In de serie ‘Nederlandse premières’ worden de eerste opvoeringen van opera’s in Nederland belicht. In deel 22: ‘The Rake’s Progress’ van Igor Stravinsky (1882-1971).

 

De opera ‘The Rake’s Progress’ van Igor Stravinsky beleefde op 11 september 1951 zijn wereldpremière in het Teatro La Fenice van Venetië. De Nederlandse première vond pas zes jaren later plaats. De opera werd op 15 juni 1957 opgevoerd in het kader van het Holland Festival in de Stadsschouwburg van Amsterdam.

Graziella Sciutti als Anne

Tijdens de Nederlandse première werd de rol van Nick Shadow gezongen door de Tsjechisch-Britse bariton Otakar Kraus, die de rol ook had uitgevoerd tijdens de wereldpremière. De Amerikaanse tenor Eugene Conley vertolkte de losbol Tom Rakewell en had de rol ook gezongen tijdens de Amerikaanse première van de opera in de Metropolitan Opera van New York op 14 februari 1953. De Italiaanse sopraan Graziella Sciutti was in Nederland te bewonderen als diens verloofde Anne Trulove.

In de overige vijf partijen waren Nederlandse zangers bezet. Mimi Aarden was de bebaarde vrouw Baba the Turk, de bas Gee Smith was vader Trulove, tenor Frans Vroons was de veilingmeester Sellem, de alt Jo van de Meent vertolkte Mother Goose en de tenor Jan van Mantgem zong de baspartij van Keeper of the Madhouse.

De regie was in handen van de Britse regisseur Peter Potter en The Cleveland Orchestra stond onder leiding van dirigent Erich Leinsdorff.

“De ene ovatie na de andere golfde zaterdagavond door de Amsterdamse Stadsschouwburg, waar de Nederlandse Opera de première gaf van ‘The Rake’s Progress’, de opera van Igor Strawinsky. Het was een voortreffelijk begin van het Holland-Festival. Het orkest, de solisten, de regie, alles had deel aan het succes” (Het Vrije Volk; 17-6-1957)

Eugene Conley als Rake en Mimi Aarden als Baba

“De opvoering door de Nederlandsche Opera van ‘The Rake’s Progress’ van Igor Strawinsky is zaterdagavond in de Stadsschouwburg te Amsterdam een groot succes geworden. Men heeft de voortreffelijke solisten die er in optraden enige keren met orationeel (sic) applaus bedankt voor hun uitzonderlijke prestaties” (De Volkskrant; 17-6-1957)

Kritiek op het ogenblik van de Nederlandse première was er ook:

Frans Vroons als Sellem

“De destijds zeer levendige discussies rond de tamelijk problematische bedoelingen van de componist zijn sedert lang verstomd en het werk is inmiddels al lang en breed op de plaat vastgelegd. Desondanks is het met dit stuk dat de Nederlandse Opera zaterdagavond te Amsterdam haar eerste en meest spectaculaire bijdrage tot het Holland Festival 1957 heeft gemeend te moeten geven” (De Tijd; 17-6-1957)

De uitvoering van 17 juni 1957 te Den Haag werd door de KNO opgenomen en een dag later op de radio uitgezonden.