april 2010

Louise Carpenter – ‘Ida & Louise; Wie zwei Schwestern die Gestapo überlisteten’

‘Ida & Louise; Wie zwei Schwestern die Gestapo überlisteten’ is het waargebeurde verhaal van twee Engelse zussen, die dankzij hun liefde voor de opera talrijke Joden hielpen te vluchten uit Duitsland. De journaliste Louise Carpenter schreef er een reportage over, die nu in boekvorm is verschenen.

Ida en Louise Cook waren twee zussen uit Londen, die hun eentonige bestaan zagen veranderen, toen zij in 1923 de aria “Un bel dì” uit ‘Madama Butterfly’ van Puccini hoorden. Daardoor werden zij gepassioneerde operabezoekers, die op den duur zelfs bevriend raakten met sopranen als Amelita Galli-Curci, Dame Eva Turner, Rosa Ponselle, Elisabeth Rethberg, Viorica Ursuleac, Maria Callas en vele anderen. Na een voorstelling van ‘Arabella’ in Amsterdam in 1934 vroegen Ursuleac en haar man dirigent Clemens Krauss aan de toen nog naïeve zusters om een vrouw – een Oostenrijkse Jodin – te “begeleiden voor een kort bezoek” aan Londen. Dat was het moment dat bij Ida en Louise het besef kwam, dat voor Joden geen plaats meer was in Duitsland. En ook hun eigen land Engeland was geen gastland, maar slechts doorgangsland voor de Joden. Met zeer gecompliceerde visumformaliteiten werd de Engelse deur dichtgehouden. De dames konden inmiddels echter met het geld, dat Ida in 1936 had verdiend met het schrijven van bestsellers, in Engeland borg staan voor vluchtelingen. Het werd voor de moedige zusters hun levenswerk om in Duitsland de vervolgden te helpen emigreren. Dankzij hun geloofwaardige passie voor de opera “rechtvaardigden” zij hun reizen, waren de Gestapo te slim af en hebben zo het leven van zo’n 60 mensen gered. Later smokkelden zij nog kostbaarheden van hen die gevlucht waren het land uit. In 1965 kregen Ida en Louise een onderscheiding van het Yad-Vashem instituut voor Holocaust herdenking in Jeruzalem.

Het artikel ‘Ida & Louise’ van Louise Carpenter verscheen in 2007 in het Engelse tijdschrift ‘Granta 98’ en werd in het Duits vertaald door de in Amsterdam geboren Miriam Mandelkow. De reportage is nu voor het eerst in boekvorm verschenen. In deze biografie van de twee bescheiden zusters worden hun heldendaden uitstekend beschreven. Daarvoor onderzocht Carpenter getuigenverhalen, Ida’s autobiografie ‘We Followed Our Stars’ (1950), citeert zij uit Ida’s romans en schildert met lichte hand het leven van de vrouwelijke heldinnen. Het boekje is daarnaast geïllustreerd met prachtige foto’s. ‘Ida & Louise; Wie zwei Schwestern die Gestapo überlisteten’ is een fascinerend verhaal, dat je in één adem uitleest. De vraag dient zich aan, wanneer er over het leven van deze twee zussen nu een opera zal worden geschreven.

2010; € 16,90
ISBN 978-3-908777-54-0
126pp, Hardcover
Dörlemann Verlag, Zürich