekom tijdens zijn onderdeel de zaal verliet. Schijnbaar was dit cabaret de sopraan, die altijd wars is geweest van alles wat de componist niet bedoelde en voor wie de muziek heilig was, een doorn in het oor en hem uit te nodigen getuigde van weinig inzicht in deze grote zangeres. Waarom zongen in plaats daarvan niet de oud-winnaars zoals Henk Poort (winnaar van het eerste Cristina Deutekom Concours in 1988), Angelina Ruzzafante (1992), Frank van Aken (1994), Marcel Reijans (1996) of Tania Kross (1999) en overige finalisten als Marisca Mulder (2e 1992), Nanco de Vries (2e 1994) of Peter Bording (3e 1996)?
Deze tiende aflevering van het concours is waarschijnlijk de laatste keer geweest dat Cristina Deutekom aanwezig was en ook de organisatie van het concours gaat veranderen. We hopen dat de nieuwe organisatie en het bestuur zich zal omringen met operakenners en liefhebbers om het evenement meer allure te geven, de continuïteit te waarborgen en de naam van Cristina Deutekom hoog te houden.