© Marco Borggreve
Maestro redt ‘Nabucco’ in China
De Nationale Reisopera (NR) speelt de opera ‘Nabucco’ van Giuseppe Verdi (1813 – 1901) twaalf maal in Nederland dit seizoen. ’Nabucco’ is één van de meest opgevoerde opera’s ter wereld en vorig jaar waren er alleen in Nederland al zeker drie producties. Ondanks dit hoge aanbod is reeds een aantal voorstellingen uitverkocht van deze NR productie, die muzikaal van grote klasse is, maar qua enscenering niet veel voorstelt.
De wereldpremière van ‘Nabucco’ in Milaan in 1842 was een enorm succes en luidde het begin van Verdi’s grote carrière in. ‘Nabucco’ bevat een aantal essentiële ingrediënten van Verdi’s vroege stijl, zoals de grootse rode draad, de dynamische koren en de vocale en spectaculair theatrale effecten met heftige uitbarstingen van emoties. Het verhaal speelt zich af circa 500 jaar voor Christus en schildert de vertwijfelde pogingen van het Joodse volk om te overleven tijdens de Babylonische ballingschap. De situaties in deze opera zijn nog niet het gevolg van psychologische karakterontwikkelingen zoals in Verdi’s latere werken, maar plotselinge gebeurtenissen. Voor deze NR productie is het regisseur Tim Albery (1952, Londen) echter niet gelukt om van dit verhaal iets zinnigs te maken. Hij lijkt de opera verplaatst te hebben naar het Maoïstische bewind van na 1949, toen de naar China gevluchte Europese en Russische joden China weer verlieten. Leuk bedacht, maar het wordt historisch gezien flauwekul en de gebeurtenissen zoals Nabucco’s bekering en Abigaille’s zelfmoord krijgen geen beredeneerde oorzaak, gevolg of diepere betekenis. In Albery’s regie wordt ‘Nabucco’ nog onlogischer en uiteindelijk onbeschrijfelijk verwarrend, helemaal als je de boventiteling zou meelezen.
Gelukkig is deze ‘Nabucco’ muzikaal van grote klasse door de nadrukkelijke stempel van de dirigent William Lacey, die in ‘Les Contes d’Hoffmann’ van het vorige NR seizoen reeds zijn enorme talent demonstreerde. De maestro leidt Het Gelders Orkest fantastisch door de partituur met boeiende en beheerste tempi en hij geeft de zangers genoeg ruimte en vrijheid door uitstekend naar ze te luisteren. In elke scène weet hij een genuanceerde sfeer te creëren. Helaas had hij met de regisseur afgesproken geen da capo’s van de cabaletta’s en geen open doekjes van het publiek toe te laten. Ook na het slavenkoor “Va, pensiero” was er geen applaus, maar dit was mede door de matige vertolking van het Koor van de NR, dat niet erg gepunteerd zong en teveel essentiële accenten liet liggen. De koordirigent wordt in het programmaboekje niet genoemd en je vraagt je bijna af of hij door verloren subsidieverstrekking wellicht was afgeschaft.
NR had de Nederlandse bariton Nanco de Vries bereid gevonden de zieke titelrolvertolker Anooshah Golesorkhi te vervangen, die acterend zijn griepvirus verspreidde op het podium. Nanco de Vries zong de rol vorig jaar al in drie verschillende producties in Nederland en liet vanuit de orkestbak met zijn magnifieke vertolking opnieuw horen hoezeer Nabucco zijn paraderol is. De waanzinsscène en zijn aria “Dio di Giuda!” waren ontroerend door de Jordanese snik die hij in zijn stem weet te leggen. Met de Russische sopraan Elena Pankratova in de altijd problematisch te bezetten rol van Abigaille heeft NR een sopraan van wereldformaat binnengehaald. Haar krachtige borst- en middenregister en de flexibiliteit zijn indrukwekkend en worden door haar beheerst gebruikt. Ze heeft een sterke dramatische aanwezigheid en wist ook naast een niet-zingende Nabucco op het toneel vocaal te overtuigen. De Nederlandse bas Harry Peeters als de profeet Zaccaria zingt één van de grote rollen van zijn repertoire.
Door de voortreffelijke dirigent en solisten bleef deze productie van ‘Nabucco’ dus gelukkig overeind. Maar het blijft onduidelijk waarom het vertrouwen van operahuizen in bepaalde regisseurs nog steeds zo onvoorwaardelijk is.