© Bernd Uhlig
Amsterdam, 9 april 2015

DNO faalt met bloedlege ‘Macbeth’

MUZIKAAL
1. Is men trouw aan de muziek of zijn er veranderingen?
– De Nationale Opera (DNO) brengt een pastiche versie van de opera ‘Macbeth‘ (1847) van Giuseppe Verdi (1813-1901). Men speelt de Parijse revisie van 1865, maar eindigt met de finale van de versie uit 1847. Er zijn coupures van het slot van de openingsscène, het ballet van de derde akte en het koor “Ondine e silfide” van de derde akte. De barokopera’s zijn voor DNO heiliger dan heilig en dienen integraal gespeeld te worden, maar met Italiaanse opera’s kan men schijnbaar doen en laten wat men wil. *

2. Zijn de zangers rollendekkend?
– DNO biedt de bezoekers geen topbezetting. Scott Hendricks (Macbeth) mist – net als in zijn bijdrage voor de DNO ‘I Puritani’ – Italianità, Amarilli Nizza (Lady Macbeth) laat in fragmenten horen dat zij ooit een veristische belofte was (zij is overigens de achter-achterkleindochter van Medea Mei-Finger), Vitalij Kowaljow (Banco) had een aankondiging wegens griep en zingt zonder solide ademsteun en Wookyung Kim (Macduff) heeft een mooie lyrische tenor. **

3. Is de dirigent betrokken bij het podium?
– In de opening gebeurt iets bijzonders, want dirigent Marc Albrecht kijkt en geeft het koor geconcentreerd aan. Maar helaas is hij daarna de zangers al snel weer vergeten en zoeken de zangers zicht- en hoorbaar tevergeefs naar contact met hem. *

4. Vormen de (koor- en) orkestleden onderling en samen een eenheid?
– Vooral de strijkers en houtblazers van Het Nederlands Philharmonisch Orkest | Nederlands Kamerorkest geven goed acte de présence en Het Koor van De Nationale Opera maakt sterke indruk als een eenheid. Onder leiding van een meer Italiaanse dirigent had het ongetwijfeld ook nog bezield geklonken. ***

DRAMATURGISCH
5. Komt de enscenering overeen met het libretto?
– De Duitse regisseuse Andrea Breth (1952, Rieden bei Füssen) is één van de belangrijke exponenten van het Duitse regietheater. Breth concentreert zich in ‘Macbeth’ te nadrukkelijk op nageslacht in het algemeen en de kinderloosheid van de familie Macbeth in het bijzonder. De onvervulde kinderwens van Lady Macbeth wordt getoond in een kinderkamer met lege ledikant en levensgrote Teddybeer. Door het brandpunt van ‘Macbeth’ hiernaartoe te verleggen kan de opera niet een hele avond boeien. *

6. Wordt er een verhaal verteld?
– Breth verschuift de focus van het verhaal, waardoor de spanning van de thriller ‘Macbeth’ wegvalt. Haar analyse is oppervlakkig zonder diep psychologische benadering en haar personenregie niet intensief. De voorstelling wordt hierdoor helaas langdradig en kil. *

7. Hoe is de integratie regie – muziek?
– Breth blijkt geen muzikale regisseuse te zijn. Zo staan de solisten tijdens hun aria’s afgezonderd te zingen en wordt het koor fantasieloos in een rijtje opgesteld. Met hun muziek weet Breth op die momenten niets te doen. Verder doet zij de spannende muziek van de heksen teniet door hen als lieflijke grootmoeders neer te zetten. Tenslotte halen de vele changementen met gesloten doek de vaart uit de opera. *

8. Hoe is de esthetiek en functionaliteit van de vormgeving?
– De kleurloze, koude en grauwgrijze glazen en betonnen tableaus met onderkoelde belichting dragen niet bij aan een meeslepende sfeer. En het begin van de vierde akte lijkt een bijeenkomst van buurtbewoners van Amsterdam-Noord in hun volkstuintje op zaterdagmiddag. *

ALGEMEEN
9. Is de productie artistiek innovatief?
– Andrea Breth heeft nauwelijks iets nieuws verzonnen. De levensgrote Teddybeer is afgekeken van de verguisde Scala-productie van ‘Macbeth’ van Giorgio Barberio Corsetti twee jaar geleden. En de leger en guerrilla-outfits en de rolstoel zijn schijnbaar blijven staan van de afgelopen productie van ‘Die Zauberflöte’ van DNO. *

10. Is de productie onderscheidend of spraakmakend?
–  Opera’s van Verdi zijn bij DNO – in tegenstelling tot de meeste opera’s van Richard Strauss – gedoemd te mislukken en zo ook deze productie van ‘Macbeth’. Het is oppervlakkig en geroutineerd Duits regietheater. *

11. Is er Nederlandse betrokkenheid bij de productie (zangers, regisseur, ontwerpers, dirigent)?
– Koorlid Peter Arink zingt zo’n tien woorden in de tweede akte. Verder geen Nederlandse medewerking aan deze ‘Macbeth’. *

12. Hoe is het bezoekersaantal in verhouding tot de zaalcapaciteit?
– De zaal zat bijna vol, maar dat zegt niets meer nu DNO op de dag van de voorstelling kaarten voor de helft van de prijs aanbiedt en medewerkers entreebewijzen kunnen kopen voor 15 euro. ***